Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Фармацевтика Академиясы
Қалыпты және патологиялық физиология кафедрасы
Тәжірибелік сабақтарына арналған әдістемелік нұсқаулар
Пәні: Клиникалық патофизиология
Мамандық: 051101 - «Мейірбике ісі»
Курс: ІV
Кредит № 1,2
2014жыл
Әдістемелік нұсқаулар кафедраның мәжілісінде талқыланды және бекітілді
«___» _____________2014 ж (хаттама № )
Каф. меңгерушісінің м.а. _____________ Жолымбекова Л.Д.
м.ғ.қ., доцент м.а.
Кредит № 1
Тақырыбы № 1: Нәруыздар алмасуы бұзылыстары.
Мақсаты: Нәруыздар алмасу бұзылыстарының этиопатогенезі зерттеу, клиникалық және моделді ситуациялардың патофизиогиялық анализін өткізу.
Өткізу формасы: тәжірибелік жұмысты орындау
Тақырыбы бойынша тапсырма :
1. Ауызша сабақ тақырыбына жауап беру.
2. Ситуациялық есептерді жауаптарымен құру.
3. Тест есептерін шығару.
Тарататын құжаттар:
1. Тест тапсырмасы.
2. Ситуациялық есеп.
3. Кесте.
4. Схема.
Тақырыптың негізгі сұрақтары:
Нәруыздар алмасуының бұзылыстары қандай?
Нәруыздардың түзілу мен ыдырауының бұзылыстары қандай?
Нәруыздардың ыдырауының бұзылыстары қандай?
Аминқышқылдар алмасуының бұзылыстары қандай?
Трансаминдеу және дизаминдеу үрдісінің бұзылыстары қандай?
Декарбоксилдеу үрдісінің бұзылыстары қандай?
Нәруыздар алмасуының соңғы кезеңдерінің бұзылыстары қандай?
Ұсынылған әдебиеттер:
негізгі:
1. Нұрмұхамбетұлы Ә. Клиникалық патофизиология . 2009 ж.
2.Нұрмұхамбетұлы Ә. Патофизиология: оқулық. Алматы. - 2007. -648с.
қосымша:
1. Нурмухамбетов Ә., Ахмет-төре М. Патофизиологиядағы медициналық атаулардың сөздігі – Алматы. – 1998. -80.
2. Нурмухамбетов Ә., Есенқұлов Ә., Әбисатов Қ., Ахмет-төре М. Медициналық атаулардың орысша-қазақша шағын сөздігі. Алматы.-1998-128.
3. Жаутикова С.Б. «Патологиялық физиологияның жалпы курсы». Оқу құралы.-Қарағанды, 2000.-105.
Тесттік тапсырмалар
1. Гипопротеинемия – бұл:
А) Жалпы нәруыз көлемінің альбуминдерге байланысты азаюы.
В) Қанда нәруыздардын көбеюі.
С) Қанда патологиялық нәруыздардың пайда болуы.
Д) Қанда нәруыздардың ара қатынасының өзгеруі.
Е)Гамма-глобулиндердің қанда көлеменің азаюы..
2. Парапротеинемия – бұл:
А) Альбуминдердің сапалық өзгеруі.
В) Гамма-глобулиндердің сапалық өзгеруі.
С) Альбуминдердің азаюы.
Д) Белоктар фракцияларының ара қатынасының өзгеруі.
Е) Иммуноглобулиндердің көбеюі .
3. Ағзада теріс азоттық баланс дамиды
А) күйік ауруында
В) гиперинсулинизмде
С) ағзаның өсу кезеңінде
Д) жүктілікте
Е) анаболдық гормон-артық болғанда
4. Ағзада оң азоттық баланс дамиды
А) ақуыздық ашығуда
В) глюкокортикоидтар
С) инсулин артық болғанда
Д) өспелік кахексияда
Е) қантты диабетте
5. Гипопротеинемия - бұл
А) қанда нәруыз мөлшерінің артуы
В) негізінен альбумин азаюымен сипатталатын нәруыздық жалпы мөлшері азаюы
С) қанда патологиялық нәруыздардың пайда болуы
Д) қан нәруыздары арақатынасының өзгеруі
Е) қанда гаммаглобулин мөлшерінің азаюы
6. Гипопротеинемия қабаттасады
а) қанның онкотикалық қысымының төмендеуімен
б) плазманың нәруыздарының тасымалдау қызметінің бұзылуымен
в) гипокоагуляциямен
г) ісіну дамуымен
д) қанда гормондардың бос бөлшектерінің көбеюімен
А) а,б,г,д
В) в,г
С) б,д
Д) а,в,г
Е) б,в,д
7. Парапротеинемия – бұл қанда пайда болуы
А) гамма-глобулиндердің сапалық өзгерістерінің
В) альбуминдердің сапалық өзгерістерінің
С) альбуминдердің төмендеуі
Д) ақуыз фракциясы арақатынасының өзгерістері
Е) иммуноглобулиндердің жоғарылауы
Тақырыбы № 2: Көмірсулар алмасуы бұзылыстары.
Мақсаты: Көмірсу алмасуының бұзылыстарымен байланысты клиникалық және моделді ситуациялардың патофизиологиялық анализін жүргізуді үйрету.
Өткізу формасы: тәжірибелік жұмысты орындау
Тақырыбы бойынша тапсырма :
1. Ауызша сабақ тақырыбына жауап беру.
2. Ситуациялық есептерді жауаптарымен құру.
3. Тест есептерін шығару.
Тарататын құжаттар:
1. Тест тапсырмасы.
2. Ситуациялық есеп.
3. Кесте.
4. Схема.
Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1. Көмірсу сіңірілуі және гидролиз бұзылыстарының механизмдері және себептері қандай?
2. Ағза жасушаларының көмірсуға толеранттылығы немен сипатталады?
3.Жасушалардың көмірсуды сіңіру бұзылыстарының механизмдері және
себептері қандай?
4. Қантты диабеті, клинико-патофизиологиялық сипаттамасы. қандай?
5. Қантты диабеті, клинико-патофизиологиялық киникалық көріністері
қандай?
6. Диабеттік кетоацидоз этиопатогенезі қандай?
7.Гипо-, гипергликемиялық кома этиопатогенезі қандай?
Ұсынылған әдебиеттер:
негізгі:
1. Нұрмұхамбетұлы Ә. Клиникалық патофизиология . 2009 ж.
2.Нұрмұхамбетұлы Ә. Патофизиология: оқулық. Алматы. - 2007. -648с.
қосымша:
1. Нурмухамбетов Ә., Ахмет-төре М. Патофизиологиядағы медициналық атаулардың сөздігі – Алматы. – 1998. -80.
2. Нурмухамбетов Ә., Есенқұлов Ә., Әбисатов Қ., Ахмет-төре М. Медициналық атаулардың орысша-қазақша шағын сөздігі. Алматы.-1998-128.
3. Жаутикова С.Б. «Патологиялық физиологияның жалпы курсы». Оқу құралы.-Қарағанды, 2000.-105.
