Об особенностях организации учебно-воспитательного процесса в организациях среднего

261 

 

5.2  Особенности  организации  образовательного  процесса  в  11-х 

классах,  обучающихся  по  ГОСО  2012  года  и  учебным  программам  2013 

года внедрения 

 

ОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ОБЛАСТЬ «ЯЗЫК И ЛИТЕРАТУРА» 

 

Образовательная  область  «Язык  и  литература»  включает  учебные 

предметы «Казахский язык», «Русский язык», «Казахская литература», 

«Русская  литература»,  «Родной  язык»,  «Уйгурская/  Узбекская/Таджикская 

литература», «Иностранный язык». 

 

Учебный предмет «Қазақ тілі» (с казахским языком обучения) 

Қазақ тілі – қазақ халқының ана тілі және Қазақстандағы мемлекеттік тіл 

мәртебесіндегі ӛзара қарым-қатынас құралы. 

Қазақ тілі қазақстандық қоғам мен қазақ тілін ана тілі ретінде қолданатын 

әрбір  жеке  тұлға  ӛмірінде  бірегей  қызмет  атқарады.  Қазақ  тілін 

функционалдық-коммуникативтік  және  қатысымдық-танымдық  тұрғыдан 

оқыту  тілдің  қоғамдағы  маңызды  қызметі  мен  рӛлін  саналы  түрде  түсінуге, 

тілдің  табиғатын  ғылыми  танымдық  тұрғыдан  түсініп  меңгеруге,  тілдік 

бірліктердің 

функционалдық 

қасиеттерін 

саналы 

түрде 

қолдануға 

дағдыландырады. 

11-сыныпта  оқу  процесінде  Қазақстан  Республикасы  Білім  және  ғылым 

министрінің 2013 жылғы 03 сәуірдегі № 115 бұйрығымен бекітілген  (ҚР Білім 

және  ғылым  министрінің  2015  жылғы  18  маусымдағы  №393  бұйрығымен 

өзгерістермен толықтырулар енгізілген): 

-  жалпы  орта  білім  беру  деңгейінің  қоғамдық-гуманитарлық  бағыттағы 

10-11-сыныптары үшін «Қазақ тілі» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы; 

-  жалпы  орта  білім  беру  деңгейінің  жаратылыстану-математикалық 

бағыттағы  10-11-сыныптары  үшін  «Қазақ  тілі»  пәнінен  үлгілік  оқу 

бағдарламасы қолданылады. 

Жалпы  орта  білім  беру  деңгейінің  оқу  бағдарламалары  Ы.Алтынсарин 

атындағы 

Ұлттық 

білім 

академиясының 

сайтына 

орналастырылған 

(

https://www.nao.kz/

Білім  беруді  оқу-әдістемелік  қамтамасыз  ету/  Оқу 

бағдарламалары/11-жылдық  мектептің  негізгі  орта  білім  беру  оқу 

бағдарламалары (Қазақ тілі. Қазақ әдебиеті). 

Пән бойынша оқу жүктемесі: 

-  қоғамдық-гуманитарлық бағыт: 

11-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат. 

-  жаратылыстану-математикалық бағыт: 

11-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат. 

Әрбір  тоқсанда  алынатын  жазба  жұмысының  (диктант)  саны  сол 

сыныптағы апталық сағат санымен сәйкес келуі керек. 

Қазақ тіліндегі жазба жұмыстарының негізгі мақсаты – дұрыс, сауатты 

жазуға,  оқушының  ауызша  және  жазбаша  ойын,  грамматикасын  және 

262 

 

стилистикасы  жағынан  дұрыс  сӛйлем  құрап,  жүйелі  сӛйлеуге  үйрету.  Мұғалім 

білім  алушының  ауызша  және  жазбаша  тілін  дұрыс  дамытуда  грамматикалық 

ережелерді  жақсы  білуге,  тыныс  белгілерін  дұрыс  қоюға  үйретіп,  кӛркем 

әдебиетті кӛп оқуға бағыт беріп, оның үлгісін кӛрсетіп отыруы тиіс. Әр мұғалім 

жазба жұмыстарын шығармашылықпен жүргізіп, дұрыс ұйымдастыра білсе, ол 

білім  алушының  күнделікті  ӛмірдегі  құбылысты  жан-жақты  түсіне  білуіне, 

білгенін ауызекі сӛздерінде қолдана білуіне жағдай жасау болып табылады. 

