Негіздері
гиалиндік, эластинді және талшықты
жүктеу/скачать 8,4 Mb. Pdf көрінісі
|
tұңғyshbaeva-z.b.-czitologiya-zhәne-gistologiya-almaty-2015-274-bet.
- Бұл бет үшін навигация:
- 112 – сурет. Гиалинді шеміршек
| гиалиндік, эластинді және талшықты.
Гиалинді (гректің гиалос — әйнек) шеміршек ұлпасы - гиалин шеміршегін құрайды, мӛлдір. Ол шеміршек ұлпасының ең кӛп тараған түрі. Адам мен сүтқоректілер ұрығының қанқасы шеміршектің осы түрінен тұрады, ал ересек организмдерде гиалинді шеміршек сүйектердің буын беттерін қаптайды, кеңірдек пен ірі бронхтардың қабырғасында, қабырға ұштарында, мұрын пернесінде кездеседі. Шеміршектердің ішіндегі қаттысы гиалинді шеміршек, жалпы шеміршек ұлпасы хондробластар мен хондрициттер деп аталатын жасушалардан, жасуша аралық аморфты және талшықты заттан тұрады (112-сурет). Гиалинді шеміршектің талшықты жасуша аралық заты қышқыл мукополисахаридтерден тұратын аморфтық жасуша аралық заттың ішінде орналасқан коллаген талшықтарының ӛте жіңішке шоғырларынан тұрады. Гиалинді шеміршекті, шеміршек қабықшасы немесе перихондр деп аталатын тығыз дәнекер ұлпасы қаптап тұрады. Перихондрдың екі қабатын ажыратады: 1. Тығыз талшықты дәнекер ұлпадан тұратын сыртқы – фиброзды қабат ; 2. Құрамында хондробластар бар ішкі – хондрогендік қабат . Бұл қабаттар шеміршектің ӛсуі мен қоректенуін қамтамасыз етіп, оның тіршілік барысында маңызды рӛл атқарады. Перихондрдың жасушалары митоздық бӛліну қабілетін сақтайды, шеміршектің ӛсуін және зақымданған кезде қалпына келуін қамтамасыз етеді. 112 – сурет. Гиалинді шеміршек 1- шеміршек үстінің жабындысы 2- хондробластар 3- негізгі аралық заттар 4- хондроциттер 5- хондроциттердің капсуласы 6- изогенді топтар 7- шеміршек жасушаларының айналасындағы негізгі заттың базафильді қабаты (И.В.Алмазов, Л.С.Стулов, 1978) 1 2 6 7 5 4 3 227 Перихондрдың құрамында жас шеміршек жасушалары — хондробластар, сонымен бірге фибробластар мен фиброциттер және коллаген талшықтарының жуан шоғырлары болады. Олардың арасында борпылдақ қалыптаспаған дәнекер ұлпасының ӛте жұқа қабатымен қапталған қан тамырлары және жүйкелер орналасқан. Шеміршектің орта зонасының хондробластары бірте-бірте дифференциацияланып (жіктеліп), хондроциттерге айналады. Олар коллагендік талшықтар мен жасуша аралық аморфты затты синтездеу кабілетінен ажырайды. Шеміршектің тереңгі зоналарында хондриоциттер дӛңгеленеді және амитоздық тәсілмен бӛліне бастайды. Бірақ, шеміршек ұлпасының жасуша аралық заты тығыз болғандықтан, олар бір-бірінен қашықтай алмай, клеткалардың изогендік топтарын құрайды. Изогендік топтарды шеміршек капсуласы қоршайды. Шеміршек ұлпасында қан тамырлары болмайды. Шеміршектің қоректенуі перихондрдың тамырлар торы арқылы қамтамасыз етіледі. Жалпы, шеміршекте жасуша аралық зат оксифильді болады. Шеміршектің бұл түріндегі аралық затында фибриллалардың коллагенді екінші түрі орналасқан. Аралық затта хондронектин деген гликопротеин болады, ол хондроциттерді жабыстырып, тіректік қызмет атқарады. жүктеу/скачать 8,4 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|