Негіздері



Pdf көрінісі
бет113/228
Дата21.11.2022
өлшемі8,4 Mb.
#159250
түріОқулық
1   ...   109   110   111   112   113   114   115   116   ...   228
Байланысты:
tұңғyshbaeva-z.b.-czitologiya-zhәne-gistologiya-almaty-2015-274-bet.

сары денеге 
айналады. 
59 – сурет. Аналық жыныс безінде жҥретін процестің циклы:
1. Менструация; 2. Пісіп жетілген фолликул; 
3. Граафов фолликулы; 4. Овуляция; 5. Сары денешік 
6. Сары денешік функциясын тоқтатуда. 
Фолликулалар мен сары денешіктен аналық жыныс гормондары түзіледі. Сары 
денешік гормоны 
прогестерон 
келесі фолликуланың пісіп жетілуін тежейді де, 
жатырдың шырышты қабықшасын ұрықты қабылдауға дайындайды. Егер 
жұмыртқа клеткасы ұрықтанбаса, онда сары денешік овуляциядан кейінгі 13-14 
тәулікте гормон шығаруын тоқтатады. Сары денешік ақ денешікке айналады,


131 
жойылып (атрофия), жатырдың жуандығынан шырышты қабығы бӛлініп, қан 
тамырларының бұзылуы нәтижесінде азды-кӛпті қан ағады. Мұны етеккір 
немесе 
менструация
деп атайды. 
Аналық жыныс бездерінде фолликулалардың бір шамасы жетілмей, 
атретикалық денешіктерге айналады. Ол процесті фолликулалардың
атрезиясы 
деп атайды.
1.9.8
Партеногенез
Кейбір жануарларда жұмыртқа ұрықтанбай жынысты кӛбейеді, ондай 
кӛбею әдісін 
партеногенез
деп атайды. Партеногенез алғаш рет 1762 жылы 
шӛп биттерінен анықталып, сипаттап жазылған. Сонымен қатар, жануарлар 
мен ӛсімдіктердің кӛптеген түрлерінен де анықталды. Жануарлар 
партеногенезі әсіресе насекомдарда және кейбір шаян тәрізділерде кеңінен 
кездеседі.
Омыртқалы жануарлардың ішінде партеногенез ӛте сирек кездеседі. 
Соңғы уақыттарда бекіре балықтары жұмыртқасының бір қатары табиғи 
жағдайда партеногенездік жолмен дамитындығы жӛнінде мәліметтер пайда 
болды. Жасанды партеногенезді орыс ғалымы А.А.Тихомиров алғаш рет 
1887 жылы тәжірибие қою арқылы алды. Ол жібек кӛбелегінің ұрықтанбаған 
жұмыртқасына әлсіз күкірт қышқылы мен немесе щеткамен сүрту арқылы 
әсер етті, оны дамытуға түрткі жасады. Бірақ кейінгі зерттеулер жібек 
кӛбелегіне факультатифтік кӛбеюдің тән екендігін кӛрсетті. Осы кезде 
жасанды партеногенезді сүтқоректілердің ӛзіне де жасауға болады. Совет 
ғалымы Б.А.Астауров жібек кӛбелегіне жасанды партеногенезді пайдалану 
саласында үлкен жетістіктерге жетті.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   109   110   111   112   113   114   115   116   ...   228




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет