ИНФОРМАЦИОННО-КОММУНИКАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ НА УРОКАХ МАТЕМАТИКИ
Жунусова Г.З. (Актобе)
Наша молодежь должна учиться, овладевать новыми знаниями, обретать новейшие навыки, умело, и эффективно использовать знания и технологии в повседневной жизни. Мы должны для этого создать все возможности, обеспечить самые благоприятные условия. Мы должны интенсивно внедрять инновационные методы, решения и инструменты в отечественную систему образования, включая дистанционное обучение и обучение в режиме онлайн, доступные для всех желающих.[2]
Современное производство требует создания условий для организации массового профессионального образования, которое очень быстро меняется. Нужно научиться быстро создавать возможности для изменения, перепрофилирования образования. Система образования при переходе к информационному обществу должна существенно отличаться от традиционной. Необходимо, чтобы этот переход произошел в максимально короткие сроки. Обязанность государства – предоставлять населению качественное образование [1].
Сегодня время диктует, чтобы выпускники были в будущем конкурентоспособными на рынке труда. Для этого необходимо не просто вооружить выпускника набором знаний, но и сформировать такие качества личности как инициативность, способность творчески мыслить и находить нестандартные решения. Совершенно очевидно, что математика не в состоянии обеспечить ученика отдельными знаниями на всю жизнь: как оформить кредит, как вычислить налоговые отчисления, выбрать телефонный тариф, рассчитать коммунальные платежи, но она должна и обязана вооружить его методами познания, сформировать познавательную самостоятельность. Поэтому на уроках математики учащиеся учатся рассуждать, доказывать, находить рациональные пути выполнения заданий, делать соответствующие выводы, одним словом – думать. В основе всех перечисленных действий и процессов лежит мышление учащихся, которое понимается как форма мыслительной деятельности, основанная на глубоком осмыслении, анализе, синтезе, ассоциативном сравнении, обобщении и системном конструировании знаний об окружающем мире, направленная на решение поставленных проблем и достижении истины. Поэтому в современных условиях, в образовательной деятельности важны ориентация на развитие познавательной активности, самостоятельности учащихся, формирование умений проблемно-поисковой, исследовательской деятельности.Решить эту проблему старыми традиционными методами невозможно. Применение информационно-коммуникационных технологий в обучении математике объясняется необходимостью решения проблемы поиска путей и средств активизации познавательного интереса учащихся, развития их творческих способностей, стимуляции умственной деятельности.
Информационными образовательными технологиями называют все технологии в сфере образования, использующие специальные технические информационные средства (компьютер, аудио, кино, видео) для достижения педагогических целей, а если при этом используются телекоммуникации, то появляется термин «информационно-коммуникационные технологии» – ИКТ [4].
На сегодняшний день информационно – коммуникационные технологии занимают всё большее и большее место в образовательном процессе. Главным преимуществом этих технологий является наглядность, так как большая доля информации усваивается с помощью зрительной памяти, и воздействие на неё очень важно в обучении. Информационные технологии помогают сделать процесс обучения творческим и ориентированным на учащегося. Можно использовать ИКТ на уроках, применяя образовательные и обучающие программы, создавать к урокам презентации, использовать мультимедийное оборудование для показа видео по различным темам разделов курса математики. Использование ИКТ на уроках математики позволяет:
сделать процесс обучения более интересным, ярким, увлекательным за счёт богатства мультимедийных возможностей;
эффективно решать проблему наглядности обучения;
расширить возможности визуализации учебного материала, делая его более понятным и доступным для учащихся, расширить возможности для самостоятельной творческой деятельности учащихся, особенно при исследовании и систематизации явлений математики;
Замечено, что учащиеся проявляют большой интерес к теме, когда при объяснении нового материала применяются презентации. Даже пассивные учащиеся с огромным желанием включаются в работу.
ИКТ можно использовать на всех этапах урока – при объяснении нового материала, закреплении, повторении и контроле.
Практика показывает эффективность применения ИКТ при объяснении нового материала. Использование презентации, созданные в программе Power Pointпозволяет делать учебный материал иллюстративным, ярким, убедительным, что способствует лучшему его усвоению и запоминанию. Объяснение темы урока можно сопровождать демонстрацией слайда, на котором дается тема урока и план её изучения. Сочетание устного лекционного материала с демонстрацией слайд-шоу позволяет сэкономить время на уроке, а также концентрировать визуальное внимание учащихся на особо значимых моментах темы. Применение презентаций даёт возможность включать в материал изучаемой темы сведения из истории, химии и других наук, более наглядно показывать ребятам практическое приложение математических понятий.
При повторении и закреплении учебного материала отрабатываются различные алгоритмы, целью которых является обучение школьников решению задач, так как задачи являются неотъемлемой частью изучения математики. Например, алгоритм при составлении уравнения касательной к графику функции в 10-11 классах. ИКТ необходимо применять и для иллюстрации ситуаций, отражённых в задачах, так как не у всех детей хорошо развито воображение. Особенно актуально это на уроках геометрии. В 10 классе при изучении тем «Параллельность прямых и плоскостей» и «Перпендикулярность прямых и плоскостей» можно применить презентации. Чертежи, представленные на слайдах, удобно использовать при решении задач по стереометрии, когда речь идёт о взаимном расположении прямой и плоскости или нескольких плоскостей в пространстве. В 11 классе представленные на слайдах чертежи дают возможность учащимся не только представить геометрические фигуры и их комбинации, но и помогают при построении, как самих фигур, так и их сечений. Удобно выводить на экран подсказки и справочные материалы, например, тригонометрические формулы и формулы дифференцирования в 10-11 классах.
Одним из важных средств ИКТ на этапе контроля знаний является компьютер. При проведении контроля можно использовать два вида тестов. Это тесты, в которых требуется выбрать ответ из предлагаемых вариантов, и тесты, в которых необходимо написать правильный ответ.[3] Первый вид тестов обеспечивает быстроту прохождения, так как не требует от учащегося особых навыков работы на компьютере. Для выдачи ответа достаточно нажать клавишу с номером правильного ответа, выбрав его среди предложенных. Второй вид предполагает хорошую начальную подготовку учащегося как пользователя персонального компьютера. Выдача ответа осуществляется его набором и требует хорошего знания клавиатуры, в том числе «переключения на английский язык» и умения набирать формулы с помощью специальных программ.
Интерактивная доска – ещё одно не менее важное средство ИКТ на этапе контроля знаний. Её удобно применять при проверке домашних заданий и выполнении устных упражнений, для проведения обучающих самостоятельных работ. Рядом с каждым заданием можно написать не только ответ, но и решение. Проверяя свою работу, учащиеся видят ошибки и тут же исправляют их. Повышается концентрация внимания, улучшается понимание материала.
ИКТ могут оказать огромную помощь учащимся при подготовке домашнего задания. Большой интерес вызывает форма подготовки домашнего задания в виде выполнения презентации. Работая над презентацией, школьники проводят исследовательскую работу. Выбирая необходимые сведения, ребята получают навыки использования различных источников информации. Создавая слайды, учащиеся имеют возможность показать не только свои знания по данному вопросу, но проявить творческие способности. Всё это даёт дополнительную мотивацию к изучению математики.
Итак, практика показывает, что применение ИКТ на различных этапах урока способствует лучшему усвоению материала учащимися, позволяет дифференцировать учебную деятельность на уроках, активизирует познавательный интерес школьников, развивает их творческие способности, стимулирует умственную деятельность, пробуждает интерес к исследовательской работе
Литература
Всемирный доклад ЮНЕСКО по коммуникации и информации, 1999-2000 гг. – М., 2000. – 168 с.
Стратегия «Казахстан -2050» Послание Президента РК– 2012.
Красильникова В.А. Информационные и коммуникационные технологии в образовании. – М.:ООО «Дом педагогики»,2006. - 231с.
ОҚЫТУДАҒЫ АҚПАРАТТЫҚ-КОММУНИКАТИВТІК ЖӘНЕ ИНТЕРАКТИВТІК ТЕХНОЛОГИЯЛАР
Зарерова Ж. (Қызылорда)
Ақпараттық технология – қазіргі компьютерлік техника негізінде ақпаратты жинау, сақтау, өндеу және тасымалдау істерін қамтамасыз ететін математикалық және кибернетикалық тәсілдер мен қазіргі техникалық құралдар жиыны.