Тесттік тапсырмалар
1. Ұйқы безінен тыс инсулиндік жеткіліксіздік салдары болуы мүмкін
А)ұйқы безінің өспелік зақымдануы
В)қанның протеолиздік ферменттерінің концентрациясының жоғарылауы
С)панкреатиттен кейін
Д)Лангерганс аралшықтары аймағында қан айналымның бұзылуы
Е)Лангерганс аралшықтарының бета-жасушаларына аутоантиденелердің түзілуі
2. Инсулиннің бездік жеткіліксіздігі дамиды
А)инсулиннің қандағы антиденелермен бөгелуі
В)инсулиннің плазма нәруыздарымен берік байланысуы
С)Лангерганс аралшығының β-жасушаларының бұзылуы
Д)контринсулиндік гормондардың артық түзілуі
Е)инсулиназаның жоғары белсенділігі
3. Диабеттік синдромның бастапқы симптомы
А) полифагия
В) полиурия
С) глюкозурия
Д) полидипсия
Е) гипергликемия
4. Қантты диабетте глюкозурияға әкеледі...
А) полиурия
В) кетонемия
С) гиперлипидемия
Д) гипергликемия
Е) гиперлактатацидемия
5. Қантты диабеттің алғашқы сатысындағы полиурияның себебі:
А) глюкозурия
В) бүйрек микроангиопатиясы
С) кетонурия
Д) гипостенурия
Е) шөлдеу
6. Ағзада теріс азоттық баланс дамиды:
А) күйік ауруында
В) гиперинсулинизмде
С) ағзаның өсу кезеңінде
Д) жүктілікте
Е) анаболдық гормон-артық болғанда
7. Ағзада оң азоттық баланс дамиды:
А) ақуыздық ашығуда
В) глюкокортикоидтар
С) инсулин артық болғанда
Д) өспелік кахексияда
Е) қантты диабетте
8. Гипопротеинемия – бұл:
А) қанда нәруыз мөлшерінің артуы
В) негізінен альбумин азаюымен сипатталатын нәруыздық жалпы мөлшері азаюы
С) қанда патологиялық нәруыздардың пайда болуы
Д) қан нәруыздары арақатынасының өзгеруі
Е) қанда гаммаглобулин мөлшерінің азаюы
9. Гипопротеинемия қабаттасады:
а) қанның онкотикалық қысымының төмендеуімен
б) плазманың нәруыздарының тасымалдау қызметінің бұзылуымен
в) гипокоагуляциямен
г) ісіну дамуымен
д) қанда гормондардың бос бөлшектерінің көбеюімен
А) а,б,г,д
В) в,г
С) б,д
Д) а,в,г
Е) б,в,д
10. Парапротеинемия – бұл қанда пайда болуы:
А) гамма-глобулиндердің сапалық өзгерістерінің
В) альбуминдердің сапалық өзгерістерінің
С) альбуминдердің төмендеуі
Д) ақуыз фракциясы арақатынасының өзгерістері
Е) иммуноглобулиндердің жоғарылауы
Тақырып №3 Майлар алмасуының бұзылыстары.
Мақсаты: Май алмасу бұзылыстарының этиопатогенезі зерттеу, клиникалық және моделді ситуациялардың патофизиогиялық анализін өткізу.
Өткізу формасы: тәжірибелік жұмысты орындау
Тақырыбы бойынша тапсырма :
1. Ауызша сабақ тақырыбына жауап беру.
2. Ситуациялық есептерді жауаптарымен құру.
3. Тест есептерін шығару.
Тарататын құжаттар:
1. Тест тапсырмасы.
2. Ситуациялық есеп.
3. Кесте.
4. Схема.
Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1. Майлардың сіңірілуінің бұзылыстары қандай?
2. Майлардың тасымалдануының бұзылыстары қандай?
3. Семіру және бауырдың майлы инфильтрациясы немен сипатталады?
4. Май алмасуының және қаңықпаған май қышқылдарының бұзылыстары немен сипатталады?
5. Фосфолипидтер алмасуының бұзылыстары қандай?
6. Холестерин алмасуының бұзылыстарықандай?
Ұсынылған әдебиеттер:
негізгі:
1. Нұрмұхамбетұлы Ә. Клиникалық патофизиология . 2009 ж.
2.Нұрмұхамбетұлы Ә. Патофизиология: оқулық. Алматы. - 2007. -648с.
қосымша:
1. Нурмухамбетов Ә., Ахмет-төре М. Патофизиологиядағы медициналық атаулардың сөздігі – Алматы. – 1998. -80.
2. Нурмухамбетов Ә., Есенқұлов Ә., Әбисатов Қ., Ахмет-төре М. Медициналық атаулардың орысша-қазақша шағын сөздігі. Алматы.-1998-128.
3. Жаутикова С.Б. «Патологиялық физиологияның жалпы курсы». Оқу құралы.-Қарағанды, 2000.-105.
Тесттік тапсырмалар
1.Майлардын аралық алмасуының бұзылыстарында байқалады.:
A) Пирожүзімді қышқылының түзілүінің жоғарылауы.
B) Несеп қышқылының түзілүінің жоғарылауы.
C) Кетогенездің жоғарылауы..
Д) Гипохолестеринемиямен.
Е) Гипогликемиямен.
2.Семіру ілесіп жүреді:
A) Гипогликемиямен.
В) Атерогенездің тежелумен.
С) Гиполипидемиямен.
Д) Гипохолестеринемиямен.
Е) Атерогенездің артуымен.
3.Экзогенді-конституциялық семіру пайда болады:
А) Гипотиреоз.
В) Гиперинсулинизм.
С)Тамақсаулық кезінде
Д) Гипоталамустын вентромедиалды ядроларының зақымдануы.
Е) Гиперкортицизм.
4.Гормоналды семіру байқалады:
A) Гиперпаратиреоз.
B) Гипопаратиреоз.
C) Гиперкортизолизм.
D) Дефицитте инсулиннің болмауы.
Е) Гипергонадизм.
Ситуациялық есеп
38 жастағы ауру,мамаңдығы бухгалтер шағын айтты - семіру,ентігу,жүректін жиі соғуы,әлсіреу,бас аруы,ұйқыға құмарлығы,менструалды циклы бұзылған. Тәбеті жақсы. Дене шыныктыру жұмысымен айналыспайды. Объективті: гиперстеник, бойы-150 см,салмағы-105 кг.
Тер астындағы клетчатка денеде бірдій орналасқан. Жүрек шекарасы созылған. Жүрек үні әлсіз және көмескілі (приглушены). Пульс 90 минутына, АД 150/100 с.б..Бауыр қабырға астынан 3 см. шығып тұр. Қанда майлардын жоғары, липопротеидттер төмен және өте төмен тығыздығы. Жалпы зат алмасу қалпына жақын.
Сұрақтар
1.Ауруда семірудің кандай механизімі дамиды?
2.Семіруге қандай қауіпті фарторлар дамытады?
Тақырыбы № 4. Су - электролиттік балансының бұзылыстары.
Мақсаты: Су-электролиттік алмасуының бұзылыстарымен байланысты клиникалық және моделді ситуациялардың патофизиологиялық анализін жүргізуді үйрету.
Өткізу формасы: тәжірибелік жұмысты орындау
Тақырыбы бойынша тапсырма :
1. Ауызша сабақ тақырыбына жауап беру.
2. Ситуациялық есептерді жауаптарымен құру.
3. Тест есептерін шығару.
Тарататын құжаттар:
1. Тест тапсырмасы.
2. Ситуациялық есеп.
3. Кесте.
4. Схема.
Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1. Ағзада сыртқы су балансымен ішкі ортада судың таралу бұзылыстарының себебі қандай?
2. Ісінудің патогенездік факторлары және Старлинг заңы немен сипатталады?
