Оғыз мемлекеті Қимақ қағанаты
жүктеу/скачать 1,06 Mb.
|
540649.pptx
Лекция 2, Жанерке мінездеме 2, Русских язык в казахских школах. 10 класс
- Бұл бет үшін навигация:
- Оғыз
- Оғыздарға жататын рулар
- Мәдениеті
Оғыз мемлекетіОғыз мемлекеті(9 ғасырдың соңы—11 ғасырдың ортасы). 9 ғасырдың ортасында Сырдарияның орта және төменгі ағысында, сонымен қатар Батыс Қазақстанды да қосып алатын территориясында оғыз тайпаларының саяси бірлестігі құрылды. Оғыз сөзінің мағынасы: "уыз" "садақтың оғы" "өгіз" ОғызБилік иесі-Жабғу Мұрагерлер-Инал Иналдарды атабектер тәрбиелеген. Жабғу әйелдеріне қатын деген атақ берілген Жабғу кеңесшілері- Күл-еркіндер Әскербасы-сюбашы Ұлы құрылтайда қаған өзінің ұлдарын боз оқ деп оң жағына,үш оқ деп сол жағына отырғызған. Оғыз мемлекетінің негізін қалаған-Оғыз Оғыз мемлекеті орталығы Янгикент Деректер: а) Орыс шежірелері 985ж. Владимир князьдің оғыздармен одақтаса отырып, бұлғарларға жорық жасағаны туралы айтады. б) Махмуд Қашғари, Марвази енбектерінде, оғыздарға жататын руларды атап кеткен: қынық, баят, язғыр, имур, қарабулақ, тутырка, т.б. г) Махмуд Қашғари оғыздар алғашында 24 тайпадан құралған дейді. Сыртқы саясаты а) 965 ж. оғыз жабғуы мен Киев князы Святославтың арасында Хазар қағанатына қарсы соғыс одағы жасалынып, мұның нəтижесінде Хазар қағанаты талқандалды. б) Х-ғас. аяғында оғыз жабғуы орыс княздарымен біріге отырып, Еділ Бұлғариясын күйрете жеңді. в) Ə ли-хан, Шахмəліктің тұсында мемлекет күшейіп, 1041ж. оғыздар Хорезмді жаулап алды. г) Оғыз мемлекеті қыпшақ тайпаларының соққыларынан ХІ-ғас. басында құлады. Оғыздарға жататын руларқынық баят имур язғыр тутырка қарабулақ Махмуд Қашқари оғыздар алғашында 24 тайпадан құралған дейді. Алайда неғұрлым кейінгі авторлар оның ішінде Марвази оғыздардың 12 тайпасы жөнінде ғана айтады. Оғыз мемлекеті Діні Пұтқа табыну, шаманизм, кейінірек ислам Басқарушылардың ұрпақтары-иналдар. Оларды атабектер (тәрбиешілер) тәрбиеледі. Оғыз мемлекетінің қоныстанған жерлері. Батыста Хазарияға дейінгі жер, солтустік Каспий маңы, орталық, оңтүстік- шығыс Қарақұм және Арал маңындағы Қызылқұм аймағы Қалалардағы үйлер көбіне тастан, ағаштан, қамыстан тұрғызылды. Оғыздардың Сырдарияның төменгі ағысында Жанкент, Жент, Жуара, ал Сырдарияның орта ағысында Қарнақ, Сүткент, Фараб, Сығанақ және Сауран т. б. қалалары болған. Оларда қолөнер кәсібі, соның ішінде мал өнімдері мен шикізаттарды өңдеу дамыды. Оғыздарда құмырашылық өндірісі де өркендеді. Олар мекендейтін аумақтарда темір, күміс, алтын, мыс және асыл тастар өндірілді.МәдениетіҚимақ қағанатыҚимақ қағанатыҚимақтар Эймур байандур татар ланиқаз ажларлар Имек (қимақ) қыпшақ Қимақтар құрамы Орта ғасырдағы парсы тарихшысы Гардизи қимақ елінің құрамында 7 тайпа болғандығын жазған олардың ішінде ең атақтылары қимақтар мен қыпшақтар. МәдениетіМатериалдық мәдениеті Рухани мәдеиеті Киім түрлері,қару-жарақ,құрал-сайман,үй-жай т.б Қимақ тайпасы басқа да түрік тілдес тайпалар сияқты о дүниедегі өмірге сеніп,ата-баба аруағына сыйынған.Тәңірге табыну белгілері де сақталған.Зираттардан табылған қола айнадағы жазулар 9-10 ғасырларда қимақтардың қимақтардың ежелгі түрік жазуымен жазғанын көрсетеді жүктеу/скачать 1,06 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|