Коммуникация – ақпаратты тасымалдап жеткізу әдістері мен механизмдерін және оларды жазып жинақтап жеткізу құрылғыларын қамтитын жалпы ұғым.
Ақпараттық-коммуникативтік технология жағдайындағы жалпы оқыту үрдісінің функциялары: оқыту, тәрбиелеу, дамыту, ақпараттық болжамдау және шығармашылық қабілеттерін дамытумен анықталады.
Оқытудың ақпараттық-коммуникативтік және интерактивтік технологиялары бағыттары:
а) электронды оқулықтар;
ә) телекоммуникациялық технологиялар;
б) мультимедиалық және гипермәтіндік технологиялар;
в) қашықтықтан оқыту (басқару) Интернет.
Ақпараттық-коммуникативтік технологияны оқу-тәрбие үрдісіне енгізуде мұғалім алдына жаңа бағыттағы мақсаттар қойылады:
• Өз пәні бойынша оқу-әдістемелік электронды кешендер құру, әдістемелік пәндік Web –сайттар ашу;
• Жалпы компьютерлік желілерді пайдалану;
• Бағдарламалау ортасында инновациялық әдістерді пайдаланып, бағдарламалық сайттар, құралдар жасау. (мультимедиалық және гипермәтіндік технологиялар).
• Қашықтықтан оқыту (Internet желісі) барысында өздігінен қосымша білім алуды қамтамасыз ету.
Интерактивтік оқыту технологиясы – бұл коллективтік, өзін-өзі толықтыратын, барлық қатысушылардың өзара әрекетіне негізделген, оқу процесіне оқушының қатыспай қалуы мүмкін болмайтын оқыту процесін ұйымдастыру.
Интерактивтік оқыту – бұл, ең алдымен оқушы мен мұғалімнің қарым-қатынасы тікелей жүзеге асатын сұхбаттасып оқыту болып табылады. Сабақтағы интерактивтік әрекет өзара түсіністікке, өзара әрекетке, қатысушының әрқайсысына қажет есепті бірлесіп шешуге алып келетін - ұйымдастыру және сұқбаттасып қарым-қатынас жасауды дамытуды ұсынады.
Оқытудың ақпараттық-коммуникациялық және интерактивтік технологияларын пайдалану – педагогикалық іс-әрекеттердің мазмұны мен формасын толықтыру негізінде оқыту үрдісін жетілдірудің бірден бір жолы. Компьютерлік желілерді, интернет жүйесін, электрондық оқулықтарды, мультимедиалық технологияларды, қашықтан оқыту технологиясын пайдалану оқу орындарында ақпаратты-коммуникациялық технологиялар кеңістігін құруға жағдай жасайды.
Ақпараттық-коммуникациялық технологияны дамыту білім берудің бір бөлігі. Соңғы жылдары заман ағымына сай күнделікті сабаққа компьютер, электрондық оқулық, интерактивті тақта қолдану жақсы нәтиже беруде. Білім беру жүйесі электрондық байланыс, ақпарат алмасу, интернет, электрондық пошта, телеконференция, On-line сабақтар арқылы іске асырылуда.
Бүгінгі күні инновациялық әдістер мен ақпараттық технологиялар қолдану арқылы оқушының ойлау қабілетін арттырып, ізденушілігін дамытып, қызығушылығын тудыру, белсенділігін арттыру ең негізгі мақсат болып айқындалады.
Әсіресе қашықтан оқыту жүйесі жедел қарқынмен дамуда, бұған бірнеше факторлар, ең бастысы – білім беру мекемелерінің қуатты компьютер техникасымен қамтылуы, оқу пәндерінің барлық бағыттыры бойынша электрондық оқулықтар құрылуы және Интернеттің дамуы мысал бола алады. Бүгінгі таңда білім беруді ақпараттандыру формалары мен құралдары өте көп. Оқу процесінде ақпараттық және телекоммуникациялық құралдар мүмкіндігін комлексті түрде қолдануды жүзеге асыру көп функционалды электрондық оқу құралдарын құру және қолдану кезінде ғана мүмкін болады.
Білім беруді ақпараттандыру жағдайында оқушылардың ақпараттық сауаттылығын, ақпараттық мәдениетін және ақпараттық құзырлығы сияқты қабілеттіліктерді қалыптастыру мәселесі бүгінгі күннің өзекті мәселесіне айналып отыр.
Ақпараттық-коммуникациялық құзырлық дегеніміз не?
Ақпараттық құзіреттілік:
- сын тұрғысынан ұсынылған ақпараттар негізінде саналы шешім қабылдауға;
- өз бетінше мақсат қоюға және оны негіздеуге, мақсатқа жету үшін танымдық қызметті жоспарлауға және жүзеге асыруға;
- ақпаратты өз бетімен табуға, талдауға, іріктеу жасауға, қайта қарауға сақтауға, түрлендіруге және тасмалдауға, оның ішінде қазіргі заманғы ақпараттық- коммуникациялық технологиялардың көмегімен жүзеге асыруға;
- логикалық операцияларды (талдау, жинақтау, құрылымдау, тікелей және жанама дәлелдеу, аналогия бойынша дәлелдеу, моделдеу, ойша эксперименттеу, материалды жүйелеу) қолдана отырып, ақпаратты өңдеуге;
- өзінің оқу қызметін жоспарлау және жүзеге асыру үшін ақпаратты қолдануға мүмкіндік береді.
Ақпараттық-коммуникациялық құзырлылық – бұл оқу, тұрмыс және кәсіби бағыттағы міндеттерді шешуде ақпараттық-коммуникациялық технологияның мүмкіндіктерін жан-жақты қолдану қабілеті.
Сабақта ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдаланудың тиімділігі:
• оқушының өз бетімен жұмысы;
• аз уақытта көп білім алып, уақытты үнемдеу;
• білім-білік дағдыларын тест тапсырмалары арқылы тексеру;
• шығармашылық есептер шығару;
• қашықтықтан білім алу мүмкіндігінің туындауы;
• қажетті ақпаратты жедел түрде алу мүмкіндігі;
• экономикалық тиімділігі;
• іс-әрекет, қимылды қажет ететін пәндер мен тапсырмаларды оқып үйрену;
• қарапайым көзбен көріп, қолмен ұстап сезіну немесе құлақ пен есту мүмкіндіктері болмайтын табиғаттың таңғажайып процестерімен әр түрлі тәжірибе нәтижелерін көріп, сезіну мүмкіндігі;
• оқушының ой-өрісін дүниетанымын кеңейтуге де ықпалы зор.
Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар жеке тұлғаның құзыреттілігін дамыту құралы:
Қазіргі білім беру ісінің басты шарттарының бірі болып оқушының өзіне керекті мәліметті өзі іздеп табуына үйретіп, олардың өз оқу траекторияларын өзінің таңдай білуі есептеледі. Біздің ойымызша, ақпараттық-білім беру ортасын жобалаудағы басты мақсат оқушының өздігінен оқуға талаптандыру, яғни ізденімпаздыққа үйрету болып саналады.
Ақпараттық технологияларды пайдаланудың артықшылықтары мынадай:
1. Олар оқытудағы тақырып шеңберіндегі немесе белгілі бір уақыт аралығында айтылуға тиіс мәліметтер көлемін ұлғайтады.
2. Білімге бір – бірінен үлкен ара қашықтықта орналасқан әр түрлі оқу орнында отырып қол жеткізуге болады.
3. Оқытудың жүйесінің көп денгейлі жетілдіруі олардың таралымдалуы мен оқу сапасын арттырады.
4. Оқушы өз бетінше немесе өзге оқушылармен топтасып бірге жұмыс істеуге мүмкіндік алады.
5. Оқушының танымдық іс-әрекеттері күшейіп, өзіндік жұмыстарды тез орындау мүмкіндіктері артады.
Осылайша оқыту құралдарының бірі – электрондық оқулық. Ол оқушыларды даралай оқытуда жаңа информацияларды жеткізуге, сондай-ақ игерілген білім мен біліктерді тесттік бақылауға арналған программалық құрал.
Білім беру жүйесінде электронды оқулықтарды пайдаланып, үлкен табыстарға жетуге болады. Электронды оқулықтарды пайдалану барысында оқушы екі жақты білім алады: біріншісі -пәндік білім, екіншісі - компьютерлік білім. Электронды оқулықтарды пайдалану оқушының өз бетінше шығармашылық жұмыс жасауына, теориялық білімін практикамен ұштастыруына мүмкіндік береді. Электронды оқулық арқылы оқушы көптеген қосымша материал ала алады, осы алған мәліметтерін компьютерден көргендіктен есінде жақсы сақтайды, өз бетінше жұмыс жасау қабілеті қалыптасады. Осылайша жас ұрпақты оқытуда инновацияны пайдаланудың – шығармашылық жетістіктің негізгі көзі.
Ақпараттық технологиялар орталарын пайдаланудың мақсаттары:
1. Ақпараттық технологияларды қолдану негізінде оқу-тәрбие процесінің барлық деңгейін жетілдіру:
- оқыту процесінің ықпалы мен сапасын арттыру,
- пәнаралық байланысты тереңдету,
- қажетті ақпаратты іздеуді оңайлату және көлемін ұлғайту.
2. Оқушы тұлғасын дамыту, ақпараттық қоғамда өмір сүруге даярлау.
- коммуникативтік қабілеттерді дамыту,
- күрделі жағдайда оңтайлы шешім немесе шешу нұсқаларын қабылдау дағдыларын қалыптастыру.
- компьютерлік графика, мультимедиа технологияссын пайдалану арқылы эстетикалық тәрбие беру,
- ақпараттық мәдениетті қалыптастыру, ақпаратты өңдей білу;
3. Қоғамның әлеуметтік тапсырысын орындау:
- Ақпараттық сауаты бар тұлғаны даярлау;
- компьютерлік орталарды пайдаланушыны даярлау;
Оқыту үрдісінде компьютерлік технологияларды пайдадалану келесі мақсаттарға бағытталады:
- компьютерлік технологиялардың мүмкіндіктерін іске асыру арқылы оқыту үрдісінің ықпалдығы мен сапасының деңгейін көтеру;
- танымдық әрекеттердің белсенділігін арттыратын ынталарды қамтамасыз ету;
- қазіргі заманғы ақпарат өңдеу орталарын пайдалану негізінде пәнаралық байланысты тереңдету.
Білім беру процесінің барлық қатысушыларының үздік білім беру ресурстары мен технологияларына қол жеткізуін қамтамасыз ету мақсаты негізінде білім беру ұйымдарында 2015 жылы – 50 %, 2020 жылы – 90 % «E-learning» электрондық оқыту жүйесі қолданыла бастады. Бұл жобаның негізігі мақсаты «Е-learning» - ақпараттық коммуникациялық технологиялардың көмегімен әркезде және әрқашан білім алу. Қазақстанда электрондық білім беру жүйесін енгізудің басты мақсаты – ауыл мен қала оқушыларына әлемдік білім беру қорларын бірдей қолжетімді ету.
Барлық білім беру ұйымдарында арнайы инфрақұрылым құрылады. Ондағы барлық компьютерлер Интернетке шығатын жергілікті немесе сымсыз желілерге біріктірілетін болады. Жоба аясында 4-10 мбит/сек. жылдамдықтағы кеңжолақты Интернет әр білім беру ұйымында қызмет көрсететін болады. Білім беру ұйымдарының материалдық-техникалық базасы ең жаңа жабдықтармен, оның ішінде планшетниктермен нығайтылатын болады. Оқу процесін автоматтандыру (электронды журнал, электронды күнделік, жоспарлау) мұғалімдердің есеп беру мен жоспарлауды құру кезіндегі еңбегін айтарлықтай жеңілдетеді.
Қазіргі білім беру жүйесіндегі басты мақсат оқушыға жеке тұлға ретінде қарап оның дамуына көп көңіл бөлуде. Жаңа технологияны меңгеру ұстаздарға зор міндеттерді талап етеді. Міне осы жағдайда жаңа технологиялардың көмегі зор. Оқыту үрдісін компьютерлендіру мақсатында интерактивті тақтамен жұмыс жасау тиімді.
Бiз оқытуды және бiлiм берудi, егер сабақ барысында мұғалiм мен оқушы арасында өзара әрекеттестiктiң жоғары деңгейiне қол жеткiзсе, «интерактивтi” деп атаймыз. Интерактивтi сөзi – ағылшын тiлiнен аударғанда, inter – аралық, бiрнеше, action – әрекет дегендi бiлдiредi. Өзара әрекеттестiк әдетте, белгiлi бiр мәселенi шешу, ол шешiмнiң тиiмдiлiгi туралы әңгiмелесу, талқылау түрiнде өтедi.
Ең бастысы, мұнда мәселенi шешу процесi жауапқа қарағанда маңызды екендiгiн түсiну қажет. Бұл интерактивтi әдiстiң мақсаты – тек ақпаратты беру ғана емес, оқушыларға жауаптарды өз бетiнше табу дағдысын меңгерту екендiгiмен байланысты.
Қоғамның әрбір мүшесі ақпаратты сауатты, ақпараттық мәдениеті мен ақпараттық құзыреттілігі дамыған тұлға болуы қажет.
Әдебиеттер
Нургалиева Г. К., Тажигулова А. И., и др. Педагогические технологиии информатизации образования. Алматы: РЦИО. 2002, -269 с.
Л. Доллинер Ақпараттық коммуникациялық оқыту технологияларының мәселелері және болашағы Информатика негіздері ғылыми-әдістемелік журналы 2008 жыл №1 2-4 б.
Мұхамбетжанова С.Т., Мелдебекова М.Т. Педагогтардың ақпараттық – коммуникациялық технологияларды қолдану бойынша құзырлылықтарын қалыптастыру әдістемесі. Алматы: ЖШС «Дайыр Баспа», 2010 жыл
ИНФОРМАЦИОННО-КОММУНИКАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ В ОБРАЗОВАТЕЛЬНОМ ПРОЦЕССЕ
Кадралинова М.Т. (Костанай)
Техническое и профессиональное образование, как неотъемлемая часть непрерывного образования, играет в настоящее время свою важную роль для реализации интеллектуального развития общества. Социально-экономические, политические перемены в обществе, естественно влекут изменения в техническом и профессиональном образовании.
Гибкость, обновление, стремление формировать профессиональные компетенции у обучающихся, необходимые для изменяющегося рынка труда, характерно для сегодняшней системы образования.
Универсализация технического и профессионального образования, ориентация на потребности, возможности личности, делает ее доступной для большинства, поэтому возникает необходимость кардинального преобразования в системе технического и профессионального образования, повышения качества образовательных услуг, подготовки специалистов, востребованных внутренними и внешними рынками труда. Только тогда работодатели будут признавать высокое качество знаний и навыков выпускников колледжа.
Инновации в образовании не могут протекать быстро, так как изменение в сознании - дело сложное и длительное: необходимо воспитание мыслей и чувств, перестройка сознания. Это не означает, что невозможны организационные и структурные изменения, проводимые в сжатые сроки, но чаще всего они не являются инновационными, хотя такие изменения и могут стать предвестниками будущих инноваций. Так, первоначальная эйфория от ожидания быстрых перемен в казахстанском обществе сменилась осознанием того, что путь будет долгим и трудным, и что лежит он через образование.
Когда говорят, что в соответствии с современной парадигмой в центре образовательного процесса стоит человек с его потребностями, мотивами и целями, то обычно имеют в виду студента или учащегося. На мой взгляд, главной фигурой в образовательной системе является преподаватель или учитель с его культурным уровнем, физическим, психическим и нравственным здоровьем, творческим потенциалом. Педагогические инновации отомрут или их смысл исказится до неузнаваемости, если преподаватель не увидит пользы для себя от инновационного процесса. Важно, что несмотря на социальные проблемы преподаватель должен решать не только задачи функционирования и выживания, но в любых условиях стараться соединять долг и свою собственную выгоду. Он не может заниматься только обучением и воспитанием, но обязательно должен развиваться сам, обеспечивая высокое качество образования. С точки зрения успешности профессиональной деятельности преподавателя колледжа выступают его способности непрерывно обновлять знания, применять их для решения реальных задач, анализировать, совершенствовать свои способности, красиво, образно говорить, способность к самоконтролю, проявлению твердой воли, смелости, быть уверенным в себе, в правоте своего дела, быть здоровым, работать над своим кругозором.
В настоящее время в нашей стране происходят существенные изменения в национальной политике образования. Это связано с переходом на позиции личностно-ориентированной педагогики. Одной из задач современного колледжа становится раскрытие потенциала всех участников педагогического процесса, предоставление им возможностей проявления творческих способностей. Решение этих задач невозможно без осуществления вариативности образовательных процессов.
Инновации сами по себе не возникают, они являются результатом научных поисков, передового педагогического опыта отдельных преподавателей и целых коллективов.
Педагогическая инновация – это изменения в содержании и технологии обучения и воспитания, имеющие целью повышение их эффективности. Таким образом, инновационный процесс заключается в формировании и развитии содержания и организации нового. В целом под инновационным процессом понимается комплексная деятельность по формированию нового содержания образования, разработке и внедрению новых педагогических технологий.
Внедрение информационно-коммуникационных технологий (ИКТ) в содержание образовательного процесса подразумевает профессиональную информатизацию в современном обществе.
Информатизация обучения привлекательна для студента тем, что снимается психологическое напряжение обучения, повышается эффективность образовательного труда, увеличивается доля творческих работ, расширяется возможность в получении дополнительного образования по предмету в стенах колледжа, а в будущем осознается целенаправленный выбор вуза, престижной работы.
Информатизация преподавания привлекательна для педагога тем, что позволяет повысить производительность его труда, повышает общую информационную культуру преподавателя.
Личностно-ориентированные технологии ставят в центр всей профессиональной образовательной системы личность студента, обеспечение комфортных, без конфликтных и безопасных условий ее развития, реализации ее природных потенциалов. Личность обучающегося в этой технологии не только субъект, но и субъект приоритетный; она является целью образовательной системы. Проявляется в освоении студентом индивидуальных образовательных программ в соответствии с их возможностями и потребностями.
Применение такой инновационной технологии, как информационно-аналитическая методика управления качеством обучения позволяет объективно, беспристрастно проследить развитие во времени каждого студента в отдельности и в целом учебного заведения. При некоторой модификации может стать незаменимым средством при подготовке текущего, промежуточного контроля, изучении состояния и качества преподавания любой дисциплины учебного плана, изучения системы работы отдельно взятого педагога.
Важным условием развития учебного заведения технического и профессионального образования является, профессионализм руководителя обладающего нравственными, личностными качествами, признаваемых инженерно-педагогическим коллективом. Разрабатывая политику технического и профессионального образования на основе партнерства между учебными заведениями и работодателями. Руководитель учебных заведений имеют лидирующую роль, определяя прогноз, обеспечивая индивидуальную востребованность, создавая качественные условия для успешного профессионального обучения студентов. Он должен суметь признать и убедить предприятия в финансовой выгоде профессионального технического образования, с целью совместного создания квалифицированного выпускника колледжа. Лидер-руководитель должен убедить государство и частный сектор в том, что техническое образование-это благосостояние работников, возрастающая продуктивность, конкурентоспособность на внутренних и внешних рынках труда. Это исключительно ценное, но иногда незаметное на первый взгляд вложение ресурсов.
Литература
В помощь руководителю колледжа, М: Форум, Дом 2010;
История педагогики (Учебное пособие под ред. М.Ф.Шабаевой – М:Просвещение, 1981;
Котлярова И.О. Систематизация управления инновациями в образовательном учреждении-Челябинкс,1998;
Немов Р.С. Психология, М, Владос, 2002;
ИКТ В СОПРОВОЖДЕНИИ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОГО ПРОЦЕССА ПРИ ОБУЧЕНИИ МАТЕМАТИКЕ
КуртасоваЛ.В. (Актобе)
Национальный план действий по развитию функциональной грамотности школьников на 2012-2016 годы ставит перед школой задачу формирования у школьников главных функциональных качеств личности: инициативности, способности творчески мыслить и находить нестандартные решения, умения выбирать профессиональный путь, готовности обучаться в течение всей жизни. Подходы к образованию претерпевают множество изменений, в значительной степени вызванные развитием информационных технологий. Не случайно, в Национальном плане среди ключевых компетенций выпускника средней школы выделяются технологические (т.е. способность к использованию технологий, в том числе научных, цифровых на уровне эффективного пользователя). А среди ожидаемых результатов отмечено повышение уровня информатизации и использования информационно-коммуникационных технологий в обучении школьников.
Внедрение ИКТ в практику работы школы существенно "оживило" образовательный и воспитательный процесс, взаимодействие всех его участников. К 2017 году, согласно Национальному плану, «…будут обновлены содержание и формы социального взаимодействия школы, семьи и общества, обеспечивающего комплексность и единство требований и подходов к развитию функциональной грамотности школьников».
Как учитель математики и информатики,в своей работе я использую новый инструмент информационно – коммуникационной технологии: организация взаимодействия «ученик – технология - учитель».
В предложенной ситуации учитель становится педагогом, методологом, технологом, а ученик активным участником процесса обучения.
Современных образовательных технологий много, но в своей работе я опираюсь лишь на некоторые из них:
-метод проектов;
-технологию личностно – ориентированного образования;
-технологию использования игровых методов;
-технологию обучения в сотрудничестве;
-технологию развития критического мышления;
-информационно – коммуникационные технологии.
При выборе тех или иных методов обучения необходимо, прежде всего, стремится к продуктивному результату. При этом от учащегося требуется не только понимание, запоминание и воспроизведение полученных знаний, но и умение ими оперировать, применять их в практической деятельности, ведь степень продуктивности обучения во многом зависит от уровня активности учебно-познавательной деятельности учащегося.
Система работы:
Педагогическая система моей профессиональной деятельности строится на внедрении в учебный процесс различных форм, методов, средств обучения для повышения активности мыслительной деятельности учащихся. И она реализуется посредством применения на уроках различных технологий.
Метод проектов.
Метод проектов – это дидактический инструмент, который создаёт уникальные предпосылки для развития целеустремлённости и самостоятельности обучающихся в постижении нового, стимулируя их природную тягу к непознанному, помогает овладеть новым способом деятельности.
Использование метода проектов на уроках математики является привлекательным для учащихся, успешность обучения с использованием метода проектов базируется на знании возможностей каждого ребенка, умении подсказать и привести ученика к принятию собственного решения.
Положительные эмоции и успех учеников рождают желание работать дальше. Проект может быть связан с изучением какой-либо темы по математике, которая не изучается в школьной программе или с приложениями математики в науке и практике.
Примерами могут служить проекты по следующим темам:
«Геометрия дождя и снега»/10 класс/
«Роза ветров» /9 класс/
«Рациональное использование воды» /6 класс/
«Юрта – мир геометрических фигур»/7 класс/
Эффективность внедрения этого метода можно наблюдать, анализируя результативность выступления учащихся на соревнованиях различного уровня:
Конкурс научных работ учащихся «Зерде»: Сизых Анастасия (5 класс) – 2 место, городской тур-2010-2011 год; Бериков Азамат (6 класс) – грамота 2010-2013 год.
Малая Академия Наук - исследовательская работаЗубцовой Ольги(10класс) «Исследование построения розы ветров с целью планирования населенных мест и улучшения экологической обстановки в регионе» -
3 место областной тур, грамота- республиканский тур (2011-2012г.)
2. Технология личностно – ориентированного образования.
Технологии личностной ориентации пытаются найти методы и средства обучения в воспитании, соответствующие индивидуальным особенностям каждого ребёнка.
3. Технология развития критического мышления.
Развивая способность к критическому мышлению, можно добиться улучшения мыслительной деятельности. Принципиально важно в этой технологии выделение трёх обязательных стадий работы: стадия вызова, осмысления, рефлексии. Такое построение этапов работы позволяет сделать развитие мышления школьников управляемым процессом. Те приёмы учебной работы, которые существуют в технологии, являются важным средством развития критического мышления. А ученик, мыслящий критически, вступает в активную деятельность, выполняя различные мыслительные операции – анализ, синтез, обобщение. Методы и приёмы технологии развития критического мышления формируют самостоятельность мышления.
Уроки с применением технологии критического мышления я строю по схеме: «вызов – осмысление содержания – рефлексия».
Мотивационная функция стадии вызова - это побуждение и стимулирование интереса к теме урока. Информационная функция – выявить имеющиеся знания по теме. С этой целью я использую приёмы:
- верные и неверные утверждения по теме «Признаки делимости»: «Верно ли что…
..если запись числа оканчивается цифрой 0, то это число делится без остатка на 5?
…число 875 делится без остатка на 3?
Учащиеся вспоминают всё, что им известно по изучаемому вопросу, делают предположения, задают вопросы, на которые хотят получить ответы.
Прием составления кластера. Составление кластера важно для развития мышления. Мысли, возникающие при обсуждении темы, располагаются в определённом порядке, эти заголовки находятся вокруг основной темы. От каждого заголовка могут идти ответвления, формирующие «гроздь». Приём «Кластер» может быть использован на любом этапе урока.
Например, при изучении видов треугольников можно составить такой кластер
Информационная функция стадии осмысления содержания – это получение новой информации по теме. На этом этапе происходит классификация полученной информации по категориям знаний.
Применим такой приём, как чтение с пометами. Учащиеся читают текст и ставят на полях соответствующие знаки. Такая работа позволяет лучше проработать и осмыслить материал, расширить знания, разрешить противоречия, которые возникли на предыдущем этапе.
Чтобы научить детей формулировать различные типы вопросов, я использую приём «ромашка вопросов». Для этого нужно заранее познакомить учащихся с различными видами вопросов. Они формулируют вопросы по какой-либо теме и записывают их на соответствующие лепестки ромашки.
На стадии рефлексии - осуществляется анализ, творческая переработка, интерпретация полученных сведений.
Здесь дети учатся устанавливать причинно – следственные связи, отвечают на поставленные вопросы, проводят мини- исследования, строят предположения.
Прием «Таблица вопросительных слов»
Вопросительные слова
|
Основные понятия темы
|
Как?
Что?
Где?
Почему?
Какой?
Зачем?
|
|
Используя таблицу вопросительных слов, сформулируйте вопросы, которые у вас возникли. Что бы вам хотелось узнать на сегодняшнем уроке? Дети заполняют после обсуждения в группе вторую колонку
Что такое треугольник?
Какие виды треугольников вам известны?
Почему они так называются?
Кто его изобрел? И т.д.
В конце урока учитель говорит:
-Давайте вернемся к нашим вопросам. На все ли из них мы получили ответы?
- Где мы можем найти интересующую нас информацию?
Желающие к следующему уроку готовят сообщение.
4. Информационно- коммуникационные технологии.
Я рассматриваю компьютерные технологии, как мощное средство обучения, которое способно значительно повысить его эффективность.
Не секрет, что уроки математики требуют применения наглядности для лучшего усвоения материала. Компьютер с его неограниченными возможностями позволяет использовать наглядность еще более качественно и эффективно: иллюстрирует текст, помогает увидеть своими глазами различные геометрические построения, отправиться в увлекательные путешествия. Творческий учитель, владеющий ИКТ, может подготовить богатейший материал к уроку.
Компьютерные технологии позволяют мне создать благоприятные условия на различных этапах урока. Так, наиболее гибко и эффективно при проверке домашних заданий осуществляется обратная связь. Можно быстро провести индивидуальное или коллективное тестирование. Экономятся драгоценные минуты, которыми дорожит каждый учитель.
При изучении нового материала компьютер помогает выдвигать проблему, организовывать поисково-исследовательскую деятельность. Обучающиеся наблюдают, классифицируют учебный материал, сами приходят к выводам, участвуют в поисковой деятельности, находят новое в привычном. Они становятся исследователями, наблюдателями, экспертами, раскрывают тайны математики.
Работа с компьютерными программами, по моим наблюдениям, вызывает у детей повышенный интерес к предмету и усиливает мотивацию обучения, активизирует психические процессы, такие как восприятие, память, внимание.
5. Технология обучение в сотрудничестве (командная, групповая работа).
Групповая работа - это уникальная форма организации обучения. У нее очень много положительных сторон:
- способствует реализации воспитательных целей, приучая к ответственности, взаимопомощи;
- повышает производительность труда учащихся, развивает познавательную активность, самостоятельность;
- расширяет межличностные отношения детей.
Групповую форму работы использую как при изучении нового материала, так и при закреплении, повторении, обобщении пройденного.Организуя на уроке групповую работу, я по-разному формирую состав групп. Для более четкой и быстрой организации групповой работы использую памятки «Правила работы в группе»
Например, класс делится на 4 неоднородные группы. Каждая из групп самостоятельно изучает часть нового материала и готовит сообщение для всего класса. Детям предлагаются инструкции:
1.Прочитайте ….
2.Составьте схему ….
3.Решите, кто расскажет о… классу и выслушайте его ответ (если нужно, поправьте, дополните).
4.Начертите схему ..
5.Решите, кто расскажет классу о . и выслушайте его ответ (если нужно, поправьте, дополните).
6.Доложите о готовности группы.
6. Технология использования игровых методов.
Для формирования положительной мотивации на уроках, я считаю, что необходимо применение дидактических игр. Игр имеется достаточное количество, только остается правильно и уместно их применять на уроке.
7. Технология личностно – ориентированного образования.
Технологии личностной ориентации пытаются найти методы и средства обучения в воспитании, соответствующие индивидуальным особенностям каждого ребёнка. К. Роджерс считает основной задачей учителя помощь ребёнку в его личностном росте. Именно учитель может создать в классе нужную атмосферу для индивидуального развития.
Использование современных образовательных технологий для активизации познавательной активности школьников оживляет процесс обучения, углубляет процесс познания, проявляется личностное отношение к тому или иному вопросу.
Вывод:
Благодаря использованию вышеперечисленных технологий, дети стали лучше усваивать учебный материал, повысился интерес к предмету. Я считаю, что применение современных образовательных технологий на уроках математики позволило мне не только облегчить усвоение учебного материала, но и дало новые возможности для развития творческих способностей учащихся:
- удалось повысить мотивацию учащихся к обучению;
- активизировать познавательную активность;
- развивать мышление и творческие способности учащихся;
-индивидуализировать учебный процесс за счет предоставления возможности учащимся глубже изучать предмет, так и отрабатывать элементарные навыки и умения;
- развивать самостоятельность учащихся путем выполнения заданий осознанно;
-повысить качество наглядности в учебном процессе.
Литература
Апатова Н.В.Информационные технологии в школьном образовании. – М., 2010.
Беспалько В.П., Педагогика и прогрессивные технологии обучения. - М., 2011
Мельникова, Е.Л. Проблемный урок, или как открывать знания с учениками. М.2002.
Уроки вдохновения /Новицкая Л.И. – М., 1984
ҚАЗІРГІ БІЛІМ БЕРУДЕГІ АҚПАРАТТЫҚ - КОММУНИКАЦИЯЛЫҚ-ТЕХНОЛОГИЯЛАР
Какина Ә. М. (Ақтөбе)
Қазіргі таңда мемпекеттік тілді оқытуда жаңа идеяларды әр сабақта жан – жақты қолданып, жаңаша оқытудың тиімді жолдарын тауып, жүйелі түрде қолдану -заман талабы. Әлемдік оқу үрдісінің өзегі – жаңа технология екені мәлім.Әрбір технология өзіндік жаңа әдіс-тәсілдерімен ерекшеленеді. Әдіс-тәсілдерді мұғалім ізденісі арқылы оқушы қабілетіне, қабылдау деңгейіне қарай іріктеп қолданады. Дамыған елдердегі білім беру жүйесінде ерекше маңызды мәселелердің бірі – оқытуды ақпараттандыру,яғни оқу үрдісінде ақпараттық технологияларды пайдалану. Ақпараттандыру жағдайында оқушылар меңгеруге тиісті білім, білік,дағдының көлемі күннен-күнге артып,мазмұны өзгеріп отыр. Білім беру саласында ақпараттық технологиянларды пайдалану арқылы білімнің сапасын артттыру, білім беру үрдісін интенсификациялау мен модернизациялаудың тиімді тәсілдері іздестірілуде. Білім беруде ақпараттық технолдогияны пайдалану мен технологияны, электрондық оқулықтарды және интернет ресурстарын пайдалану оқушының білім беру үрдісінде шығармашылық қабілетін дамытуға мүмкіндік береді. Мұғалімдер үшін ақпараттық технологияларды пайдалану тиімділігі :
1.оқушының өз бетімен жұмысына;
2.уақытын үнемдеуге;
3. білім-білік дағ,дыларын тест тапсырмалары арқылы тексеруде;
4. қажетті ақпаратты жедел түрде алу мүмкіндігі;
5.оқушының ой-өрісін, дүниетанымын кеңейтуге де ықпалы зор.