Жазба  жұмысына  (диктант)  қойылатын  талаптар  еш  ӛзгеріссіз 

қалдырылды, қажет болған жағдайда, ӛткен оқу жылына арналған Әдістемелік 

нұсқау  хаттан  қарауға  болады.  11-  сыныпта  ұсынылатын  жазба  жұмысының 

(диктант) саны тӛмендегі 86-кестеде келтірілген. 

 

86-кесте.  «Қазақ  тілі»  оқу  пәнінен  11-сыныпта  ұсынылатын  жазба 

жұмысының (диктант) саны 

 

Сынып 

Жазба 

жұмыстарының түрі 

Оқу тоқсандары 

Барлығ 

ы 

І 

ІІ 

ІІІ 

ІҮ 

Қоғамдық-гуманитарлық бағыты 

11 

диктант 

2 

2 

2 

2 

8 

Жаратылыстану-математикалық бағыты 

11 

диктант 

1 

1 

1 

1 

4 

 

Диктантты бағалау тӛмендегі ӛлшемдерге негізделеді: 

- «5» деген баға еш қатесі жоқ немесе орфографиялық жеңіл 1 қатеге (1/0) 

немесе тыныс белгісінен 1 қатесі (0/1); 

-  «4»  деген  баға  емледен  3,  тыныс  белгісінен  3  қатесі  (3/3)  бар  немесе 

емледен 2, тыныс белгісінен 4 (2/4), емледен 1, тыныс белгісінен 5 қатесі (1/5) 

бар, емледен бір типті 4 қатесі(4/0); 

-  «3»  деген  баға  емледен  6,  тыныс  белгісінен  5  қатесі  (6/5)  бар  немесе 

емледен  5,  тыныс  белгісінен  6  қате  (5/6)  бар  немесе  емледен  3,  тыныс 

белгісінен 8 қатесі (3/8); 

-  «2»  деген  баға  емледен  9,  тыныс  белгісінен  5  қатесі  (9/5)  бар  немесе 

емледен 8, тыныс белгісінен 9 қатесі (8/9). 

«Қазақ  тілі»  пәні  бойынша  дәптермен  жұмыс  жасау  тәртібі,  талаптары 

мен ережелері еш ӛзгеріссіз қалды, қажет болған жағдайда, ӛткен оқу жылына 

арналған Әдістемелік нұсқау хаттан қарауға болады. 

 

Учебный предмет «Русский язык» (с русским языком обучения) 

Цель  обучения  учебному  предмету  «Русский  язык»  –  воспитание 

творчески  активной  личности  путем  формирования  языковой,  речевой, 

коммуникативной компетенций на основе: 

–  освоения  описательной  и  функциональной  языковой  системы,  норм 

употребления средствразных уровней, активизации последних в продуктивной 

263 

 

речевой деятельности, обогащения словарного запаса и синтаксического строя 

речи; 

–  овладения  законами  построения  связного  высказывания,  общей 

культурой  общения,  механизмами  совершенствования  речи  и  творческого 

использования языка. 

Данная  цель  определена  потребностью  общества  в  повышении 

функциональной  грамотности  подрастающего  поколения  для  обеспечения  его 

конкурентоспособности 

и 

активной 

социальной 

профессиональной 

деятельности в современном мире. 

