4.1 Алыну жолдары
Галогендеу реакциясы.
СН4 + С12 hν → СН3С1 + НС1;
СН3С1 + С12 → СН2С12 + НС1;
СН2С12 + С12 → СНС13 + НС1;
СНС13 + С12 → СС14 + НС1
Галогендеу реакциясы жарық (фотохимиялық галогендеу) немесе қыздыру (термиялық хлорлау – 3000С) әсерінен жүреді және радикалды-тізбекті реакция деп аталады.Бұл процестің бірінші стадиясында хлор молекуласы екі бос радикалға ыдырайды – тізбектің басталуы немесе инициирленуі деп аталады:
hν
С1 : С1 → 2С1.
Одан кейін бос радикалдың алкан молекуласымен әрекеттесуі – тізбектің өсуі басталады:
СН4 + С1. → СН3 . + НС1; СН3 . + С12 → СН3 С1 + С1 . және т.б.
Екі бос радикалдардың бір-бірімен әрекеттесуі нәтижесінде реакция тізбектің үзілуімен аяқталады:
2СН3 . → СН3 – СН3;
2С1. → С12;
СН3 . + С1. → СН3С1
4.1.1 Қанықпаған көмірсутектердің галогенденуі
Галогендеу (галогендер қосу) реакциясы. Олефиндерге галогендер жеңіл қосылады:
СН3 – CH = CH2 + С12 → CH3 – CHС1 – СН2С1
пропилен 1,2-дихлорпропан
Гидрогалогендеу (галогенсутектер қосу). Олефиндерге галогенсутектер жеңіл қосылады:
Бұл реакция екі сатыда жүреді. Бастапқыда галоген анион қосылатын карбкатион түзіледі:
CH2 = CH2 + Н+Вr - ↔ CH3 – +CH2 + Вr - → CH3 – CH2Br
Симметриялы емес алкендер жағдайында қосылу әр түрлі жолмен жүруі мүмкін:
Достарыңызбен бөлісу: |