«Өсімдіктер физиология» пәні бойынша емтихан сұрақтары: «Өсімдіктер физиологиясы»
жүктеу/скачать 257,33 Kb.
|
өсім физиологиясы ответ 2 (копия) (копия)
- Бұл бет үшін навигация:
- АТФ молекулалары
| Нуклеин қышқылдары 19 ғасырдың екінші жартысында ашылды. Азот пен фосфордың көп мөлшері бар затты жасушалардың ядроларынан бөліп алған және оны «нуклеин» (латын ядросынан — ядро) деп атаған швейцариялық биохимик Ф.Мишер.
Нуклеин қышқылдары жердегі барлық жасушалар мен барлық тіршілік иелерінің құрылысы мен жұмыс істеуі туралы тұқым қуалайтын ақпаратты сақтайды. Нуклеин қышқылдарының екі түрі бар — ДНҚ (дезоксирибонуклеин қышқылы) және РНҚ (рибонуклеин қышқылы). Нуклеин қышқылдары, белоктар сияқты, түрге тән, яғни әр түрдің өзіндік ДНҚ типі болады. Нуклеин қышқылының молекулалары — бұл көптеген жүздеген, тіпті миллиондаған нуклеотидтерден тұратын өте ұзын тізбектер. Кез-келген нуклеин қышқылында нуклеотидтердің тек 4 түрі болады. Нуклеин қышқылы молекулаларының қызметі олардың құрылымына, оларды құрайтын нуклеотидтерге, тізбектегі санына және молекуладағы қосылыстың реттілігіне байланысты. Әрбір нуклеотид үш компоненттен тұрады: азотты негіз, көмірсу және фосфор қышқылы. Әрбір ДНҚ нуклеотидінің құрамында азотты негіздердің төрт түрінің бірі бар (аденин — А, тимин — Т, гуанин — G, немесе цитозин — С), сонымен қатар дезоксирибозды су көміртегі және фосфор қышқылының қалдығы. Липидтер— барлық тірі жасушадардың құрамына кіретін және тіршілік процестерінде маңызды рөл атқаратын май тәрізді заттар. Майлар үш элементтен құралған, олар: көміртегі, сутегі, оттегі. Майлар судан жеңіл, суда ерімейді. Май глицерин мен май қышқылынан тұрады.Организмде мынадай маңызды қызметтер атқарады: құрылыс, энергия көзі, қоректік зат, қорғаныштық, метаболизмдік және т.б. Құрылыс қызметі: Липидтердің суда ерімейтін қасиеті оның жасушадағы құрылыс қызметін атқаруынша мүмкіндік береді. Ұлпалардың, жасушалардың және олардың органоидтерінің мембраналары фосфолипид молекуласынан түзіледі. Сол сияқты липидтер көптеген биологиялық косылыстардың түзілуіне қатысады. Липидтер — энергия көзі.Липидтердің ішіндегі табиғатта көп таралғаны—майлар. Майлар — организм тіршілігіндегі негізгі энергия көзі. Организмге қажетті энергияның 25—30 %-ын липидтер береді. Майдың 1 грамы толық ыдырағанда, 38,9 кДж энергия бөлінеді, ол нәруыз бен көмірсудан белінетін энергиядан екі есе көп. Көмірсулар - майларға ұқсас, көміртегі, сутегі, оттегіден тұрады. Көмірсу деп аталу себебі, сутегі мен оттегінің арақатынасы сумен бірдей. Демек, сутегі атомы оттегі атомынан 2 есе көп деген сөз. Көмірсуларға әр түрлі суда тез еритін тәтті (кристалды) қанттар жатады. Бұлардың ішінде көбірек таралғандары - глюкоза (жүзім қанты) мен гликоген (жануарлар крахмалы). Гликоген бауыр мен бұлшықеттер жасушаларында кездеседі. Барлық организмдердің жасушаларында АТФ молекулалары — аденозинтрифосфор қышқылы бар. АТФ — молекуласы энергияға бай байланысқа ие әмбебап жасушалық зат. АТФ молекуласы — бұл ерекше нуклеотид, ол басқа нуклеотидтер сияқты үш компоненттен тұрады: азотты негіз — аденин, көмірсу — рибоза, бірақ оның орнына фосфор қышқылы молекулаларының үш қалдықтары бар. Әрбір АТФ молекуласында екі жоғары энергетикалық байланыс болады. жүктеу/скачать 257,33 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|