3. Ағза ішкі ортасында Na+, K+, Ca2+, Mg2+ иондарының құрамы және ратаруы бұзылыстарының негізгі механизмдері және шақыратын себептері қандай?
4. Ағзада су және электролит алмасуы бұзылыстарының метаболизмдік және функционалдық ауытқулары немен сипатталады?
Ұсынылған әдебиеттер:
негізгі:
1. Нұрмұхамбетұлы Ә. Клиникалық патофизиология . 2009 ж.
2.Нұрмұхамбетұлы Ә. Патофизиология: оқулық. Алматы. - 2007. -648с.
қосымша:
1. Нурмухамбетов Ә., Ахмет-төре М. Патофизиологиядағы медициналық атаулардың сөздігі – Алматы. – 1998. -80.
2. Нурмухамбетов Ә., Есенқұлов Ә., Әбисатов Қ., Ахмет-төре М. Медициналық атаулардың орысша-қазақша шағын сөздігі. Алматы.-1998-128.
3. Жаутикова С.Б. «Патологиялық физиологияның жалпы курсы». Оқу құралы.-Қарағанды, 2000.-105.
Тесттік тапсырмалар
1. Iсiну – бұл:
А) тiндер мен тiнаралық кеңiстiктерде сұйықтық жиналуы
В) серозды қуыстарда сұйықтың жиналуы
С) лимфа түзiлуi артуы
Д) тамыр iшiлiк сұйықтың артуы
Е) жасуша iшiлiк сұйықтың артуы
2. Iсiну – бұл:
А) патологиялық процесс
В) патологиялық реакция
С) патологиялық жағдай
Д) аурудың нозологиялық түрi
Е) ауру алды
3. Iсiнудiң жергiлiктi патогенездiк факторы
А) ұлпалық қысымның жоғарылауы
В) қанның гидростатикалық қысымының жоғарылауы
С) тамыр қабырғасының өткiзгiштiгiнiң төмендеуi
Д) қанның онкотикалық қысымының жоғарылауы
Е) қанның гидростатикалық қысымының төмендеуi
4. Iсiнулер дамуында жағдай жасайды
А) альдестеронның түзiлуiнiң жоғарылауы
В) қанда альбуминдердiң құрамының жоғарылауы
С) лимфа тамырлармен интерстицияның дренажы күшеюi
Д) антидиурездiк гормонның өндiрiлуiнiң төмендеуi
Е) тамыр кемерлерi өткiзгiштiгiнiң төмендеуi
5. Iсiнудiң нейро-эндокриндiк факторы – бұл:
А) АДГ мен альдестерон түзiлуiнiң екiншiлiк артуы
В) АДГ жеткiлiксiздiгi
С) альдестерон екiншiлiк тапшылығы
Д) гиперинсулинизм
Е) симпатоадреналдық жүйенiң әсерленуi
6. Iсiнудiң тiндiк факторы – бұл:
А) тiннiң гиперосмиясы және гиперонкиясы
В) плазманың осмыстық қысымының төмендеуi
С) онкотикалық қысымының төмендеуi
Д) тiннiң гидростатикалық қысымының артуы
Е) тiннiң осмостық қысымының төмендеуi
7. Аллергиялық iсiнулердiң патогенезiнде маңыздысы:
А) тамырлық фактор
В) тiндiк фактор
С) гемодинамикалық
Д) нейроэндокриндiк фактор
Е) онкотикалық
8. Онкотикалық фактор басты роль атқарады
А) кахексиялық iсiнуде
В) жүректiк iсiнуде
С) аллергиялық iсiнуде
Д) токсикалық iсiнуде
Е) нефриттiк iсiнуде
9. Iркiлулiк iсiнудiң дамуында маңызы зор
А) гемодинамикалық факторды
В) қан тамырлық фактордың
С) тiндiк фактордың
Д) онкотикалық фактордың
Е) нейро-эндокриндiк фактордың
10. Жүректiк iсiнудiң негiзгi патогенездiк факторы
А) қанның веноздық қысымының жоғарылауы
В) тiннiң колоидты осмостық қысымының жоғарылауы
С) тамыр қабырғасы өткiзгiштiгiнiң жоғарылауы
Д) қанның онкотикалық қысымының төмендеуi
Е) лимфа ағымының төмендеуi
Лабораториялық жұмыс
Мақсаты: Лабораторлық егеуқұйрық гемодинамикасына катехоламиндер әр түрлі дозасының фармакологиялық әсерін үйрету.
Егеуқұйрықтың 1 г массасына шаққанда 0,004 мл 0,1 % адреналин ерітіндісін т/і енгізеді. Тері астына адреналинді жіберген сәтте тері жамылғысы және кілегей қабаты бозарып, АҚ 120-70 тен 210/175 мм с.б. көтерілді, экстрасистолиямен қабаттасып тахикардия пайда болды, тынысы жиілеп, Ра О2 өзгеріссіз, ал Рv CO2 күрт төмендеді. Бірақ 12 мин кейін гипервентиляция фонында тері жамылғысы сұр түске айналып, артериялық қанның газдық құрамы өзгерген жоқ, Рv O2-нің біртіндеп төмендеуі байқалады. 3-4 мин ішінде сыртқы тыныс бұзылыстарының белгісі дамыды, соңынан тыныс алуы ырғақсыз, ауыр, ылғалды сырылдар пайда болуымен өзгерді. АҚ төмендеді, пульстік қысымы азайды, аритмия дамыды. Бұл кезде Ра О2 төмендейбастады, ал Ра CO2 жоғарылады. Соңғы 20 минут ішінде клоникотонустық қалтырау, агональдық тыныс, аузы-мұрнынан ақ көпіріктер бөліне бастады, жануар өлді.
Келесі сұрақтарға жауап бере отырып қорытынды жасайды.
Жануар өлімінің себебі қандай?
Қандай белгілер өкпе шеменінің дамуын көрсетіп отыр?
Берілген сынамада жедел өкпе шеменінің патогенезі қандай?
Тақырыбы № 5: Қышқыл-негіздік жағдайдың бұзылыстары
Мақсаты: Қышқылдық-негіздік үйлесімділік бұзылыстарының
этиопатогенезін анықтап, ацидозбен және алкалозбен байланысты патофизиологиялық анализді және ситуацияны моделдеу.
Өткізу формасы: тәжірибелік жұмысты орындау
Тақырыбы бойынша тапсырма :
1. Ауызша сабақ тақырыбына жауап беру.
2. Ситуациялық есептерді жауаптарымен құру.
3. Тест есептерін шығару.
Тарататын құжаттар:
1. Тест тапсырмасы.
2. Ситуациялық есеп.
3. Кесте.
4. Схема.
Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1. Қышқыл-негіздік алмасуы, түсініктемесі қандай?
2. Қышқыл-негіздік алмасуы бұзылыстарының себептері қандай?
3. Қышқыл-негіздік алмасуы бұзылыстарының патогенезі және жіктелуі қандай?
4. Қышқыл-негіздік теппе-тендік(ҚНТ),түсініктімесі қандай?
5. Қышқыл-негіздік тепе-тендік бұзылыстары мен жіктемесы қандай?
6. Газды және газды емес ацидоз этиологиясы мен патогенезі..
8. Газды және газды емес алкалоз этиологиясы мен патогенезі қандай?
9. Ацидоз және алкалоз кезінде қорғаныстық-бейімделу реакциялары немен сипатталады?
