Нұсқаулар / құраст.: Г. Р. Кабжанова, У. Д. Буркитбаева. Павлодар : Кереку, 2011. 44 б. Бұл әдістемелік нұсқауларда «Топырақтану»

жүктеу/скачать 61,72 Kb.

бет	13/27
Дата	08.02.2022
өлшемі	61,72 Kb.
	#117991
түрі	Нұсқаулар

1 ... 9 10 11 12 13 14 15 16 ... 27

Байланысты:
Топырақтану

ІІ – тип Призма тәріздес
ІІІ - тип Тақта тәріздес

І – тип Куб тәріздес

Тоң кесекті-пішіні дұрыс емес тегіс емес	Ірі тоң кесекті ұсақ тоң кесекті	10 см 10-1 см
Кесекті дұрыс емес доғал пішінді омыру беті дұрыс емес, бұдырлы қырлары байқалмайды	Ірі кесекті кесекті ұсақ кесекті тозаң тәріздес	10-3 мм 3-1 мм 1-0,25 мм < 0,25 мм
Жаңғақ тәріздес-сәл дұрыс пішінді, қырлары жақсы	Ірі жаңғақты жаңғақты	10 мм 10-7 мм
білінеді беті тегіс, қабырғалары өткір дәнді түйіртпек-пішіні сәл дұрыс, кейде домаланған, қырлары жақсы білінеді. Беті бірде бұдырлы, бірде тегіс, жылтыр	ұсақ жаңғақты Ірі түйіршікті (бұршақ тәріздес) түйіршікті ұсақ түйіршікті	7-5 мм 5-3 мм 3-1 мм 1-0,5 мм
ІІ – тип Призма тәріздес
Бағана тәріздес бөлшектер Нашар пішінделген, қырлары түзу емес қабырғалары домаланған Бағаналы дұрыс пішінді, жақсы жетілген тігінен қырлы пішінді және жоғарғы жағы дөңгелене біткен төменгі жағы тегіс Призмалы-қырлары жақсы жетілген, тегіс жылтыр бетті, өткір қабырғалы	Ірі бағана тәрізді бағана тәріздес ұсақ бағана тәріздес ірі бағаналы ұсақ бағаналы ірі призмалы призмалы ұсақ призмалы қарандаштық (бөлшектер ұзындыәы 5 см)	5 см 3-5 см < 3 см 5-3 см < 3 см 5-3 см 3-1 см 1-0,5 см 0,5 см < 1 см
ІІІ - тип Тақта тәріздес
Тақталанған (қатпарлы) Жетілген қатпарлы Көлденең жымдастық Қабыршақты мөлшері үлкен емес көлденең жымдастық жиі өткір қырлы	Тақталанған Плиткалы Пластинкалы Жапырақты Жұмыртқа Қабыршақты Ірі қабыршақты Ұсақ қабыршақты	5 мм 5-3 мм 3-1 мм< 1 мм

Бірігуі тығыздықпен кеуектіліктің сыртқы байқалуы. Ол механикалық құрамына, құрылымына топырақ фаунасының әрекеті және тамыр жүйесінің жетілуіне байланысты. Тығыздық дәрежесіне қарай топырақтарды былай бөледі: құйма, тығыз, қопсынды, бытыраңқы.

Кеуектілік құрылым бөлшектерінің ішіндегі және олардың арасындағы түтіктердің көлемі мен мөлшеріне байланысты.
Жаңа жарандылар - әр пішінді және химиялық құрамды заттардың жиналуы.
Физикалық, химиялық, биологиялық процесстердің әсерінен және өсімдіктер мен жануарлардың өмір сүру әрекетінен химиялық және биологиялық текті жаңа жарандылар жиналады.
Химиялық жаңа жарандыларды пішініне қарай былай бөлшектейді:

жарғақтар және қонымдар – топырақ бетіне жұқа пленка түрінде шыққан химиялық заттар;
қабыршақтар, жұғындар, топырақ бетінде не жарықшақтарында жұқа қабат түрінде;
арна, түтікше – құрт жолдары мен тамырлар жолдарына толған химиялық заттар;
қабаттық – қабаттарда көп мөлшерде жиналады.

Топырақтағы жаңа жарандылар арқылы генезис және агрономиялық қасиеттерін бағалауға болады.
Егер жаңа жарандылар – топырақ түзілу процесі кезінде емес жаңа түзілген болса, онда ол агрономиялық қолайсыз қасиеттерге нұқсайды. Бөгде заттар – топырақ қалыптасу процесіне қатыссыз органикалық және минералдық заттар. Бұларға өсімдік қалдықтары, көң, жануарлар сүйектері, жыныстар сынығы, археологиялық қазбалар, кірпіш, көмір тағы сол сияқты заттар жатады.

жүктеу/скачать 61,72 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 9 10 11 12 13 14 15 16 ... 27