«Ауызша айтсаң –тез ұмыттым, көрсетсең –есте сақтаймын,іске кіріссең -үйренем» деп қытай мақалында айтылғандай,оқушылардың көпшілігі естігеннің 5% және көргеннің20% есте сақтайтыны белгілі. Аудио және видеоақпаратты бір мезгілде қолдану есте сақтауды 40-50% дейін арттырады Электронды оқу құралы – бұл оқу процесінің ең маңызды бөлігі .Электроннды оқулықтарды сабақта пайдалану кезінде оқушылар бұрын алған білімдерін кеңейтіп,өз бетімен шығармашылық тапсырмалар орындайды.Әрбір оқушы таңдалған тақырыптар бойынша, тарау бойынша тест жұмыстарын орындайды . Меңгерілуі қиын сабақтарды компьютердің көмегімен ұғындырса, жаңа тақырыпқа деген баланың құштарлығы оянады деп есептеймін. Ақпараттық технологияларды пайдаланудың негізгі артықшылықтары мынадай:
1.Олар тақырып бойынша айтылуға тиіс мағлұматтар көлемін кеңейтеді;
2. Берілетін оқу материалдарының сапасын арттырады;
Оқу үрдісін ақпараттандыру арқылы нәтижеге жетемін деген мұғалім, келесі міндеттерге мән беру керек:
1.Компьютерлік оқу құралдарын зерделеу және қолдану;
2.Тәсілдер мен материалдарды құрастыру және қолдану:
3. Қолданылған тәсілдердің нәтижесін бағалау .интерактивті құралдарды сабаққа пайдаланғанда дидактикалық бірнеше мәселелерді шешуге көмектеседі: пән бойынша базалық білімді меңгерту, алған білімді жүйелеу, өзін-өзі бақылау жүйелерін қалыптастыру, жалпы оқуға деген ынтасын арттыру, оқушыларға оқу материалдарымен өздік жұмыс істегенде әдістемелік көмек көрсету. Интерактивті құралдардың көмегімен мұғалімнің, оқушының шығармашылықпен жұмыс істеуіне жол ашып отыр . Сабақ барысында оқушының топпен жұмыс жасауға қатыспауы мүмкін емес, бірін-бірі толықтыратын,сабақ барысында барлық оқушылардың қатысуын ұйымдастыратын оқыту барысы.
Ақпараттық –коммуникациялық технологияны (АҚТ) бәсекеге қабілетті ұлттық білім беру жүйесін дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр. Білім беруді ақпараттандыру, білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық технологияны енгізу және ұлтттық модельді қалыптастыру қазақстандық білім беруді сапалы деңгейге көтерудің алғы шарты. Ақпаратттық - коммуникациялық технология электрондық есептеуіш техникасымен жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті тақтаны қолдануға, интернеттте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалану арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді. Ақпараттық қоғамның негізгі талабы - оқушыларға ақпараттық білім негіздерін беру, логикалық - құрылымдық ойлау қабілеттерін дамыту, ақпараттық технологияны өзіндік даму мен оны іске асыру құралы ретінде пайдалану дағдыларын қалыптастырып, ақпараттық қоғамға бейімдеу. Олай болса, ақпараттық бірліктердің білімге айналуы әлемнің жүйелік-ақпаратттық бейнесін оқушылардың шығармашылық қабілеттері мен құндылық бағдарларын дамыту арқылы қалыптастыруды көздейтін, адамның дүниетанымының құрамдас бөлігі болып табылатын интелектуалды дамуды қалыптастырудың бір жолы. Сабақ беру үрдісінде мынандай негізгі факторларды басшылыққа аламын.
- оқушылардың өз бетінше жұмыс істеу тиімділігін арттыру
- жекелей, жұппен, топпен жұмыс жүргізу
- ойлау қабілетін дамытатын жаттығулар беру
- қабілетіне қарай деңгейлік тапсырмалар беру
- оқушылардың теориялық-практикалық сауаттылығын арттыру.
Қазақ тілі сабағында ақпараттық технологияны қолдану, интерактивті модульдік технология қағидаларын іске асыру оқушылардың танымдық белсенділіктерін, білім сапасын, қазақ тіліне деген қызығушылығын жоғарылатуға көмектеседі. Ақпаратпен жұмыс жасау үшін қолданылатын арнайы тәсілдер, педагогикалық технологиялар, бағдарламалық және техникалық құралдар. Мысалы күнделікті сабаққа бейне, аудио қондырғылар мен теледидарды, мультимедиялық проекторларды пайдалану үлкен нәтижелер беретініне әр мұғалім көз жеткізіп отыр. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев Қазақстан халқына Жолдауында: «Біз бүкіл елімізде әлемдік стандарттар деңгейінде сапалы білім беру қызметіне қолжеткізуге тиіспіз. Қазіргі таңда ақпараттық- коммуникативті технологиялар біздің елімізде де жоғары қарқынмен дамып келеді. Оқу үрдісінде жаңа технологиялық әдістермен қатар жаңа ақпараттық жаңа технологияларды да қолданудың мүмкіндігі жасалып отыр»,- деген болатын. Қазіргі заман мұғалімі тек өз пәнінің терең білгірі ғана емес, тарихи- танымдық, педагогикалық-психологиялық, саяси-экономикалық сауатты және ақпараттық – комуникациялық технологияны жетік меңгерген маман болуы керек. Бұл технологияның ерекшелігі оқушылардың өздері ақпараттар жинап, жаңалық ашуға ұмтылып, ізденіп, жауабын тауып, өзінің көзқарасын логикалық түрде дәлелдейді және мұғалімдер мен оқушылардың бірлесіп, шығармашылықпен жұмыс істеуіне ықпал етеді. Мектептің оқу-тәрбие үдерісіне жаңа ақпараттық технологияны енгізсе, оқу сапасы жақсарып, дамыта оқыту жүзеге асырылып, сабақ қарқыны жеделдетіледі. Электрондық оқулық мектеп оқушыларын ақпараттық технологияны ерте меңгеруге көмектесіп, олардың өз бетімен білімдерін толықтыруларына мүмкіндік береді. Осыдан байқайтынымыз, оқытушы мен оқушы арасында ақпараттық мәдениет қалыптасып, оны шапшаңдыққа, ізгілікке, тапқырлыққа, жауапкершілікке үйретеді, оқушының ойлауына, қабілетіне әсерін тигізіп, жеке тұлғасын дамытады. Ақпараттық технологияның кез келген түрінің қарқындап өсуі сапалы білім берудің бірден- бір қайнар көзі екендігі мәлім. Оны, әсіресе, тілді игертуде пайдалану - тілді үйретудің ең төте де оңай жолы. Сондықтан қазақ тілін оқытуда дайын өнімдердің жетістіктерін, мультимедиялық технологияларды қолданатын ақпараттық оқыту бағдарламаларын әзірлесек, қазіргі қарқынымыздың еселене түсері анық. Бүгінгі күні өркениетті елдерде қоғамды ақпараттандыру кең өріс алуда. Осыған байланысты жаңа ақпараттық технологиялар кәсіби қызмет пен білім беру үрдісінде де үлкен сипатқа ие. Қоршаған ортадан ақпараттар алу және оны өңдеу адам мінез- құлқын түсіндірудің маңызды қайнар көзі болып табылады. Ақпараттарды алу үрдісі барлығына бірдей: алу кезеңінде-сыртқы ортадан ақпараттар алу,оны өңдеу және белгілі бір тәртіпке келтіру, ал шығу кезеңінде-адамның қоршаған орта туралы көрінісі берілген, жүйелендірілген ақпарат және оның әрекетінің негізін иқалайтын ақпарат. Бұлар адам мінез-құлқын қалыптастырудың бастапқы материалы болып табылады. Ақпараттарды өз бетімен алуға, талдауға, қайта өңдеуге үйрету ақпараттық құзыреттілікті қалыптастыру-сабақ сайын жүргізілетін күрделі үрдіс. Қазіргі заманғы білім беруде оқушылардың өзбеттілік жұмыстарына көп мән беріледі. Бұл кезде олар түрлі ақпарат көздерінен қажетті ақпараттарды іздеп тауып алып, әр түрлі мақсаттарда пайдаланады. Оқушылар өз беттерінше жаңа ақпараттық технологиялардың көмегімен ғаламтордан,түрлі әдебиеттерден түсіндірме сөздіктерден, БАҚ-тан түрлі ақпараттар алып, сабақ барысынтарында пайдаланады. Мұғалімнің басты мақсаты- оқушыға білімді өздігімен игеру амалдары мен тәсілдерін үйретіп, оның өзіндік дүниетанымын қалыптастыруына жағдай жасау, кеңетер және бағыт-бағдар беру. Танымның және білімнің шындығының негізгі көрінісі мен басты шарты тәжірибелік іс-әрекетке негізделеді. Сондықтан оқу, тіл үйрену әрекеті- танымдық әрекетке ұштасады. Тәжірибелік және рухани әрекетте жеке тұлға өзін қоршаған әлемге әсерін тигізе отырып, өзінің қажеттілігі мен мақсаттарына сәйкестендіріп оны өзгертеді және таниды. Тұлға жан- жақты болу үшін оның дүниетанымы өте кең болуы керек. Сондықтан білім берудің басты мақсаты- оқушылардың танымын ұлғайтып, қызықты ақпараттарды сабақ барыстарында беріп отыру. Танымдық құзыреттілікті қалыптастыру ақпараттарды іздеп тауып алу мен ақпараттар алмасуға тығыз байланысты. Білім беру үрдісінде негізінен қалыптастырылатын құзыреттіліктер- танымдық пен ақпараттық. Бұл құзыреттіліктерді қалыптастыруда жеке тұлғаның танымын кеңейтіп қана қоймай, құзырлы тұлға болуына, яғни, «сегіз қырлы, бір сырлы» болуына лайықтау мақсаты алға қойылады. Қазіргі таңда оқушы- ақпаратпен қаруланған, жан-жақты дамыған тұлға. Оның білімдік қабілеттерін дамыту үшін біздер, мұғалімдер жан- жақты қаруланған болуымыз керек. «Балаға білім бергенде, алыстан жақынға, таныстан жатқа көшіп, жаңа білімді ескі білімге байлап беру керек» - деп Мағжан Жұмабаев айтқандай, оқыту процесіне жаңа көзқараспен қарау керек. Бүгінгі күннің өзекті мәселелерінің бірі- оқушының оқу-танымдық әректін басқарудың негізгі бір буыны ақпараттық коммуникативтік технологияны таңдау. Білім мазмұнын оқушылар негізінен оқулық немесе электрондық оқулық арқылы беріледі. Сондықтан адамның құндылығы, құндылық қасиеттері, оның іс-әрекетінің нәтижелері арқылы бағаланады. Келешекте егеменді еліміздің туын берік ұстайтын, бәсекеге қабілетті, терең білімді жеке тұлға тәрбиелеу бүгінгі күннің талабы.
Әдебиеттер
1. Республикалық «Қазақ әдебиеті және мемлекеттік тіл» ғылыми-әдістемелік журналы, 2012 жыл №6 (42)
2.М.Жұмабаев. Шығармалар жинағы.І,ІІ том. А., 20057
3. Назарбаев Н. Ә. «Қазақстан-2050» Стратегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан халқына жолдауы.
БАСТАУЫШ СЫНЫПТАРДА БІЛІМ БЕРУДЕ АКТ ҚОЛДАНУ ЖОЛДАРЫ
Калиева А.С. (Ақтөбе)
Жаңа мыңжылдықта біз өткен «индустрияландыру дәуірі» деп атаған кезеңнің орнына «ақпараттық дәуір» келді. Жаңа дәуір мектептегі білім беру алдында жаңа – оқушыларды тез өзгеріп отырған, жаңа білімдер көзі, жаңа мамандықтар пайда болып отырған ақпараттық қоғамға дайындау міндетін қойып отыр. Бұл проблеманы шешуде қазіргі адамның ақпараттық және коммуникативтік технологияларды игеруі басты рөл алады. Жаңа ақпараттық технологиялар қазіргі адам өмірінің ажырамас бөлігі қалыптасуда. Басты мақсат – АКТ-ны енгізу – оқу қызметінің жаңа түрлерінің пайда болуы. Оқытудың жаңа ақпараттық технологиялары – бұл білім алушыға ақпаратты компьютер арқылы дайындап және беру.
Компьютерлік технология үш нұсқада іске асуы мүмкін:
1. «Енгізілетін» технология (компьютерлік оқытуды жеке тақырыптарда, тарауларда, жеке дидактикалық тапсырмаларды орындауда қолдану).
2. Негізгі, анықтаушы, осы технологияны қолданудың неғұрлым маңыздысы.
3. Монотехнология (барлық оқу, оқу үрдісін басқару, мониторингті қосқанда барлық диагностика түрі компьютер арқылы іске асады).
Түрлі сабақтарда АКТ қолдану дәстүрлі оқу жүйесі алдында мынадай басымдықтар береді:
- қызығушылық артып, оқу қызметі ынталанады;
- жалпы тіл табысу іске асады;
- әрбір оқушы оқу үрдісінің субъектісіне ацналады;
- сондай уақыттың іщінде атқарылған жұмыстың көлемі көп болады;
- білімді бақылау және бағалау үрдісі жеңілдейді;
- оқу қызметінің дағдысы дамиды (жоспарлау, рефлексия, өзін-өзі бақылау, бірін-бірі бақылау).
Ақпараттық технологияларды енгізу келесі жас еркешеліктерін ескеріп негізделген:
- бастауыш кластарда баланың ойын қызметінен оқу қызметіне көшуі болады. Компьютердің ойындық мүмкіндіктерін дидактикалық мүмкіндіктерімен ұштастырып қолдану бұл үрдісті мейілінше жатық жүргізеді;
- бастауыш оқушыларының сабақта алған білімі, білігі мен дағдылары сабақтан тыс уақыттарда көп қолданыла бермейді, олардың практикалық құндылығы күшін жояды. Ал ойындық компьютерлік ортада алған білімі оның өзектілігі мен қолдануды ынталандыруға әкеледі;
- бастауыш оқушыларының эмоцияналдық деңгейі қатаң сабақ үрдісінің қалыбында тұншығып қалады. Компьютермен жұмыс жасау балалардың шектен тыс эмоцияналдық шиеленісуі тарқатылып, оқу үрдісін жандандырады;
- мультимедиа-оқу құралдары оқытудың барлық негізгі кезеңдерін - оқу материалын беруден білімді бақылау және қорытынды бағалауға дейін автоматтандыруға негізделген. Мұнымен қатар бүкіл міндетті оқу материалы жарқын, қызықты, ойын элементтері бар, графиканы, анимацияны, соның ішінде интерактивті дыбыстық және дауыстық эффектілерімен ілестіріліп, бейнефрагменттер қосылған мултимедиялық сипат алады.