Ұсынылған әдебиеттер:
негізгі:
1. Нұрмұхамбетұлы Ә. Клиникалық патофизиология . 2009 ж.
2.Нұрмұхамбетұлы Ә. Патофизиология: оқулық. Алматы. - 2007. -648с.
қосымша:
1. Нурмухамбетов Ә., Ахмет-төре М. Патофизиологиядағы медициналық атаулардың сөздігі – Алматы. – 1998. -80.
2. Нурмухамбетов Ә., Есенқұлов Ә., Әбисатов Қ., Ахмет-төре М. Медициналық атаулардың орысша-қазақша шағын сөздігі. Алматы.-1998-128.
3. Жаутикова С.Б. «Патологиялық физиологияның жалпы курсы». Оқу құралы.-Қарағанды, 2000.-105.
Тесттік тапсырмалар
1. Газды ацидоз негізіне жатады:
А) Ұшырмайтын кышқылдардың артуы.
В) Минералды кышқылымен ұлануы.
С)Ағзада көмірқышқыл газының жиналуы.
Д) Ағзадан көмірқышқыл газының шығарылуының артуы.
Е) Қанда негіздерінің артуы.
2. Газды алкалозды дамытады:
А) Өкпе гиповентиляциясы.
В) Өкпе гипервентиляциясы.
С) Қанайналым жетіспеушілігі.
Д) Гиперкапния.
Е) Атмосферада көмірқышқыл газының атуы .
3. Газды емес ацидоз даму себебі:
А) Натрий бикарбонатымен ұлану.
В) Профузды іш өтуы.
С)Ұстамалы құсу.
Д)Энцефалит кезінде ентігу.
Е) Бүйрек үсті безінің стероидты гормондарының гиперсекрециясы.
4. Уремиға тән:
А) Газды ацидоз.
В) Шығарылымды ацидоз.
С) Экзогенді ацидоз.
Д)Газды емес алкалоз.
Е) Экзогенді алкалоз.
5. Асқазан сөлінің тоқтамай құсқанда көп мөлшерде жоғалтуы неге әкеледі:
А) Газды алкал.
В) Шығарылымды ацидоз.
С) Шығарылымды(газды емес) алкалоз.
Д) Экзогенді алкалоз.
Е) Экзогенді ацидоз.
6. Артериялық қанда рН -7,49 ,ол нені көрсетеді :
А) Тенгерілген алкалоз.
В) Тенгерілген ацидоз.
С) Тенгерілмеген алкалоз.
Д) Газды ацидоз.
Е)Газды емес ацидоз.
7. Қышқылдарды тағаммен көп қолданғанда не дамиды:
A) Эндогенді ацидоз.
В) Экзогенді ацидоз.
С) Метаболизімдық ацидоз.
Д) метаболизмдық алкалоз.
Е) Газды ацидоз.
8. Бүйректік ацидоздың негізінде:
A) Протондардың өзекшелер секрециясының төмендеуі.
В) Протондардың өзекшелер секрециясының жоғарылауы.
С) Өзекшелер реабсорбциясының ұлғаюы.
Д) Өзекшелер реабсорбциясының төмендеуі.
Е) Нефронның перитубулярлы капиллярларында рСО2 төмендеуі.
9. Компенсациялық гипокапния байқалады:
A) Негазды алкалоз.
B) Негазды ацидоз.
C) Экзогенді алкалоз.
D) Ұстамалы құсу.
Е) Ретенциялық ацидоз.
10. Өкпе гипервентиляциясынан кейін байқалады:
A) Негазовый алкалоз.
B) Газды алкалоз.
C) Газды ацидоз.
D) Негазды емес ацидоз.
E) Экзогенді ацидоз.
Ситуациялық есеп
Пациентте рН – 7,35, рСО2 – 50 мм рт.ст., SB – 23 мэкв/л, ВВ – 35 мэкв/л,
ВЕ - 8 мэкв/л. Артериялық қанда HbО2- 80% ,көк тамырда-–52%. МОД –11 л, ЖЕЛ – 1,8 л, индекс Тиффно – 70%. Лейкоциттер қандағы көлемі: Б – 0,
Э – 0, Ю – 1, П – 7, С – 72, Л – 15,
М - 5. Қанда калий концентрациясы - 5,9 ммоль/л,эритроцитте - 71,2 ммоль/л; натрий қан плазмасында - 142 ммоль/л,эритроциттте - 18,3 ммоль/л; хлоридтер қан плазмасында - 99 ммоль/л;қан плазмасында сүт қышқылының концентроциясы –1,56 ммоль/л. Тәулік диурезі - 850 мл, титрациалды кышқылдық - 42 мл/100 мл несепте. Пациенттің салмағы - 70 кг
Сұрақтар
1. Қышқыл-негіздік тепе-теңдік(ҚНТ) бұзылысының қай түрі кездеседі?
2. Қышқыл-негіздік тепе-теңдік(ҚНТ) бұзылысының этиопатогенезі?
3. Қышқыл-негіздік тепе-теңдіктің коррекция жолдары?
Кредит № 2
Тақырыбы №1: Қызыл қан патофизиологиясы.
Мақсаты:Анемия дамуымен байланысты ситуацияларды патофизиология-лық анализ жүргізуді үйрету.
Өткізу формасы: тәжірибелік жұмысты орындау
Тақырыбы бойынша тапсырма :
1. Ауызша сабақ тақырыбына жауап беру.
2. Ситуациялық есептерді жауаптарымен құру.
3. Тест есептерін шығару.
Тарататын құжаттар:
1. Тест тапсырмасы.
2. Ситуациялық есеп.
3. Кесте.
4. Схема.
Тақырыптың негізгі сұрақтары:
Гемолиздік анемиялар немен сипатталады?
Мембранопатиялар деген не?
Энзимопатиялар деген не?
Гемоглобинопатиялар деген не?
Орақ тәрізді анемиялар және талассесиялардың сипаттамасы қандай?
Жүре пайда болған гемолиздік анемиялар, олардың патогенезі қандай?
Теміртапшылықтық анемиялар немен сипатталады?
В12 – тапшылықтық анемиялар, пернициоздық анемиялар немен сипатталады?
Гипо- және апластикалық анемиялар деген не?
Ұсынылған әдебиеттер:
негізгі:
1. Нұрмұхамбетұлы Ә. Клиникалық патофизиология . 2009 ж.
2.Нұрмұхамбетұлы Ә. Патофизиология: оқулық. Алматы. - 2007. -648с.
қосымша:
1. Нурмухамбетов Ә., Ахмет-төре М. Патофизиологиядағы медициналық атаулардың сөздігі – Алматы. – 1998. -80.
2. Нурмухамбетов Ә., Есенқұлов Ә., Әбисатов Қ., Ахмет-төре М. Медициналық атаулардың орысша-қазақша шағын сөздігі. Алматы.-1998-128.
3. Жаутикова С.Б. «Патологиялық физиологияның жалпы курсы». Оқу құралы.-Қарағанды, 2000.-105.
Тесттік тапсырмалар
1. Гемолиздiк анемия үшiн тән болып табылады
А) эритроциттердiң өмiр ұзақтығының қысқаруы
В) қызыл сүйек кемiгiнде май дамуы
С) мегалобластық қан түзу
Д) организмде бездер тапшылығы
Е) эритроциттердiң осмостық резистенттiлiгiнiң жоғарылауы
2. Темiр тапшылықты анемия үшiн тән болып табылады
А) гипохромия
В) мегалобласттық қан түзу
С) ретикулоцитоз
Д) гемосидероз
Е) гипербилирубиинемия
3. Витамин В12-тапшылықты анемияның патогенезiне көрсетiлмеген тiзбегiн
енгiзiңiз. Витамин В12 тапшылығы → метилкобаламиннiң түзiлуiнiң →
тетрагидрофолий қышқылының түзiлуiнiң бұзылуы → ..?.. →
эритроциттердiң өсiп-өнуi және жетiлуi үрдiсiнiң төмендеуi
А) ДНҚ түзiлуiнiң бұзылуы
В) миелин түзiлуiнiң бұзылуы
С) май қышқылдарының түзiлуiнiң бұзылуы
Д) дезоксиаденозилкобаламин түзiлуiнiң бұзылуы
Е) янтарь қышқылының түзiлуiнiң бұзылуы
4. Мегалобластық қан түзу түрi тән
А) В12-тапшылықты анемия үшiн
В) аплазиялық анемия үшiн
С) темiр тапшылықты анемия үшiн
Д) постгеморрагиялық анемия үшiн
Е) гемолитикалық анемия үшiн
5. Панцитопения - бұл
А) шеткi қанда эритроциттердiң, лейкоциттердiң, тромбоциттердiң
азаюы
В) шеткi қанда лейкоциттердiң азаюы
С) шеткi қанда тромбоциттердiң азаюы
Д) шеткi қанда эритроциттердiң азаюы
Е) қанда барлық жасушалардың артуы
6. Панцитопения қандай анемияға тән
А) гипо- және аплазиялық
В) жедел постгеморрагиялық
С) талассемияға
Д) гемолиздiк
Е) орақ тәрiздi жасушалы
7. Науқас 15 жаста, терi қабаттары бозарыңқы, жасылдау реңмен, қан
анализiнде: Гемоглобин - 65 г/л; эритроциттер 3,8 х 1012/л; ретикулоциттер
- 0,1%. Қан жағындысында - сақина тәрiздес эритроциттер. Анемия
сипатын анықтау
А) гемолиздік анемия, нормобласттық, гиперрегенераторлық
В) В12-тапшылықты анемия, мегалобласттық, гиперрегенераторлық
С) темiр тапшылықты анемия, нормобласттық, гипорегенераторлық
Д) сидероахрезиялық, нормобласттық, гипорегенераторлық
Е) гипоплазиялық анемия, нормобласттық, гипорегенераторлық
8. Науқаста жалпақ құрт бар анализiнде гемоглобин - 95г/л, эритроцит - 2,8
х 1012 л, ретикулоцит - 0,5 %, мегалоциттер мен мегаблобластар анықталды
анемияны анықтаңыз
А) витамин В12-тапшылықты анемия
В) темiртапшылықты анемия
С) гемолиздiк анемия
Д) сидероахрестикалық анемия
Е) гипоплазиялық анемия
9. Гемограмманы тұжырымдаңыз
Эритроциттер - 3,2 х 1012/л
Гемоголбин – 60 г/л
ТК - 0,6
Ретикулоцит - 1 %
Лейкоцит - 4,5 х 109/л
Сидеропения
Қан жағындысында: микроцит, гипохромды эритроцит, пойкилоцит
А) темiр тапшылықты анемия
В) жедел жүре пайда болған гемолиздiк анемия
С) В12 фолийтапшылықты анемия
Д) жедел постгеморрагиялық анемия
Е) гипоаплазиялық анемия
10. Созылмалы қан кетулерде дамиды:
А) Темір тапшылықты анемия.
В) В12 - тапшылықты анемия.
С) Гемолиздік анемия.
Д) Фанкони анемиясы.
Е) Минковский-Шоффардың микросфероцоздық анемиясы.
Ситуациялық есептер.
Тапсырма 1.
Нb 40 г/л, эритроциттер 0,79х1012/л, ретикулоциттер 0,1 %, тромбоциттер 100х109/л, лейкоциттер 2,9х109/л, нейтрофилдер: миелоциттер 0 %, метамие-лоцит 1 %, таяқшаядролы 4 %, сегментоядролы 38 %, эозинофилдер 0,5 %, базофилдер 0 %, лимфоциттер 50,5 %, моноциттер 6 %. Жағындыда: макроциттер, мегалоциттер, пойкилоцитоз, мегалобласттар.
Сұрақтары
Гемограммада қалыпты жағдайдан ауытқуды сипаттаңыз.
Ондағы өзгеріске қарай жалпы қорытынды жасаңыз.
Тапсырма 2.
42 жастағы науқас әйел төмендегідей шағымдармен келіп түсті: басының ауыру, ұйқысының нашарлауы, үдей түскен әлсіздік, менструация уақытына сай келмейтінін мезгілімен жатырынан қан кетуі. Қан кету жарты жыл бұрын басталған. Емханада жасалынған қанның анализі: Нb 95 г/л, эритроциттер 3,3х1012/л, ретикулоциттер 8,5 %. Сарысулық темірдің құрамы қалыпты жағдайда жанұя жағдайларымен науқасқа әрі қарай тексерулер мен ем жүргізілген жоқ. Қан кету жалғаса берді, бұрынғы шағымдары күрделілене түсті, науқастың жағдайы нашарлағаны соншалықты, тағы жарты жылдан кейін гинекологиялық клиникаға госпитализацияланды. Ол жерде «жатыр миомасы» деген диагноз қойылды. Клиникаға түскендегі қан анализі: Нb 45 г/л, эритроциттер 2,2х1012/л, қан жағындысында гипохромия және эритроциттердің анизоцитозы (микроциттердің басымдылығымен), ретикулоциттер 0,05%. Сарысулық темірдің құрамы қалыптыдан төмен.
Сұрақтары
Екі кезеңдегі науқастың қанының суреттемесін бағалаңдар, яғни жарты жылдан кейінгі және аурудың басталған кезеңдегі өзгерістерін (әрбір анализіндегі түстік көрсеткішін есептеңдер).
Екі анализдің нәтижесін салыстырыңдар. Емханалық анализінде табылған алғашқы қан суреттемесінен клиникаға түскен кездегі қан жағдайын қандай сандық және сапалық белгілерін айырамыз? Бірінші қан анализінің екіншісінен сапалық айырмашылығының себебі неде? Қандағы табылған өзгерістердің болжамдық мәні қандай?
Науқастың әрбір кезеңіндегі бақылауында яғни емханалық және клиникалық, қан жүйесінің патологиясының типін сипаттаңдар.
Науқасты емдеу жоспарын құрғанда берілген патология түрінің емдеу ұстанымдары қандай?
Тақырыбы № 2. Лейкоздар патофизиологиясы.
Мақсаты: лейкопоэз бұзылыстарымен байланысты ситуацияларды патофизиологиялық анализ жүргізуді үйрету. Лейкоздарға байланысты клиникалық және модельдік ситуацияларды патофизиологиялық анализдеуге үйрету.
Өткізу формасы: тәжірибелік жұмысты орындау
Тақырыбы бойынша тапсырма :
1. Ауызша сабақ тақырыбына жауап беру.
2. Ситуациялық есептерді жауаптарымен құру.
3. Тест есептерін шығару.
Тарататын құжаттар:
1. Тест тапсырмасы.
2. Ситуациялық есеп.
3. Кесте.
4. Схема.
Тақырыптың негізгі сұрақтары:
Лейкоцитоз, түрлері қандай?
Лейкопения, түрлері қандай?
Агранулоцитоз, себептері, түрлері қандай?
Лейкоциттердің патологиялық түрлері қандай?
Лейкоцитарлық формуланың өзгерістері лейкограммадағы абсолютті және салыстырмалы өзгерістері немен сипатталады?
Лейкогенез теориялары қандай?
Ұсынылған әдебиеттер:
негізгі:
1. Нұрмұхамбетұлы Ә. Клиникалық патофизиология . 2009 ж.
2.Нұрмұхамбетұлы Ә. Патофизиология: оқулық. Алматы. - 2007. -648с.
қосымша:
1. Нурмухамбетов Ә., Ахмет-төре М. Патофизиологиядағы медициналық атаулардың сөздігі – Алматы. – 1998. -80.
2. Нурмухамбетов Ә., Есенқұлов Ә., Әбисатов Қ., Ахмет-төре М. Медициналық атаулардың орысша-қазақша шағын сөздігі. Алматы.-1998-128.
3. Жаутикова С.Б. «Патологиялық физиологияның жалпы курсы». Оқу құралы.-Қарағанды, 2000.-105.
Тесттік тапсырмалар
1. Лейкозға тән белгі:
Атиптік қан жасаушы клеткалардың диффузды гиперплазиясы
Қан жасаушы клеткалардың дифференцировкасының күшеюі
Лейкоциттік формулады жылжудың болмауы
Бағаналы клеткалардың көп бөлінуі
Мегалобластық қан жасау типі
2. Лейкозға тән белгі:
Атиптік қан жасаушы клеткалардың диффузды гиперплазиясы
Қан жасаушы клеткалардың дифференцировкасының күшеюі
Лейкоциттік формулады жылжудың болмауы
Бағаналы клеткалардың көп бөлінуі
Мегалобластық қан жасау типі
3. Лейкозға тән белгі:
Атиптік қан жасаушы клеткалардың диффузды гиперплазиясы
Қан жасаушы клеткалардың дифференцировкасының күшеюі
Лейкоциттік формулады жылжудың болмауы
Бағаналы клеткалардың көп бөлінуі
Мегалобластық қан жасау типі
4. Лейкозға тән белгі:
Атиптік қан жасаушы клеткалардың диффузды гиперплазиясы
Қан жасаушы клеткалардың дифференцировкасының күшеюі
Лейкоциттік формулады жылжудың болмауы
Бағаналы клеткалардың көп бөлінуі
Мегалобластық қан жасау типі
5. Лейкозға тән белгі:
Атиптік қан жасаушы клеткалардың диффузды гиперплазиясы
Қан жасаушы клеткалардың дифференцировкасының күшеюі
Лейкоциттік формулады жылжудың болмауы
Бағаналы клеткалардың көп бөлінуі
Мегалобластық қан жасау типі
Ситуациялық есептер
Тапсырма №1
Гемограммада: Hb 86 г/л, Эр 3,3х1012/л, ретикулоциттер 0%, тромбоциттер 115х109/л, лейкоциттер 58х109/л, миелобластар 67%, промиелоциттер 4%, миелоциттер 0%, метамиелоциттер таяқшаядролық 5,5%, сегменттіядролы 15%, эозинофильдер 8%, базофилдер 0%, лимфоциттер 0,5%, моноциттер 0%.
Сұрақтар
1.Қан картинасы лейкоздың қай түріне сәйкес?
2.Лейкозда қан түзілуінің төмендеуі неге байланысты?
Тапсырма№ 2.
Нb 40 г/л, эритроциттер 0,79х1012/л, ретикулоциттер 0,1 %, тромбоциттер 100х109/л, лейкоциттер 2,9х109/л, нейтрофилдер: миелоциттер 0 %, метамиелоцит 1 %, таяқшаядролы 4 %, сегментоядролы 38 %, эозинофилдер 0,5 %, базофилдер 0 %, лимфоциттер 50,5 %, моноциттер 6 %. Жағындыда: макроциттер, мегалоциттер, пойкилоцитоз, мегалобласттар.
Сұрақтары
1.Гемограммада қалыпты жағдайдан ауытқуды сипаттаңыз.
2.Ондағы өзгеріске қарай жалпы қорытынды жасаңыз.
Тақырыбы №3. Гемостаз патологиясы.
Мақсаты: Гемостаз бұзылуының жалпы этиологиясы мен патогенезін үйрету, гемостаз бұзылуына байланысты клиникалық және модельдік ситуацияларды патофизиологиялық анализдеуге үйрету.
Өткізу формасы: тәжірибелік жұмысты орындау
Тақырыбы бойынша тапсырма :
1. Ауызша сабақ тақырыбына жауап беру.
2. Ситуациялық есептерді жауаптарымен құру.
3. Тест есептерін шығару.
Тарататын құжаттар:
1. Тест тапсырмасы.
2. Ситуациялық есеп.
3. Кесте.
4. Схема.
Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1. Гемостаз, жалпы сипаттамасы, түрлері, функциясы қандай?
2. Патологиялық гемостаздың классификациясы қандай?
3. Геморрагиялық синдром, себептері, даму механизмі.
4. Тромбоцитопениялар, этиологиясы, патогенезі немен сипатталады?
5. Тромбоз, себептері және даму механизмі қандай?
6. ДВС-синдром, этиологиясы және патогенезі қандай?
7. Тромбоцитопатиялар, этиологиясы, патогенезі қандай?
Ұсынылған әдебиеттер:
негізгі:
1. Нұрмұхамбетұлы Ә. Клиникалық патофизиология . 2009 ж.
2.Нұрмұхамбетұлы Ә. Патофизиология: оқулық. Алматы. - 2007. -648с.
қосымша:
1. Нурмухамбетов Ә., Ахмет-төре М. Патофизиологиядағы медициналық атаулардың сөздігі – Алматы. – 1998. -80.
2. Нурмухамбетов Ә., Есенқұлов Ә., Әбисатов Қ., Ахмет-төре М. Медициналық атаулардың орысша-қазақша шағын сөздігі. Алматы.-1998-128.
3. Жаутикова С.Б. «Патологиялық физиологияның жалпы курсы». Оқу құралы.-Қарағанды, 2000.-105.
Лабораториялық жұмыс
Қимылсызданған бақаны оң жақ бүйіріне салып тақтайдың 3/1 ортасында орналасқан тесігінің үстіне шалқасынан жатқызады. Қайшымен терісін, етін және ішін оң жақ 3/1 ортаңғы және төменгі бөлігінен кеседі. Іш құрсағынан ішкі ағзаларға залалын тигізбей отыра, ащы ішекті шұжырқайын тақта тесігінің жанына түйрегішпен бекітеді. Препараттан орташа калибрлі 2 венаның қосылған жеріне натрий хлорид кристаллын препаровальдық иненің көмегімен орналастырады. Қабырға іргелік тромбы түзілуін бақылайды.
Сұрақтар
1.Бұл тәжірибеде тромб түзілу механизмі неге байланысты?
2.Веналарда тромб түзілуі қандай асқынуларға әкеледі?
Тақырыбы № 4. Бауыр патофизиологиясы.
Мақсаты: Бауыр функциясы бұзылыстарымен байланысты ситуациялардың патофизиологиялық анализ жүргізуді үйрету.