Учебный предмет «Русский язык» должен быть направлен на развитие и 

совершенствование  устной  и  письменной  речи,  повышение  культуры  речи  и 

формирование  речевого  этикета,  ораторского  мастерства.  На  комплексной 

основе  предполагается  повторение  и  обобщение  сведений  о  фонетике  и 

графике,  орфоэпии,  орфографии,  лексике  и  фразеологии,  морфемике  и 

словообразовании, 

морфологии, 

синтаксисе, 

пунктуации, 

риторике, 

функционировании  языковых  единиц  в  текстах  различных  типов,  стилей, 

жанров  с  учетом  этнокультурного  компонента  и  национально-культурной 

специфики языка в контексте диалога культур. 

Необходимо  усилить  работу  с  текстом  как  источником  информации: 

развитие  умений  выделения  главной  и  второстепенной,  явной  и  скрытой, 

текстовой и внетекстовой информации, лаконичной презентации информации и 

выступления  перед  публикой,  изложения  собственной  точки  зрения, 

аргументации собственной позиции в устной (в дискуссиях, дебатах, докладе и 

др.) и письменной (эссе, сочинение и другие) формах. 

Организация  учебного  процесса  при  ориентации  на  развитие 

критического мышления предполагает равноправное взаимодействие субъектов 

обучения,  диалогические  отношения  между  ними,  возможность  высказывать 

свои  суждения,  рассчитывая  быть  услышанным,  выслушивать,  понимать  и 

принимать  другие  мнения,  выстраивать  систему  аргументов  в  защиту  своей 

позиции, сопоставлять разные позиции, участвуя в дискуссии. 

При  изучении  учебного  предмета  «Русский  язык»    развитие 

критического  мышления  должно  быть  связано,  в  первую  очередь,  с  работой с 

текстом. При этом необходимо объединение приемов учебной работы по видам 

учебной  деятельности  в  зависимости  от  характера  текста  (текст 

информационный  или  художественный)  и  способа  работы  с  ним  (чтение 

готового текста или создание письменного текста). 

Необходимо  развивать  такие  читательские  умения,  как  нахождение 

информации, заданной в явном виде; формулирование выводов; интерпретация 

и обобщение информации; анализ и оценка содержания языковых особенностей 

и структуры текста. 

Профилизация  обучения  по  двум  направлениям  осуществляется  в 

основном  за  счет  профильноориентированных  текстов,  также  в  классах 

общественно-гуманитарного  направления  большое  внимание  уделяется 

освоению языковедческих понятий и комплексному анализу текста. 

264 

 

При изучении любого языкового явления необходимо опираться на его 

семантическую  характеристику  и  функциональные  особенности,  что 

способствует  развитию  у  обучающихся  чувства  языка,  потребности 

совершенствовать  свою  речь.  Следует  уделять  больше  внимания  учебным 

заданиям  по  изучению  законов  построения  текста,  обнаружению  языковых 

(лексических, 

морфологических, 

синтаксических) 

неправильностей, 

орфографическому,  пунктуационному,  стилистическому  и  жанровому  анализу 

текста, редактированию, трансформации, созданию текстов. 

При  изучении  предмета  «Русский  язык»  необходимо  использовать 

различные  формы  коллективной  и  индивидуальной  работы,  обсуждение 

проблемных  вопросов,  решение  лингвистических  задач,  выполнение  разных 

развивающих  языковых  заданий,  составление  докладов,  выступлений, 

рефератов  с  использованием  электронных  энциклопедий  и  Интернет- 

источников;  подготовку  коллективных  проектов,  их  презентации;  выпуск 

школьных  газет;  участие  в  научно-практических  конференциях;  участие  в 

Интернет-олимпиадах, конкурсах по русскому языку. 

При  отборе  текстового  материала  необходимо  усилить  воспитательный 

компонент  содержания  образования.  Тексты  должны  быть  отобраны  с  учетом 

этнокультурного  компонента  (сведения  о  национально-культурной  специфике 

русского  языка,  культуре  русского,  казахского  народов  и  других  народов, 

проживающих на территории нашей страны). Содержание текстов должно быть 

направлено на формирование духовно-нравственных качеств и патриотических 

чувств  обучающихся,  на  формирование  казахстанского  патриотизма,  на 

развитие  толерантности  и  умения  общаться  в  условиях  межэтнической  и 

межкультурной 

коммуникации. 

Рекомендуется 

расширить 

тематику 

предложенных для изучения текстов: тексты, посвященные  75-летию Победы  

в  Великой  Отечественной  войне,  27-летию  со  дня  принятия  первой 

Конституции  Республики  Казахстан,  175-летию  со  дня  рождения  казахского 

поэта,  просветителя  и  философа,  основоположника  новой  казахской 

национальной письменной литературы и казахского литературного языка Абая 

Кунанбаева  (1845-1904)  и  тексты  об  ученом  Каюме  Мухамедханове, 

сохранившем  наследие  Абая,  Шакарима,  М.Ауэзова,  130-летию  со  дня 

рождения  литературоведа,  писателя,  переводчика,  публициста,  драматурга  Ж. 

Аймауытова  (1889-1931),  120-летию  со  дня  рождения  первого  академика 

Казахской  ССР  К.  И.  Сатпаева  (1899–1964),  проблемам  патриотичекого, 

нравственного  и  семейного  воспитания,  тематике  здоровьесбережения  и 

репродуктивного  здоровья,  профилактики  насилия,  кибербезопасности  и 

другие. 

Русский  язык  функционирует  в  Республике  Казахстан  как  средство 

общения  с  представителями  других  народностей.  Литература,  созданная  на 

русском языке, является носительницей ценностей, важных для формирования 

самосознания граждан и отдельной личности. 

Язык и литература фиксируют исторический опыт поколений и передают 

его потомкам. Цель – формирование умений и навыков свободного владения 

265 

 

русским  языком  во  всех  видах  речевой  деятельности  (слушание,  говорение, 

чтение,  письмо),  в  избранных  сферах  применения  языка;  формирование 

средствами  русского  языка  интеллектуальной,  духовно-нравственной, 

коммуникативной,  гражданской  культуры  учащихся.  От  качества  освоения 

языка, от умения читать и понимать зависит общая и специальная грамотность 

человека  (в  том  числе  математическая,  естественнонаучная,  инженерно- 

техническая и др.). 

Таким  образом,  освоение  русского  языка  гражданами  Республики 

Казахстан во всем его многообразии является важной для государства задачей. 

На  изучение  учебного  предмета  в  11-м  классе  ОГН  выделено  68  ч.,  из  

них  15  ч.  –  на  развитие  речи.  Контроль  знаний:  2  часа  –  диктанты,  5  часов  – 

эссе.  Объем  контрольных  диктантов  –  190-220  слов,  с  грамматическим 

заданием  –  на  10-20  слов  меньше  (в  зависимости  от  сложности  и  объема 

грамматического задания). 

На изучение учебного предмета в 11-м классе ЕМН выделено 34 ч. (1 час 

в неделю), из них 5 ч. – на развитие речи. Контроль знаний: 2 часа – диктанты,  

4 часа – эссе. Объем контрольных диктантов – 190-220 слов, с грамматическим 

заданием  –  на  10-20  слов  меньше  (в  зависимости  от  сложности  и  объема 

грамматического  задания).  Ниже  в  таблице  87  приведено  количество 

письменных работ (диктанты). 

 

Таблица  87.  Количество  письменных  работ  (диктанты)  по  учебному 

предмету «Русский язык» 

 

Класс 

Виды 

письменных 

работ 

Учебные четверти 

всего 

І 

ІІ 

ІІІ 

ІҮ 

Общественно-гуманитарное направление 

11 

диктант 

2 ч  2ч 

2ч 

2ч 

8ч 

Естественно-математическое направление 

11 

диктант 

1ч 

1ч 

1ч 

1ч 

4ч 

 

Следует  обратить  внимание  на  оценивание  работ  обучающихся.  При 

оценивании 

языкового 

разбора 

(фонетический, 

морфемный, 

словообразовательный,  лексический,  морфологический,  синтаксический) 

предлагается  учитывать  такие  критерии,  как  логичность  изложения 

(соблюдение  порядка  разбора),  степень  полноты  характеристик  (изложение 

всей  необходимой  информации),  правильность  (соответствие  истинному 

положению вещей). 

