Отандық тарихтың және тарихнаманың методологиялық мәселелері
жүктеу/скачать 22,3 Kb.
|
тарихнама түсінігі
- Бұл бет үшін навигация:
- Автор Дата №1 дәріс бойынша жұмыс жасау
- Тарихнама
- Тарихты жазу.
- Ауызша тарих айту дәстүрі.
Тарихнама ежелгі грек тілінен аударғанда “история” - тарих және “графия” - тарихты сипаттап жазу дегенді білдіреді. Тарихнаманы ең алдымен адамзат қоғамын танудың аса маңызды түрлерінің бірі болып табылатын тарих ғылымының тарихы деп түсінген жөн. Сондай-ақ тарихнама деп белгілі бір тақырыпқа немесе тарихи дәуірге арналған зерттеулердің жиынтығын атайды.1 Тарихнама тарихи білімнің мазмұны мен түрін ашады, тарих ғылымындағы қозғалысты анықтауға мүмкіндік береді, негізгі кезеңдерді анықтайды. Тарихи танымның әртүрлі әдістерінің жетілу процесін, баламалы тарихи ағымдардың мәні мен мазмұнын бақылайды. Тарихнама тарих ғылымының пәнінен өзгеше өзінің ерекше мәніне ие бола отырып, сонымен бірге тарих ғылымымен бірдей әдістемелік әдістік қағидаларға жүгінеді. Тарихнама тарих ғылымының пайда болу, қалыптасу, өзгеру және даму процестерін қарастырады. Өткен мен болашақты тарихи зерделеу жүйесінде Қазақстан тарихнамасы жеке пән ретінде ерекше орын алады және маман-тарихшылардың кәсіптік-ғылыми дайындықтарын қалыптастыратын іргелі пәндер қатарына жатады. Кеңестік тарихи мектептің дағдарысына байланысты Қазақстан тарихы ғылымының қазіргі даму кезеңі бүгінгі күн талаптары тұрғысынан тарихшылардың түбегейлі тұжырымдарын бүгінгі күн талаптары тұрғысынан қайта зерделеп, олардың еңбектеріне принциптік және обьективтік баға береді. Тарихнаманың міндеті - тарихи таным мен ойдың әртүрлі сатыларының заңдылықтарын ашу, ғылымда әлеуметтік тарихи ақиқаттың терең әрі жанжақты көрініс табу үрдістерінің негізгі мазмұнын және әдістерін зерттеу. Тарихнама - тарих ғылымының тарихын зерттейтін ғылым саласы. Тарихнама тарихтың тарихын зерттейтін ғылым саласы ретінде өзінің алдына нақты мақсат-міндеттерді қояды. Тарихнама ғылымының мақсаты - белгілі бір ғылыми мәселенің зерттелу деңгейін анықтап, тарихнамалық деректердің мән-мазмұнын, зерттелу бағыттары мен үрдістерін айқындау, объективті түрде зерттелмеген тұстарын тану. Тарихты жазу. Алғашкы адамдардың тұрмысы жайындағы мәліметтер ежелгі Египет (Мысыр), Вавилон, Ассирия, Парсы елінің тас жазулары, жазбаша деректерінде кез-деседі. Шумер, Египетте адамдарды құдай жаратты деген аңыздар көп бол-ған. Жер бетін мекендеген алғашқы халықтар туралы ертеде көптеген ғалымдар жазған. Мәселен, Геродот грек, парсы, сақ-скифтер мен Африка-ның кейбір халықтары жайында, Сыма Цянь Қытай мен оның көршілері туралы, Рашид ад-Дин Орталық Азияның түрік-монғол жауынгер тайпа-лары, ал Цезарь мен Тацит — германдықтар жөнінде жазған. Ауызша тарих айту дәстүрі. Тарих тек жазбаша түрде ғана емес, сонымен қатар ауызша тарих айту дәстүрі де болады. Қазақ халқы ауызша тарихнаманы — шежіре дәстүрі деп атайды. Ертеде тарихты ауызша, жадында мықты сақтап айтатын керемет шежіреші-қариялар болған. Біз отаршылдық бұғауда болған кезде ол дәстүр ұмытылды, бірақ бірқатар тарихшылар білгендерін жазып кетті. Олар Шәкөрім қажы, Мәшһүр Жүсіп, Құрбанғали Халид, Нұржан Наушабаев, Мұхамеджан Тынышбаев сияқты білгірлер. Қарап отырсақ жазбаша тарихнама өз бастауын ауызша шежіреден алады. Көне заманда өмір сүрген, «тарихтың аталары» Геродот пен Сыма Цяньнен бастап көптеген тарихшылар ауызша тарихнамалық дәстүрлерге сүйенді. Тарихтанушылар тарихнаманың кәсіби мамандары болып табылады және олар тарихи оқиғаларды ғылыми тұрғыданзерттеумен айналысады.Бұл адамдар өз саласының мамандары және олар философия мен тарихтың бір бөлігін біледі.Олар тарихтың нормаларын,себептерін,өсиеттерін немесе жағдайларын зерттеуге жауап береді.Бұл гносеология деп аталады. Гносеология өз тарапынан білім саласы болып табылады.Ғылыми білімді,яғни оның шығу тегін,қолданылу аясын,табиғатын,негіздері мен мүмкіндіктерін зерттеу.Тарихнама мен гносеология тығыз байланысты Гистология.Бұл гносеологиялық аймақ,тарихи оқтғалар туралы білім теориясын ұсыну.Белгілі бір оқиғалар мен тарихи процестердің қалай,қашан және неге болғанын түсіндіру үшін қолданылатын барлық түсіндірмелерді,теориялар мен әдістерді қамтитын тәртіп.Сондай-ақ ол қоғамдық саяси тенденцияларды талдайды және олардың неге басқа жерлерде емес,белгілі бір жерлерде пайда болады Тарихнама.Өз жағынан тарихнама тарихи оқиғаларды сипаттау үшін қолданылатын әр түрлі техникалар мен әдістерді ғана қамтиды Тарих .Сонымен, тарих - бұл тарихи фактілерді, яғни өткенді, сондай-ақ олардың қазіргі кездегі әсері мен салмағын зерттеуге жауап беретін ғылым. Тағы не, осы фактілерді зерттеу сонымен қатар болашақ оқиғаларды немесе оқиғаларды түсінуге негіз болады. жүктеу/скачать 22,3 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||