Өткізу формасы: тәжірибелік жұмысты орындау
Тақырыбы бойынша тапсырма :
1. Ауызша сабақ тақырыбына жауап беру.
2. Ситуациялық есептерді жауаптарымен құру.
3. Тест есептерін шығару.
Тарататын құжаттар:
1. Тест тапсырмасы.
2. Ситуациялық есеп.
3. Кесте.
4. Схема.
Тақырыптың негізгі сұрақтары:
Бауыр патологиясына әкелетін негізгі этиологиялық факторлар қандай?
Сарғыштану түрлері қандай?
Бауыр үстілік сарғыштану сипаттамасы қандай?
Бауырлық сарғыштану патогенезі қандай?
Бауыр астылық сарғыштану қалай сипатталады?
Бауырлық патологияда асқорытудың бұзылыстары қандай?
Бауыр жетіспеушілігі, түрлері, қалай сипатталады?
Бауыр циррозы, түрлері, қалай сипатталады?
Бауырлық кома патогенезі қандай?
Ұсынылған әдебиеттер:
негізгі:
1. Нұрмұхамбетұлы Ә. Клиникалық патофизиология . 2009 ж.
2.Нұрмұхамбетұлы Ә. Патофизиология: оқулық. Алматы. - 2007. -648с.
қосымша:
1. Нурмухамбетов Ә., Ахмет-төре М. Патофизиологиядағы медициналық атаулардың сөздігі – Алматы. – 1998. -80.
2. Нурмухамбетов Ә., Есенқұлов Ә., Әбисатов Қ., Ахмет-төре М. Медициналық атаулардың орысша-қазақша шағын сөздігі. Алматы.-1998-128.
3. Жаутикова С.Б. «Патологиялық физиологияның жалпы курсы». Оқу құралы.-Қарағанды, 2000.-105.
Тесттік тапсырмалар
1. Бауырда гликоген қоры ... ұлғаяды.
гликогеноз кезiнде
қантты диабет кезiнде
гипоксия кезiнде
ауыр дене жұмысы кезiнде
2. ... созылмалы гепатиттiң жиi себебi болып табылады.
вирустар
бактериялар
гельминттер
риккетсиялар
3. Бауыр жеткiлiксiздiгi кезiнде аммиактың жиналуы әсiресе ... улы болып табылады.
орталық жүйке жүйесiне
терiге
бұлшық еттерге
сүйек тiнiне
4. Бауыр асты сарғаю кезінде қанда ненің деңгейінің көтерілуі тән:
тура билирубиннің.
тура емес билирубиннің.
биливердиннің.
стрекобилиногеннің.
5. Бауыр үсті сарғаю салдарынан дамиды:
Эритроциттер ыдырауының күшеюінен.
Өт бөлінуі бұзылуынан.
Қанда өт кышқылдары мен холестериннің жиналуынан.
Өт пигменттерінің метаболизмнің күшеюінен.
6. Бiрiншiлiк бауыр жеткiлiксiздiгi ... дамиды.
A .бауырдың вирустық зақымдануларында
B. шокта
C. бүйрек жеткiлiксiздiгiнде
D. жүрек жеткiлiксiздiгiнде
7. Экканың тура фистуласы ... қолданылады.
A .бауырдың тосқауылдық, усыздандыру қызметiн зерттеуінде
B .бауырдың метаболиттiк қызметiн зерттеуінде
C .бауырдың мочевина түзу қызметiн зерттеуінде
D .өт түзу қызметiн зерттеуінде
8. Сарғыштану – бұл ... .
A .синдром
B .симптом
C .ауру
D .дерттiк серпiлiс
9. Гипербилирубинемияға сәйкес келетiн қандағы жалпы билирубиннiң деңгейi ... тең.
A .30-40 мкМ/л
B .4-5 мкМ/л
C .5-6 мкМ/л
D .8-20 мкМ/л
10. Гемолиздiк сарғаю үшiн қанда ... көп мөлшерде пайда болуы тән.
А. тура емес билирубиннiң
В. өт қышқылдары
С. тура билирубиннiң
D. уробилиногеннiң
Ситуациялық есептер.
Тапсырма 1.
28 жастағы пациент клиникаға мынадай шағымдармен түсті: тоқтаусыз оң қабырға астының ауырсынуы; диспепсиялық бұзылыстар, тез шаршағыштығы, әлсіздік. 3 жасында этиологиясы белгісіз сары ауруды басынан кешкен.
Объективті: тері жамылғысы және склерасы сарғыштанған; бауыры ұлғайған, пальпация жасағанда жұмсақ, ауырсынбайды. Талағы едәуір ұлғайған. Үлкен дәретінің түсі қалыпты.
Лабораториялық зерттеулер нәтижесі:
Қанның жалпы анализі: Нb 92 г/л, эритроциттер 3,15х1012/л, ретикулоциттер 15%, айқын анизоцитоз, пойкилоцитоз, микроцитоз, сфероцитоз, эритроциттердің осмостық резистенттілігі төмендеген; лейкоциттер 3,7х 109/л, лейкоцитарлық формула өзгеріссіз, РОЭ 6 мм/сағ.
Қанның биохимиялық анализі: жалпы белок 8 г%, альбумин 5,2 г%, жалпы билирубин 5,8 мг%, тікелей билирубин 0,25 мг%, АСТ, АЛТ 12 МЕ, холинэстераза қалыпты жағдайда, глюкоза 115 мг%.
Несептің жалпы анализі: тәуліктік диурез 1450 мл, тығыздығы 1,028, түсі күңгірт; белок, қант анықталмайды; Нb-ға реакциясы оң мәнді, өт пигменттері (уробилиноген) – жоқ.
Инструменталды зерттеулер нәтижесі:
УДЗ: бауыр аздар ұлғайған, өт қапшығы өзгеріссіз, холестаз белгілері жоқ.
Сұрақтары:
1. Бауыр ауруындағы диспепсиялық бұзылыстары шығу тегінің сипаттамасы қандай?
2. Терінің сары түске боялуы тері қышуымен қабаттаспауы мүмкін бе?
3. Диспепсиялық бұзылыстардың, сарғыштанудың, бауыр ұлғаюының патогенездік байланысы бар ма? Барлық кезде бұл бауырдың тікелей зақымдануына куә бола алады ма?
4. Пациентте бауыр функциясының бұзылыстары болуы мүмкін деп тұжырымдауға болады ма? Егер болса қандай?
5. Бауыр тінінің тікелей зақымдануын объективті көрсеткіштеріне қарай жоққа шығаруға болады ма?
6. Науқаста қандай сарғыштанудың түрі дамыды?
7. Шығу тегі қандай?
Тапсырма 2.
31 жастағы науқас клиникаға жедел жәрдем көмегімен жеткізілді. Түскен кезде: пассивті, тежелген, барлық уақытта сұраққа тез және адекватты жауап бермейді. Тілі ақ жабындымен жабылған. Дене қызуы 36,5 0С. Тері жамылғысы және кілегей қабаты сарғыштанған денесінің жоғарғы бөлігінің терісінде телеангиэктазиялар анықталады, алақандырының эритемасы байқалады. Бауыр пальпациясын қиындата түсетін асциттік сұйықтықтың есебінен іші ұлғайған. Аяқтарының ісінуі байқалады. Сол қарынша шекарасы аздап ұлғайған. АҚ 160/95 мм с.б., ЖСЖ 90, пульсі ырғақты. Науқас созылмалы алкоголизмнен зардап шегеді.