При  оценивании  орфографического  и  пунктуационного  анализа  текста 

важны  такие  критерии,  как  орфографическая  и  пунктуационная  зоркость 

(умение  видеть  в  тексте  орфограммы  и  пунктограммы),  обозначение  условий 

выбора  орфограмм  и  пунктограмм  (выделение  морфемы,  где  находится 

орфограмма; подчеркивание орфограммы одной чертой, условия –  двумя; 

266 

 

подбор  проверочного  слова;  определение  грамматических  характеристик  и 

т.п.), правильность (соответствие истинному положению вещей). 

Критериями оценивания диктанта с грамматическим заданием являются 

орфографическая грамотность, пунктуационная грамотность, морфологический 

разбор слов, синтаксический разбор предложения. 

Критериями  для  оценивания  устного  монологического  высказывания 

являются  информативность  (объем  текста  (количество  слов),  количество 

микротем 

(пункты 

содержания) 

и 

их 

развернутость, 

логичность, 

завершенность),  языковая  правильность  в  области  лексики,  грамматики 

(морфология,  синтаксис),  орфоэпических  норм,  а  также  беглость  речи.  При 

оценивании  письменного  монологического  высказывания  важны  такие 

критерии,  как  информативность  (объем  текста,  количество  микротем  и  их 

развернутость,  логичность,  завершенность),  языковая  правильность  в  области 

лексики, грамматики (морфология, синтаксис), стилистики (сответствие стилю 

текста-источника/  оригинальность  мысли,  проявление  собственного  стиля), 

орфографии и пунктуации. 

 

Учебный предмет «Қазақ әдебиеті» (с казахским языком обучения) 

11-сыныптағы оқу процесінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым 

министрінің 2013 жылғы 03 сәуірдегі № 115 бұйрығымен бекітілген  (ҚР Білім 

және  ғылым  министрінің  2015  жылғы  18  маусымдағы  №  393бұйрығымен 

өзгерістер мен толықтырулар енгізілген): 

- жалпы  орта  білім  беру  деңгейінің  қоғамдық-гуманитарлық  бағыттағы 

10-11-сыныптары үшін «Қазақ әдебиеті» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы; 

- жалпы  орта  білім  беру  деңгейінің  жаратылыстану-математикалық 

бағыттағы  10-11-сыныптары  үшін  «Қазақ  әдебиеті»  пәнінен  үлгілік  оқу 

бағдарламасы қолданылады. 

Пән бойынша оқу жүктемесі: 

-  қоғамдық-гуманитарлық бағыт бойынша: 

11-сыныпта аптасына 3 сағаттан, барлығы – 102 сағатты құрайды. 

-  жаратылыстану-математика бағыты бойынша: 

11-сыныпта аптасына 2 сағаттан, барлығы – 68 сағатты құрайды. 

Қазақстан  Республикасы  Білім  және  ғылым  министрінің  2016  жылғы  16 

қарашадағы  №  660  бұйрығына  сәйкес  2016-2017  оқу  жылынан  бастап  мектеп 

бітірушілер  үшін  жоғары  оқу  орындарына  түсу  емтиханы  болып  табылатын 

Ұлттық  бірыңғай  тестілеудің  (бұдан  әрі  –  ҰБТ)  жаңа  форматы  енгізілді. 

Қорытынды аттестаттау – жалпы орта білім беру ұйымдарында ӛткізілетін 11 

(12) - сынып білім алушыларына арналған мемлекеттік бітіру емтиханы. 11 (12) 

сынып  білім  алушылары  қорытынды  аттестаттауда  ана  тілі  және  әдебиетінен 

(оқыту тілі) эссе нысанында жазбаша емтихан тапсырады. 