Компьютерлік технологиямен оқыту экзотикалықтан біртіндеп оқу үрдісінің дәстүрлі түріне айналады. Балалар ерте жастан зерттеу дағдыларын игереді, тек оларды өздерінің алдына қойған мақсаттарына жету үшін АКТ-ны қолдануды үйрету керек. Олардың туындаған қиындықтарды жеңіп, ұзақ жұмыстарға қызығушылықтарын жоғалтпау үшін қажетті еріктік қасиеттері жеткілікті. Бастауыш оқушылары жастарына қарай жүйке қызметінің жоғары қызметімен еркшеленетін қабылдау қасиетіне ие. Балалар қоршаған ортаны және барлық жаңалықты асқан қызығушылықпен қабылдайды. Бастауыш класс оқушыларының тез қабылдауы үшін нақты ерекшеленген эмоционалдылық қажет.
Оқу материалы көрнекілікпен, ашықтықпен ерекшеленетін болса бастауыш класс оқушыларында тез қабылдау, жоғары эмоцианалдық қарым-қатынас болады. Мұндай көрнекіліктің ретінде компьютерді қолдануға болады.
Компьютерді енгізудің:
Сабақты өткізудің тиімділігін арттыруда;
Жекелеген сауалнама жүргізуді ұйымдастыруда;
Оқушылардың сабаққа қызығушылығын арттыруда болашағы бар.
Сондықтан да, бастауыш кластың сабақ үрдісіне жаңа ақпараттық технологияларды енгізу оқушылардың танымдық және ойындық қажеттіліктерін танымдық үрдістер мен жеклеген қасиеттері үшін жеткілікті мөлшерде қолдануға мүмкіндік береді.
Қазіргі мультимедиялық сабақ дәстүрлі сабақтың құрылымы негізінде құрылады: білімді өзектендіру, жаңаны түсіндіру, бекіту, бақылау. Сол әдістер: түсіндіру-иллюстрациялық, репродуктивтік, ішінара-ізденімдік және басқалары.
Бастауыш кластар сабақтарындағы оқу материалын дайындау мен берудің неғұрлым жақсы түрі мультимедиялық презентациялар құру. «Презентация» - ағылшын тілінен алғанда «ұсыну» ұғымын береді. Мультимедиялық презентациялар – бұл ақпаратты компьютерлік бағдарламалармен берудің ыңғайлы және тиімді тәсілі. Ол баланың санасында ұзақ уақыт сақталатын динамиканы, дыбысты және бейнелеуді құрайды. Қабылдаудың екі органына (есту, көру) бір мезетте әсер ету неғұрлым көп әсер алуға мүмкіндік береді.
Ғалымдар зерттеулеріне қарағанда адам естігенінің 20 пайызын, көргенінің 30 пайызын және бір мезетте көріп, естігенінің 50 пайызын есінде сақтайды. Сондықтан да, жарқын образдар арқылы ақпаратты қабылдау мен есте сақтау үрдісін жеңілдету – бұл кез-келген қазіргі презентацияның негізі. Мультимедианың әдістемелік күші оқушыға дыбыстық және көріністік образдардың үйлесілген ағымдарын оған тек ақпараттық емес, сондай-ақ, эмоционалдық әсер ету арқылы қызығушылық танытып, оқыту мүмкіндігінде. Оған қоса, презентация мұғалімге оқу материалын нақты бір кластың ерекшеліктеріне, тақырыпқа, пәнге қатысты неғұрлым жоғары нәтиже алу үшін жинақтауға мүмкіндік береді. Презентация жасақтау кезінде оның:
Сөзбен беруге болмайтын заттарды тез және жеткілікті бейнелейді;
Ақпаратты беру үрдісін түрлендіреді және қызығушылық тудырады;
Сөйлеу қарым-қатынасын күшейтеді.
Презентацияларды сабақтың барлық кезеңдерінде қолдануға болады. Бұл сабақты өзектендіру, жаңа материалды түсіндіру және бекіту кезінде болуы мүмкін. Мультимедианы әр сабақта қолдану бүкіл сабақ бойында емес, оның күрделі сұрақтары мен мәселелерін көрсетуде тиімді болады.
Презентация-бағдарламаларды қолдану оқушылардың сабақта өзін ыңғайлы сезінуіне септігін тигізеді. Бір слайдқа бірнеше рет қайталап соғып, оқылып отырған сабақтың егжей-тегжейіне дейін зерттеуге болады.
MS Power Point бағдарламасы кез-келген слайдқа дыбыстық файлдарды қосуға ерік береді.
Компьютердің бай графикалық, дыбыстық және интерактивтік мүмкіншіліктерін пайдалану, оқушының өзіне білдірмей ойната отырып дамуына мүмкіндік беріп, сабаққа эмоцианалдық сипат беруге болады.
Бастауыш класта компьютерді қолданудың мүмкін болатын бағыттары көп қырлы. Міне соның бірқатары:
1. Компьютермен жұмыстың жаңалығының арқасында жаңа ақпараттық технологияларды оқуды ынталандыруды күшейту үшін қолдану. Компьютер оқылып отырған материалдың практикалық маңызын ашуға, өзіңнің дербестігіңді көрсетуге, сұрақтар қойып, өз шешімдеріңді ұсынуға көмектеседі.
2. Жеке қабілетіңді ашу. Баланың компьютер алдындағы дербес жұмысы бағдарлама ұсынған тапсырмаларды орындау өзін ыңғайлы сезінуіне жағдай туғызады: әр оқушы өзіне тән жүктемемен жұмыс жасап, басқалардың да әсерін сезінеді.
3. Алынып отырған оқу бағдарламасының мүмкіндіктерін кеңейту. Ақпараттық технологиялар нақты бір жағдайды көрсетіп қоймай, байқала бермейтін процестерді де көрсете алады. Нәтижесінде баланың танымдық дамуы іске асады. Қай жағдайда да оқу өзгеріссіз қалады:
- оқушыларды ақпараттың негізгі қасиеттерімен таныстыру, оларды берілген тапсырманы орындау кезінде қызметті ұйымдастыру және жоспарлау тәсілдеріне үйрету:
- оқушыларға компьютер және замануи ақпараттық технологиялар жөнінде бастапқы түсінік беру:
- оқушыларға қазіргі ақпараттық қоғам жөнінде түсінік беру.
Бұл міндеттерді орындау оқу үрдісін жеделдетуге, дамыту арқылы идеясын іске асыруға, оқу үрдісін ұйымдастырудың түрлері мен әдістерін, ақпаратпен жұмыс жасау дағдысы және ілімін, жаңа білімдерді алу дағдысын жетулдіруге әкеледі.
Мектеп практикасында компьютерді қолданудәстүрлі оқыту үрдісін жетілдіруге, оның оқытылатын процестер мен құбылыстарды құрастыру саласындағы тиімділігін арттырып, оқу үрдісін басқаруға, оқу қызметін жатықтандыруға, білім деңгейін бақылауды автоматтандыруға септігін тигізеді.
Ғаламтор –талғамы мен таңдауы мол, мүмкіндігі мен қоры шексіз жаңа ақпараттық құбылыс. Оқу үрдісі үшін - бай компьютерлік желіс оқыту саласының пәндеріне үйлесімді енуі тиіс күшті құрал.
Балалар біздің қашан Ғаламтордың ақпараттық қырларымен таныстыруымызды күтпейді. Сондықтан да біз оны оқыту қызметіне тиімді пайдаланып отырумыз керек. Ғаламтор:
- оқушылардың оқу қызметінің түрлерін кеңейтеді (ғаламтордан пән бойынша ақпараттарды іздеп және өңдеу);
- кәсіби шығармашылық қарым-қатынас пен жедел ақпарат алмасу мүмкіндіктерін ұсынады;
- кәсіби өсуіне мүмкіндік береді;
- мұғалімге дидактикалық материалды таңдап және қолдануға жаңа шығармашылық мүмкіндіктер береді;
- сабақта оқушыларға қызықты заманауи техникалық құралдары қолдануға мүмкіндік береді: оқыту бағдарламалары, пән бойынша оқу тестілері және ойындар.
Сонымен АКТ қолдану әр оқушының санаткерлік дамуын қамтамасыз ете отырып, білім сапасын арттыруға шексіз мүмкіндік береді, оқушының танымдық қызметін тиімді ұйымдастыру қамтамасыз етіледі.
Достарыңызбен бөлісу: |