КӨМІРСУЛАР МУТАРОТАЦИЯСЫ Мутаротация Жаңа дайындалған α-D-глюкозаның айналу бұрышы +1060, β-D-глюкозаның +22,50. Бірақ қанттардың ерітінділері біраз тұрғанда олардың айналу бұрыштарының мəні өзгереді (α үшін төмендейді де, ал β үшін көтеріледі 52,50-ке дейін). Айналу бұрышының өзгеруі сыну коэффициентін, ИҚ-ЯМР-спектрлерін, т.б. мəндерін өзгертеді. Көмірсулар ерітінділеріндегі таутомерлі түрлерінің айналу бұрыштары өзгеріп, тепе-теңдік түзілуін мутаротация дейміз. Мутаротация екі түрге бөлінеді: жəй мутаротация жəне күрделі мутаротация. Жəй мутаротация кезінде сақина шамасы өзгермейді, тек айналу бұрышы өзгереді, жəй мутаротацияға жататын 1-реттегі кері реакция – глюкоза; күрделі мутаротация кезінде сақина шамасы жəне айналу бұрышы өзгереді, мысалы – рибоза. Бөлме температурасында нейтралды ерітіндіде мутаротация өте баяу жүреді, тепе-теңдік түзілгенше көп уақыт керек. Реакция қышқылдармен жəне сілтілермен катализденеді, ол ортада таутомерлі түрлер арасындағы тепе-теңдік тез орнатылады. Көмірсуларға тән сапалық реакциялар
№
|
Реакциялар
|
Реагент
|
Көмірсулар
|
Реакция нәтижесі
|
1
|
Молиш
|
α-нафтол+концентрлі күкірт қышқылы
|
Пентоза, гекзоса және көп қанттар
|
Сия көк түсті күкірт қышқылы және су бөлінетін шекарада
|
2
|
Антрон
|
Антрон+концентрлі күкірт қышқылы
|
Гексоза, пентоза
|
Тұрақты көк түс, тұрақсыз көк түс қызғылтқа ауысады
|
3
|
Толленс
|
Флороглюцин+концентрлі күкірт қышқылы
|
пентоза
|
Қызғылт-сия көк түс
|
4
|
Селиванов
|
Резорцин+1 м тұз қышқылы
|
Кетоза, альдоза
|
Тез түзілетін қызғылт баяу түзілетін қызғылт
|
Достарыңызбен бөлісу: |