Ұлттық  тестілеу  орталығы  (

testcenter.kz

)  қазақ  тілі  мен  әдебиеті  пәнінен 

эссе  жазу  туралы  мұғалімдер  мен  оқушыларға  кӛмекші  құрал  ретінде 

әдістемелік  ұсынымдама  әзірледі.  Әдістемелік  ұсынымдамада  эссе  термині, 

түрлері, құрылымы, ерекшелігі, талаптары және оның шығармадан 

267 

 

айырмашылығы  жӛнінде  түсінік  берілген.  Сонымен  қатар,  эссе  тақырыптары, 

оны  бағалау  критерийлері  және  эссе  жазу  үлгісі  ұсынылды.  11-сыныпқа 

ұсынылатын  жазба  жұмыстары  (эссе)  мен  сыныптан  тыс  оқудың  саны  

тӛмендегі 88-кестеде келтірілген. 

 

88- 

кесте.  11-сыныпқа  ұсынылатын  жазба  жұмыстары  (эссе)  мен 

сыныптан тыс оқудың саны 

 

Сынып 

Жазба, сыныптан тыс 

оқу жұмыстарының 

түрлері 

Оқу тоқсандары 

Барлығы 

І 

ІІ 

ІІІ 

ІҮ 

Қоғамдық-гуманитарлық бағыт 

11 

Эссе 

3 

3 

3 

3 

12 

 

Сыныптан тыс оқу 

1 

1 

1 

1 

4 

 

Барлығы: 

4 

4 

4 

4 

16 

Жаратылыстану-математикалық бағыт 

11 

Эссе 

2 

2 

2 

2 

8 

 

Сыныптан тыс оқу 

1 

1 

 

 

2 

 

Барлығы: 

3 

3 

2 

2 

10 

 

Эссе мазмұнын бағалау ӛлшем шарттары тӛмендегі 89-кестеде 

келтірілген. 

 

89- 

кесте 

 

Ӛлшемшар 

Дескрипторлар 

Балдар 

Тақырыпт 

ы ашу 

тереңдігі 

және 

пікірлердің 

ұсынылған тақырыпты ұғынуы 

1 

эссе тақырыпқа сай келмейді 

0 

Проблеманы кӛрсетуі 

1 

эссе проблемасы ашылмаған 

0 

 

 

 

Дәйектем 

елер 

3 балл 

эссе тақырыбына сәйкес келетін кӛркем  шығармадан 

алынған дәйектердің болуы, 

1 

кӛркем шығармадан алынған дәйектердің болмауы 

0 

Автордың ұстанымын нақтылайтын басқа дереккӛздерден 

алынған дәйектердің болуы 

1 

автордың ұстанымын нақтылайтын басқа дереккӛздерден 

алынған дәйектердің болмауы 

0 

автордың жеке кӛзқарасының болуы 

1 

автордың жеке кӛзқарасының болмауы 

0 

Композици 

ялық 

тұтастығы 

композияциялық 

тұтастықтың 

болуы, 

пікірлердің 

бӛліктері логикалық байланысты, ой біртіндеп дамиды 

 

1 

268 

 

және 

логикалық 

жүйелілігі 

3 балл 

тезистік бӛлімнің болмауы 

0 

ішкі  логиканың  болуы,  жекеден  жалпыға,  жалпыдан 

жекеге ӛту дағдысының болуы 

1 

логикалық байланыстың болмауы мағынасын түсінуге 

кедергі келтіреді 

0 

сонылық, ерекшелік (қызықты байланыстар,  ойламаған 

бұрылыстар) 

1 

шығармашылық кӛрініс жоқ 

0 

 

Сӛйлеу 

мәдениеті 

2 балл 

кӛркем – бейнелеу құралдарды және стилистік  сӛздерді, 

бай лексикасын қолдану 

1 

сӛйлеудегі бірыңғай грамматикалық құрылым 

0 

эмоционалдылық, тіл шешендігі 

1 

сӛйлеу тілінің жұтаңдығы 

0 

 

жүктеу/скачать 5,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: