Тамақ өнеркәсібі – Швейцариялық «Нестле» және нидерландық – ағылшындық «Юнилевер» Батыс Еуропа шарап, ірімшік және сыра дайындаудан дүние жүзінде 1- орын алып негізгі тағам түрлерімен өзін - өзі қамтамасыз етеді.
Балық өнімдерін сатуда Чили мен Перу; Бразилия, Колумбмя, Индонезия, Мексика кофені; Үндістан, Қытай, Кения, Шри – Ланка шайды – Үндістан, Бразилия, Куба қантты экспорттауда алдыңғы орында.
§ 29 АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ ГЕОГРАФИЯСЫ
Дүние жүзіндегі ЭБХ – тың 46 % осында шоғырланған. . Бүгінгі таңда жерге иелік етудің бірнеше түрі тараған олар; жекеменшік, мемлекеттік меншік, кооперативтік меншік. Ауыл шаруашылығы өзінің дамуы мен өркендеу сипатына қарай 3 топқа ажыратылады.
Дәстүрлі (тұтынушы) ауыл шаруашылығында қауымдық және ру – тайпалық құрылым әлі де сақталған. Мысалы ылғалды тропиика ормандарында - аңшылық, балық аулау, мен қатар ткамыр және түйнек жемістілерді өсіріп жер өңдеуде дәстүрлі құралдар (соқа, кетпен)
қолданылады. Кейде ол бір ғана дақыл түріне бағытталған. Азия- күріш, Африка – кофе мен жержаңғақ, Латын Америкасы – қант құрағы мен какао өсіруге маманданған.
Тауарлы және жартылай тауарлы дәстүрлі шаруашылық пен помещиктік латифундиялық шаруашылық – көп еңбек күшін қажет ететін сұранысқа ие салалары басым дамитын сала.
Жоғары маманданған тауарлы ауыл шаруашылығы- ауыспалы егістіктері бар, интенсивті мал шаруашылықтарынан тұратын механикаландыру мен химияландырудың шегіне жеткен индустриялық сипаттағы шаруашылық тән елдердег шаруашылық саласы.
Осы заманғы агротехникалық шараларды кеңінен пайдалану негізінде ХХ ғ- дың 60 – жылдарынан басталған «жасыл ревалюция» мақсаты мәдени өсімдіктердің өнімділігі арттыратын және егістік жерлерді пайдалану мүмкіндігін кеңейтетін дақылдардың тез пісетін сортарын шығару, суландыру шараларын ұлғайту жатады.
Дүние жүзі бойынша ауыл шаруашылығы салалары әлемдік деңгейдегі жоғары дамыған алты шаруашылық түріне бөлінеді.
Ауыл шаруашылық
түрі
|
Айналысатын
саласы
|
Дамыған ауданы
|
Дәнді дақылдар
шаруашылығы
|
Бидай, жүгері
|
Солт. Америка, Аустралия , Еуропа (Ресей, Украина),
Азия (Қытай,Қазақстан)
|
Интенсивті егіншілік
|
Дәнді, техникалық
дақылдар, жеміс және бау - бақша
|
Еуропа, Солт. Америка, Азия (Қытай, Жапония)
|
Плантациялық шаруашылық
|
Жеміс, сергітпе, техникалық
дақылдар
|
Латын Америкасы, Азия мен Африканың тропиктік, субтропиктік елдері
|
Экстенсивті
жайылымдық мал шаруашылығы
|
Етті бағыттағы ірі қара, қой
|
АҚШ, Аргентина, Уругвай, Ресей, Қазақстан, Аустралия
|
Интенсивті мал шаруашылығы
|
Сүтті, сүтті – етті ірі қара, ет бағытында ірі қара бордақылау, шошқа және құс
өсіру
|
Ұлыбритания, Германия, Украина , Ресей, АҚШ, Жаңа Зеландия
|
Интенсивті егіншілік пен мал шаруашылығы
|
Бау – бақша , жем дайындау, сүтті – етті ірі қара, шошқа
және құс өсіру
|
Еуропа, Солт. Америка елдеріне Жапонияға тән
|
Достарыңызбен бөлісу: |