Оксиқышқылдар Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі

Құрамында карбоксил және карбонил топтары бар қосылыстар оксоқышқылдар деп аталады. Гликоль қышқылы ең қарапайым оксоқышқыл болып табылады: НООС-СНО. Көптеген оксоқышқылдар организмде Кребс циклына қатысады.

Құрамында карбоксил және карбонил топтары бар қосылыстар оксоқышқылдар деп аталады. Гдиоксил қышқылы ең қарапайым оксоқышқыл болып табылады: HOOC–CHO. Көптеген оксоқышқылдар организмде Кребс циклына қатысады.

Оларға пиро-жүзім CH3–C(ОH)–COOH, қымыздықсірке HOOC–CH2–C(О)–COОH, α–кетоглутар HOOC–C(О)–CH2–CH2–COОH қышқылдары жатады. Организмде майлы қышқылдардың метаболизмі нәтижесінде ацетосірке қышқылы CH3–C(О)–CH2–COOH түзіледі.

Маңызды өкілдері:

Пиро жүзім CН3-С(О)-СООН

Қымыздық сірке НООС-СН2-С(О)-СООН

α-кетоглутар қышқылы НООС-С(О)-СН2-СН2-СООН

Ацетосірке қышқылы СН3-С(О)-СН2-СООН

Жеке өкілдері:

Бір негізді оксиқышқылдар

Гликольді қышқыл (оксисріке)

Сүт қышқылы (α-оксипропион)

Екі негізді оксиқышқылдар

Алма қышқылы(монооксиянтарь)

Лимон қышқылы

Оксиқышқылдар деп қышқылдың радикалындағы бір немесе бірнеше сутегі сутек атомдарын бір немесе бірнеше гидроксилді топпен орынбасуы нәтижесінде алынатын туындыларын айтады.

Атаулары. Көптеген жағдайларда оксиқышқылдарды эмпирикалық аталуы бойынша белгілейді-сол не басқа өнімде кездесуіне орай және т.б тарихи себептерге сәйкес.

2.2 Физикалық қасиеттері

Физикалық қасиеті

Бір негіздік оксиқышқылдардың жай өкілдері не қою сұйықтық,не қатты зат түрінде болып келеді. Екі негіздік оксиқышқылдардың барлығы-қатты кристалдық заттар. Оксиқышқыл өкілдерінің қызықты физикалық қасиетке не оптикалық белсенділік, әрине ол тек оксиқышқылдарға ғана тән емес.

Құрамында корбаксилді және гидроксилді топтары бар, оксиқышқылдар, корбаксилдік және спирттік топтарына тән барлық реакцияларды, және тек оксиқышқылдарға ғана реакцияларды береді.

Қосылыстың құрамында әр түрлі функционалдық топтар болса,олар гетерофункционалдық заттарға жатады. Яғни жоғарыда айтып кеткендер осы функционалдық топтың жеке өкілдері.Көптеген метаболттерді,дәрілік заттарды осы топқа жатқызуға болады, олар әртүрлі функционалдық топтардан тұрғандықтан биологиялық функцияларды қамтамасыз ететін ерекше қасиеттерге ие болады.

1.М.И Ибраев, К.А Сарманова “химия негіздері” Алматы: Рауан 1990ж.

2.Ф.Л Вайзман Санк-Петербург “химия” 1995ж.