Тақырыбы № 5. Бүйрек патофизиологиясы.
Мақсаты: бүйрек функциялары бұзылыстарымен байланысты жағдайлардың патофизиологиялық анализін жүргізуді үйрету;
Бүйрек зақымдануының дамуындағы негізгі синдромдар механизмін анықтау;
Өткізу формасы: тәжірибелік жұмысты орындау
Тақырыбы бойынша тапсырма :
1. Ауызша сабақ тақырыбына жауап беру.
2. Ситуациялық есептерді жауаптарымен құру.
3. Тест есептерін шығару.
Тарататын құжаттар:
1. Тест тапсырмасы.
2. Ситуациялық есеп.
3. Кесте.
4. Схема.
Тақырыптың негізгі сұрақтары:
Шумақтық фильтрация бұзылыстары қандай?
Диурез бұзылыстары, түрлері, патогенезі қандай?
Натрий балансы және калий экскрециясының бұзылыстары қандай?
Көмірсу және амин қышқылдары реабсорбция бұзылыстары қандай?
Бүйректік түтікшелік ацидоз, түрлері қандай?
Бүйрек экскреторлық емес функцияларының бұзылыстары қандай?
Бүйрек жетіспеушілігі, түрлері қандай?
Уремиялық синдром немен сипатталады?
Бүйректік тастардың түзілу механизмдері қандай?
Ұсынылған әдебиеттер:
негізгі:
1. Нұрмұхамбетұлы Ә. Клиникалық патофизиология . 2009 ж.
2.Нұрмұхамбетұлы Ә. Патофизиология: оқулық. Алматы. - 2007. -648с.
қосымша:
1. Нурмухамбетов Ә., Ахмет-төре М. Патофизиологиядағы медициналық атаулардың сөздігі – Алматы. – 1998. -80.
2. Нурмухамбетов Ә., Есенқұлов Ә., Әбисатов Қ., Ахмет-төре М. Медициналық атаулардың орысша-қазақша шағын сөздігі. Алматы.-1998-128.
3. Жаутикова С.Б. «Патологиялық физиологияның жалпы курсы». Оқу құралы.-Қарағанды, 2000.-105.
Тесттік тапсырмалар
1. Пиурия – бұл ... .
зәрден лейкоциттердiң көп мөлшерде шығарылуы
зәрдiң меншiктiк тығыздығының азаюы
зәрде нәруыздың бiраз мөлшерде пайда болуы
зәрде көп мөлшерде цилиндрлердiң пайда болуы
зәрде эритроциттердiң пайда болуы
2. Созылмалы бүйрек жеткiлiксiздiгi патогенезiнде ... негiзгi механизм
болып табылады.
бiртiндеп жұмыс iстейтiн нефрондар санының азаюы
бiртiндеп гипертрофияланған және дилатацияланған нефрондар санының артуы
қанның онкотикалық қысымының жоғарылауы
шумақтарда фильтрациялық қысымның төмендеуi
бүйрек iшiлiк қысымның жоғарылауы
3. Созылмалы бүйрек жеткіліксіздігінің терминалды сатысы … сипатталады.
уремиямен
полиуриямен
гиперстенуриямен
шумақтарда гиперфильтрациямен
бүйрек өзекшелері эпителиінің гиперсекрециясымен
4. Бүйректен пайда болған зәрдің патологиялық компоненттері:
өзгерген эритроциттер.
цилиндрлер.
гиалиндік цилиндрлер.
өзгермеген эритроциттер.
билирубинурия.
5. Уремия кезінде тіршілік сақталынған:
нефрондардың 10 %-нан төмені.
нефрондардын 70 %-дан көбі.
нефрондардың 50 % .
нефрондардың 30 %-дан көбі.
нефрондардың 75 % .
6 Қауырт гломерулонефриттегi протеинурия ... түсiндiрiледi.
шумақ қылтамыры өткiзгiштiгi артуымен+
шумақ қылтамыры қабырғасының электр заряды азаюымен
бүйрек қанағымының азаюымен
шумақ қылтамыры өткiзгiштiгi төмендеуiмен
шумақтардың гиперперфузиясымен
7 Реналдық олиго-, анурия ... дамиды.
ауыр металдардың тұздарымен жедел уланғанда
несеп-тас ауруы кезiнде
қуық асты безiнiң аденомасы кезiнде
несеп ағардың тарылуы кезiнде
жедел тамырлар жеткiлiксiздiгi кезiнде
8.Жедел бүйрек жеткiлiксiздiгiнiң пререналдық себебi болып ... табылады.
шок
бүйректi алып тастау
бүйрек артериясының тромбозы және эмболиясы
зәр шығаратын жолдардың обструкциясы
бүйрек паренхимасының жедел зақымдануы
9 Жедел бүйрек жеткiлiксiздiгiнiң постреналдық себебi болып табылады:
зәр жолдарында тастардың пайда болуы.
жедел гломерулонефрит.
бүйрек iсiгi.
организмнiң сусыздануы.
шок.
10. Жедел бүйрек жеткiлiксiздiгiнiң реналдық себебiне ... жатады.
бүйрек паренхимасының жедел зақымдануы
организмнiң жедел сусыздануы
несеп ағардың стриктурасы
шок
несеп тас ауруы
11. Жедел бүйрек жеткіліксіздігін шақыратын пререналдық факторларға ... жатады.
жаншылу синдромы
жедел гломерулонефрит
қорғасынмен ауыр дәрежеде улану
сулемамен улану
жедел пиелонефрит
Ситуациялық есептер
Тапсырма 1.
Пациенте бадамша бездерінің қабынуынан 1 апта өте әсіресе ұйықтап тұрғанда айқын байқалатын көздерінің ісінуі пайда болды.
Несептің анализі: тәуліктік диурез 750 мл, тығыздығы 1,028, белок 0,1 %, қант және ацетон жоқ. Несеп тұнбасының микроскопиясы, эритроциттер, мылжаланған, 10-26 көру аймағында, гиалинді және эритроцитарлы цилиндрлер аз мөлшерде кездеседі. АҚ 180-110 мм с.б.
Қанның анализі: азот қалдығы 60 мг %, жалпы белок 7,3%; эндогенді креатинин клиренсі 50 мл/мин.
Сұрақтары:
1. Пациентте анықталған ауру белгілері патологияның қай түріне тән?
2. Берілген патология түрінің негізгі патогенездік тізбегі қандай?
3. Көрсетілген жағдайдағы азотемия және гипертензияның даму механизмдері қандай?
Тапсырма 2.
Пациентке 2 жыл бұрын төмендегідей диагноз қойылған «жедел диффузды гломерулонефрит». Қазіргі уақытта әлсіздік, басының ауруы, айналуы, әлсіз байқалатын ісінулер анықталады.
Несеп анализі: тәуліктік диурез 3100 мл, тығыздығы 1,008, белок 0,2 %, қант және ацетон жоқ. Несеп тұнбасының микроскопиясы: көру аймағында бірен – саран эритроциттер, гиалиндік цилиндрлер аз мөлшерде. АҚ 180-100 мм с.б. Қан анализінде: азот қалдығы 90 мг %, жалпы белок 5,9 г %. Эндогенді креатин клиренсі 40 мл/мин
Достарыңызбен бөлісу: |