Онтогенетикалық ескіру және жаңару немесе Кренке заңы. Орындағандар



бет6/6
Дата07.02.2022
өлшемі1,26 Mb.
#90619
1   2   3   4   5   6
Байланысты:
ОНТОГЕНЕТИКАЛЫҚ ЕСКІРУ ЖӘНЕ ЖАҢАРУ НЕМЕСЕ Кренке заңы.

Г.Д.Бердышев

Қартаюдың қазіргі теориялары бойынша қартаю жасушаның генетикалық аппаратының бұзылуы салдарынан болады. Онтогенез барысында нуклеопротеид кешенінің сандық және сапалық өзгерістері байқалады, ал ол тіршіліктің түпкілікті қасиеттерінің бірі-өзін-өзі жаңарту, ақуыз синтезі сияқты құбылыстардың өзгеруіне алып келеді.Қартаю кезінде гистондар көбейеді, олардың ДНҚ молекуласымен байланысы қатая түседі, ал бұл көптеген гендер мен гендер кешенінің актив күйінен активсіз күйіне көшуіне алып келеді.

Бұл құбылысты Г.Д.Бердышев, В.Н.Никитин (1972) өз тәжірбиелерінен байқаған.


В.Н.Никитин

Хейфлик феномені

Хейфлик феномені

1961 жылы американ дәрігері Леонард Хейфлик тірі ағзалар жасушаларының санаулы рет қана бөлінетіндігіне көңіл аударған. Кейінірек әр түрлі түрлердің жасушаларының бөліну максимумы түрліше болатындығы белгілі болды және ол ағзаның тіршілік ұзақтығына тура пропорционал болатындығы анықталды.

Мысалы, 100 жылға дейін өмір сүретін

адамдарда Хейфлик лимиті-50-ге,3 жыл өмір

сүретін тышқандарда-15-20-ға, 175 жыл өмір

сүретін галапагосс тасбақаларында 110-ға тең.

Ерте қартаю белгілері прогерия байқалатын

адамдар жасушаларында Хейфлик лимиті 50-

ден 10-15-ке дейін азайған.


Онтогенетикалық ескіру мен жаңару заңының жалпы биологиялық сипаттамасы мынандай қорытынды жасауға алып келеді: қайта қалпына келетін ферменттердің әсерінен ДНҚ-ның бұрынғы күйіне келуі - бұл жеке құбылыс емес. Ол ағзаның жаңару процесіне себеп болғандықтан, сонымен бірге ескіруді тежейтіндіктен жеке даму барысындағы оның маңызы өте зор.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет