Орындау түрі (реферат, презентация, есеп құрастыру, тесттер, алгоритмдер, ауру тарихын жазу, ролде ойнуға арналған сценарилер, рецензиялар т.б.)

• 
  реферат
  
• 
  презентация
  
• 
  есеп беру
  
• 
  тақырып бойынша өз бетінше ситуациялық есептер және тест құрастыру;
  

1) Дайын реферат сабақ тақырыбы бойынша жан – жақты қамтылған ақпаратты қамту және онда тақырып бойынша өз көрінісі, пікір және мәселелері айқындалған болу қажет.

2) Тақырып бойынша презентация қысқа, көрнекті және мазмұны мәнді болуы керек.

3) ЕПҰ – ды көріп келгеннен кейін есеп тапсыру, оны іс – жүзіне асыру, анықталған мәселелерді шешу бойынша студенттің өз пікірі болу қажет.

4) Әдістемелік нұсқаулардағы тест және ситуациялық есептерді дұрыс шеше білу керек.

5) Өздігінен тест және ситуациялық есептерді құрастыру.

6) СӨЖ тақырыбына рецензия беру. Егерде студент 1-3 пунктан және 4-6 пунктан

1 пункт орындаса, онда өзіндік жұмысы орындалды деп есептеледі.

• 
  «өте жақсы» баға студенттің сабақ тақырыбын толық меңгергенін көрсетеді, ешқандай қателік жібермегенін, тапсырманы өз уақытында орындағанын және тапсырманы тапсыру барысында ой - өрісін жоғары деңгейде көрсеткенін, қосымша әдебиеттерді мерзімінде және өз бетінше қолдана алған, бағдарламадағы материалды өз бетінше жүйелендіре алғанын білдіреді.
  
• 
  «жақсы» баға студенттің сабақ тақырыбын 75 % төмен емес деңгейде меңгергенін көрсетеді, жауап беру кезінде дөрекі қателіктерді жібермегенін, берілген тапсырманы өз уақытында орындағанын және принципиальді емес ескертулерсіз тапсырғанын білдіреді. Оқытушының нұсқауы бойынша қосымша әдебиеттерді қолданғанын, принципиальді емес дәлсіздіктерді немесе принципиальді қателіктерді жібергенін және ол қателіктерді өзі дұрыстағанын білдіреді. Бағдарламадағы материалды оқытушының көмегімен жүйелендіре алғанын білдіреді.
  
• 
  «қанағаттанарлық» баға студенттің сабақ тақырыбын 50 % төмен емес деңгейде меңгергенін көрсетеді, тапсырманы орындау барысында оқытушының көмегін мұқтажданғанын, тапсырманы орындап өз мерзімінде тапсырғанын білдіреді. Жауап беру кезінде принципиальді емес қателіктерді және дәлсіздіктерді жібергенін, белсенділік танытпағанын, оқытушы көрсеткен оқу әдебиеті мен ғана шектелгенін және материалды жүйелендіруде қиындықтарды сезінгенін білдіреді.
  
• 
  «қанағаттанарлықсыз» баға студенттің сабақ тақырыбын 50 % төмен деңгейде меңгергенін көрсетеді, тақырыпты меңгеру барысында өз білімі бойынша туындаған мәселелерді анықтағанын, қойылған сұрақтарға жауап беру мерзімінде принципиальді қателіктерді жібергенін, өз бетінше орындауға берілген тапсырманы орындамағанын, өз уақытында тапсырмағандығын және әдістемелік нұсқауда көрсетілген негізгі әдебиеттердің барлығыменен таныспағандығын білдіреді.
  

1.А.И. Левшанков, А.Г.Климов Сестринское дело в анестезиологии и реаниматологии.Санкт-Петербург. СпецЛит. 2003

2.Актуальные вопросы сестринской практики в анестезиологии и реаниматологии / Под ред. А.И. Левшанкова. Вып.2.СПб.: «Агентство «РДК-принт»,2000.

3.Левитэ Е.М., Введение в анестезиологию-реаниматологию, уч. Пособие под ред. И.Г. Бобринской – М., 2007г.

4.Иванова В.И.,Матвейчик Т.В. « Организация сестринского дела»,Минск,2006

Қосымша:

1. 
   Ремизов И.В. Основы реаниматологии для медицинских сестер: учеб.пособие. – Ростов н/Д: 2005г.
   
2. 
   Садикова Н.Б. 10000 советов медсестре по уходу за больными: моногр.- Минск, 2002г.
   
3. 
   Справочник медицинской сестры: справ.изд./под ред. Ю.Ю.Елисеева.- М.,2004г
   
4. 
   Тоблер Рита. Основные медсестринские процедуры: пер.с англ.- М., 2004г.
   
5. 
   Яромич И.В. Сестринское дело: учеб.пососбие.-6изд., испр.-М., 2007г.
   

1. Мейірбикенің этикасын реттеуші негізгі құжаттарды анықтаңыз:

а) Халықаралық мейірбикелер кеңесінің мейірбикелер кәсіби этикасының кодексі.

б) «Ресей Федерациясының Қарулы күштернің анестезиологиялық және реаниматологиялық көмекті ұйымдастыру» әдістемелік нұсқау. 2002.

в) СССР ДМ № 841 от 10.06.1986ж. бұйрығы.

г) Директива ГВМУ МО РФ № 161/ ДМ-2 от 24.02.1997 г. «Оанестезия кезінде науқастың қауіпсіздігін қамтамасыз ету шаралары».

д) ақырғы жағдайдан қасірет шеккен және қайтыс болған туралы құрылым.

е) Ресей мейірбикелерінің этикалық кодексі.

Адам құқығының жалпы декларациясы.

РФ Конституциясы (1993).

а) Халықаралық мейірбикелер кеңесінің мейірбикелер кәсіби этикасының кодексі.

б) «Ресей Федерациясының Қарулы күштернің анестезиологиялық және реаниматологиялық көмекті ұйымдастыру» әдістемелік нұсқау. 2002.

в) СССР ДМ № 841 от 10.06.1986ж. бұйрығы.

г) Директива ГВМУ МО РФ № 161/ ДМ-2 от 24.02.1997 г. «анестезия кезінде науқастың қауіпсіздігін қамтамасыз ету шаралары».

д) ақырғы жағдайдан қасірет шеккен және қайтыс болған туралы құрылым.

е) Ресей мейірбикелерінің этикалық кодексі.

Адам құқығының жалпы декларациясы.

РФ Конституциясы (1993).
Ситуациялық есептер:

1. Операциядан кейінгі кезеңде науқасты реанимация бөлімшесіне интубациялық түтікшемен және өзіндік тыныспен өткізгенде Жедел тыныс жетіспеушілігі белгілері дамыды: цианоз, беткейлік тыныс, тахипноэ 32 рет мин, гипоксемия. Қан анализінде: рН 7,28 РаО₂ 68 мм рт.ст. РаСО₂ 56 мм.рт.ст. ВЕ= -3.5 ммоль/л.

Тыныс жетіспеушілігінің себептерін диагностикалаңыз. Оларды коррекциялау бойынша іс – шараларды атаңыз және негіздеңіз. Көмейді экстубациялау критерийлерін атаңыз.

2. Операциядан кейінгі кезеңде науқасты экстубациядан кейін ларингоспазм белгілері пайда болды. Ларингоспазм себептерін және оны жоюшы іс – шараларды атаңыз. Экстубация жасау бойынша сіздің практикалық білімдеріңізді көрсетіңіз.

3. Науқас жоспарлы операциядан кейін РИТ бөлімшесіне түсті. Интраоперациялық қан жоғалту 500, құйылды 800. Тұрақсыз гемодинамика байқалады: артериалды гипотония, тахикардия, аритмия, ЦВД теріс. Қан айналым жетіспеушілігінің болжау себептерін атаңыз. ИТ по стабилизации гемодинамиканы тұрақтандыратын ИТ іс – шараларын атаңыз. өзіндік тынысқа откізуге және көмейді экстубация жасау көрсеткіштерін анықтаңыз.

4.Хирургиялық бөлімше палаталырнда қыс кезінде температура 24 градус болды. Осы температура хирургиялық науқастарға сәйкес пе? Бұл жағдайда не ісету керек?

критикалық күйлерде: бүйрек және бауыр жетіспеушілігінде мейірбикелік процестерді ұйымдастыру және іске асыру бойынша білім мен дағдылар қалыптастыру.

• 
  ЖБЖ синдромын анықтау, бүйрек жетістеушілігінің түрлерін;
  
• 
  ЖБЖ патогенезі және даму себептерін;
  
• 
  ЖБЖ төрт клиникалық кезеідерін (стадиялары);
  
• 
  Пререналлдық, реналдық және постреналдық бүйрек жетіспеушілігі интенсивті терапиясының принциптерін;
  
• 
  Қуық катетерлерінің түрлерін;
  
• 
  Еркектердегі және әйелдердегі қуық катетеризациясының ерекшеліктерін;
  
• 
  Жедел бауыр жетіспеушілігі синдромын анықтау, себептері және даму механизмін;
  
• 
  ЖБЖ басты клиникалық белгілері, интенсивті терапия принциптерін.
  

• 
  Зәрдің жедел тоқтауы кезінде көмек көрсетуді;
  
• 
  Қуық катетеризациясы кезінде асептика және антисептиканы сақтауды;
  
• 
  Еркектердегі және әйелдердегі қуық катетеризациясын жүргізуді;
  
• 
  Манипуляциядан кейін құрал – саймандарды тазалауды;
  
• 
  Қуықты жуып, дәрілік заттарды құю;
  
• 
  Шұғыл детоксикациялық терапияны жүргізуді;
  
• 
  Құсық кезінде шұғыл көмек көрсетуді;
  
• 
  Асқазан мен ішекті сифонды әдіспен жуу;
  
• 
  Ауыз қуысын тазалау.
  

• 
  Сұрақтарды қолдана отырып, сабақтың тақырыбы бойынша ми шабуылы әдісімен сабақты талдау;
  
• 
  Ситуациялық тапсырмаларды шешу;
  
• 
  Кіші топтарда жұмыс істеу (3 – 4 адамнан құралған топ қанды құю техникасын талдап, оған көрсетілімдер мен қарсы көрсетілімдерді шығарып қан тобын және стандартты сарысу бойынша резус – факторды анықтауды өткізуді, аудиториядағы жеке және биологиялық үйлесімділікті басқа топтарға презентация түрінде көрсетеді);
  
• 
  ТСО-дан қолдану (ПК, мултимедиалық проектор) сабақ тақырыбын презентациялау.
  
• 
  Тақырып бойынша тестерді шешу.
  

• 
  СӨЖ тақырыбы бойынша әдебиеттердің таңдауын жүргізу (каталогтармен, журналдармен, монографиялармен, анықтамалықпен, оқу әдебиетімен, Интернет мәліметтерімен жұмыс жасау);
  
• 
  Сабақтың тақырыбы бойынша конспект, реферат немесе презентация құру, көрнекі материалдар;
  
• 
  Берілген тақырып бойынша ситуациялық тапсырмаларды талдау және тесттік сұрақтарды шешу;
  
• 
  Өз бетінше тақырып бойынша 15 тесттік сұрақтарын және 2 ситуациялық тапсырмаларды құру;
  
• 
  Детоксикациялық терапияны жүргізу кезіндегі жеке қорғаныс ережелерімен танысу.
  

1.Схемалар

2.Таблицалар

3.Тесттер 18

4.Ситуациялық есептер
7. Әдебиет:

Негізгі:

7. 
   А.И. Левшанков, А.Г.Климов Сестринское дело в анестезиологии и реаниматологии. Санкт-Петербург. СпецЛит. 2003
   
8. 
   А.А. Бунятян Руководство по анестезиологии. М.: Медицина, 1994.
   
9. 
   Актуальные вопросы сестринской практики в анестезиологии и реаниматологии/Под ред. А.И. Левшанкова. Вып.2.СПб.: «Агентство «РДК-принт»,2000.
   
10. 
    Левитэ Е.М., Введение в анестезиологию-реаниматологию, уч. Пособие под ред. И.Г. Бобринской – М., 2007г.
    
11. 
    Справочник главной (старшей) медицинской сестры. (Изд-е 3-е, дополненное, переработанное).М.:Издательство Грантъ,2001.880 с.
    

111. 
     Иванова В.И., Матвейчик Т.В., Организация сестринского дела, Миннск, 2006г.
     
112. 
     Манипуляции в сестринском деле: учеб.пособие/под ред.А.Г.Чижа.-Ростов н/Д: 2008г.
     
113. 
     Островская И.В. Основы сестринского дела: учебник для мед. училищ и колледжей.- М., 2008г.
     
114. 
     Ремизов И.В. Основы реаниматологии для медицинских сестер: учеб.пособие. – Ростов н/Д: 2005г.
     
115. 
     Справочник медицинской сестры: справ.изд./под ред. Ю.Ю.Елисеева.- М.,2004г.
     
116. 
     Ю.Ю. Елисеева. Справочник медицинской сестры. Изд-во Эксмо, 2003г.
     
117. 
     Тоблер Рита. Основные медсестринские процедуры: пер.с англ.- М., 2004г
     
118. 
     А.К. Белоусова, Л.А. Сербина. Практические навыки и умения медсестры инфекционного профиля. Ростов –на –Дону, 2003г.
     
119. 
     СанПиН № 8-01-013-03 «Стерилизация и дезинфекция изделий медицинского назначения. Методы, средства, режимы»;
     
120. 
     Рекомендация УМЦ Казахстанской республиканской СЭС от 3.06.2001. «Профилактика внутрибольничных инфекций в лечебно-профилактических учреждениях» (приложение к приказу № 476);
     
121. 
     СанПиН № 8-01-011-2001 от 6.03.2001 «Организация и проведение мероприятий по профилактике гнойных послеоперационных осложнений»;
     
122. 
     Инструкция ВОЗ, серия СПИД, №2, 1989 г. «Рекомендации по методикам стерилизации и дезинфекции, эффективным в борьбе с вирусом иммунодефицита человека (ВИЧ)».
     
123. 
     Зильбер А.П. Этика и закон в медицине критических состояний. Петрозаводск, 1998.
     

1. Систоликалық артериялық қысым ...дейін төмендеуінде бүйректік қанайлымының ауторегуляциясы тоқтайды

1. 
   100 мм сын.бағ. дейін
   
2. 
   80-90 мм сын.бағ. дейін
   
3. 
   60-70 мм сын.бағ. дейін
   
4. 
   40-50 мм сын.бағ. дейін
   
5. 
   30-20 мм сын.бағ. дейін
   

1. 
   лейкоциттердің зәрде болуы
   
2. 
   несепнәр азотының қандағы жоғарлауы
   
3. 
   зәрдің төмен тығыздық салмағы
   
4. 
   эритроциттердің зәрде болуы
   
5. 
   қандағы креатин деңгейі
   

1. 
   мезатон
   
2. 
   норадреналин
   
3. 
   адреналин
   
4. 
   эфедрин
   
5. 
   допамин
   

1. 
   тәуліктік диурез + 200 мл сұйықтық
   
2. 
   тәуліктік диурез + 400 мл сұйықтық
   
3. 
   тәуліктік диурез + 600 мл сұйықтық
   
4. 
   тәуліктік диурез + 800 мл сұйықтық
   
5. 
   тәуліктік диурез + 1000 мл сұйықтық
   

1. 
   кіші дәреттің бұзылуы
   
2. 
   несеп бөлінуінің бұзылысы
   
3. 
   зәрдің бөлінуі
   
4. 
   несеп жолдарының қабынуы
   
5. 
   несеп түзілісінің бұзылуы
   

1. 
   30 мл / сағ. кем емес
   
2. 
   60 мл / сағ. кем емес
   
3. 
   90 мл/сағ. кем емес
   
4. 
   100 мл / сағ. кем емес
   
5. 
   несеп бөлінуінің толық тоқтауы кезінде
   

1. 
   100 мм сын.бағ. дейін
   
2. 
   80-90 мм сын.бағ. дейін
   
3. 
   60-70 мм сын.бағ. дейін
   
4. 
   40-50 мм сын.бағ. дейін
   
5. 
   30-20 мм сын.бағ. дейін
   

1. 
   1600 мл/мин
   
2. 
   1100 мл/мин
   
3. 
   800 мл/мин
   
4. 
   600 мл/мин
   
5. 
   400 мл/мин
   

1. 
   120 мл/мин
   
2. 
   60 мл/мин
   
3. 
   180 мл/мин
   
4. 
   240 мл/мин
   
5. 
   300 мл/мин
   

1. 
   кіші дәреттің жиілеуі;
   
2. 
   кіші дәретке шығудың қындығы;
   
3. 
   зәрдің тәуліктік мөлшерінің 2 л көп болуы;
   
4. 
   зәрдің тәуліктік мөлшерінің 500 мл кем болуы
   
5. 
   қуыққа зәрдің түсуінің толық тоқтауы
   

1. 
   кіші дәреттің жиілеуі;
   
2. 
   кіші дәретке шығудың қындығы;
   
3. 
   зәрдің тәуліктік мөлшерінің 2 л көп болуы;
   
4. 
   зәрдің тәуліктік мөлшерінің 500 мл кем болуы
   
5. 
   зәрдегі қан
   

1. 
   кіші дәреттің жиілеуі;
   
2. 
   кіші дәретке шығудың қындығы;
   
3. 
   зәрдің тәуліктік мөлшерінің 2 л көп болуы;
   
4. 
   өздігінен кіші дәретке шыға алмауы
   
5. 
   қуыққа зәрдің түсуінің толық тоқтауы
   

1. 
   кіші дәреттің жиілеуі;
   
2. 
   кіші дәретке шығудың қындығы;
   
3. 
   зәрдің тәуліктік мөлшерінің 2 л көп болуы;
   
4. 
   өздігінен кіші дәретке шыға алмауы
   
5. 
   қуыққа зәрдің түсуінің толық тоқтауы
   

6. 
   кіші дәреттің жиілеуі;
   
7. 
   кіші дәретке шығудың қындығы;
   
8. 
   зәрдің тәуліктік мөлшерінің 2 л көп болуы;
   
9. 
   зәрдің тәуліктік мөлшерінің 500 мл кем болуы
   
10. 
    зәрдегі қан
    

1. 
   бөлүші
   
2. 
   қорғаушы
   
3. 
   гомеостатикалық
   
4. 
   гормоналды
   
5. 
   дезинтоксикациялы
   

1. 
   дене массасының 10 – 15 мл/кг;
   
2. 
   дене массасының 20 – 30 мл/кг;
   
3. 
   дене массасының 40 – 50 мл/кг;
   
4. 
   дене массасының 50 – 60 мл/кг;
   
5. 
   дене массасының 60 – 70 мл/кг.
   

1) әлсіздік;

1. 
   жүрек айну;
   
2. 
   эмоционалды күйзеліс;
   
3. 
   сары ауру;
   
4. 
   тағамға жеркенушілік.
   

1. 
   запыранның қайту бұзылысымен;
   
2. 
   билирубин алмасуының бұзылуымен;
   
3. 
   гепатоциттердiң бүтiндiгінің бұзылуымен;
   
4. 
   тамыр өтiмдiлiгiнiң бұзылуымен;
   
5. 
   дисгормоналдық бұзылулармен.
   

1. 
   50 жастағы еркекте кенеттен белінде қатты, күйдiретiн, түршiктiргіш ауырсыну пайда болды. Бұл ауырсынулар несеп жолына беріле бастады. Кіші дәреті жиілеген, жанға батарлық. Жүрек айну, құсқысы келу, метеоризм байқалады. Науқасқа не жағдай болған? Оған қалай шұғыл көмек көрсетеміз?
   
2. 
   Егде кісіде бүйрек шаншуы ұстамасы дамып, сонымен бірге кіші дәрет кезінде қызыл зәр бөлінеді. Шұғыл көмек көрсету кезінде мейірбике науқастың беліне жылытқыш қойды. Мейірбикенің әрекетін бағалаңыз.
   
3. 
   Ауру М., 16 жаста, ауруханаға өте ауыр шок жағдайында жеткізілді. Автокөлікпен соғылған. Екі аяғы көп жерінен сынған. АҚ – 80/60 мм.сын.бағ. Операция жасалған, шоктан 12 сағаттан кейін шықты. 4 тәулікте олигоанурия дамыды. Тәуліктік зәр көлемі 150мл. Науқастағы анурия механизмі қандай?
   

• 
  Реанимацияны жүргізуде негізгі кемшіліктер
  
• 
  Жүрек - өкпелік реанимациясының типтік қателіктері
  
• 
  Жүрек - өкпелік реанимациясының асқынулары
  
• 
  Терминалды жағдайдың алдын алу
  
• 
  Жүрек - өкпелік реанимациясының барысындағы қателіктерді жою
  
• 
  Реаниматордың қауіпсіздігін қамтамасыз ету
  

• 
  Науқасты дұрыс жатқызу
  

• 
  Жоғарғы тыныс жолдарының өтімділігін қалпына келтіру
  
• 
  Амбу қабының, ларенгальді маска көмегімен, қарапайым әдіспен ӨЖЖ жүргізу
  
• 
  Жүрек тұсына соққы және жүрекке сыртқы массаж жасау
  
• 
  ӨЖЖ аппаратымен және кеңірдек интубациясы ӨЖЖ жасау
  
• 
  Венаға түсу жолын қамтамасыз ету
  
• 
  Электрокардиограммаға түсіру
  
• 
  Дефибрилляция және медикаментозды терапия жүргізу
  
• 
  Науқас жағдайын бағалау
  

• 
  реферат
  
• 
  презентация
  
• 
  кезекшілік
  
• 
  есеп
  
• 
  тақырып бойынша өз бетінше ситуациялық есептер және тест құрастыру;
  

- алгоритм құрастыру.

1) Дайын реферат сабақ тақырыбы бойынша жан – жақты қамтылған ақпаратты қамту және онда тақырып бойынша өз көрінісі, пікір және мәселелері айқындалған болу қажет.

2) Тақырып бойынша презентация қысқа, көрнекті және мазмұны мәнді болуы керек.

3) ЕПҰ – ды көріп келгеннен кейін есеп тапсыру, оны іс – жүзіне асыру, анықталған мәселелерді шешу бойынша студенттің өз пікірі болу қажет.

4) Әдістемелік нұсқаулардағы тест және ситуациялық есептерді дұрыс шеше білу керек.

5) Өздігінен тест және ситуациялық есептерді құрастыру.

6) СӨЖ тақырыбына рецензия беру. Егерде студент 1-3 пунктан және 4-6 пунктан

1 пункт орындаса, онда өзіндік жұмысы орындалды деп есептеледі.

• 
  «өте жақсы» баға студенттің сабақ тақырыбын толық меңгергенін көрсетеді, ешқандай қателік жібермегенін, тапсырманы өз уақытында орындағанын және тапсырманы тапсыру барысында ой - өрісін жоғары деңгейде көрсеткенін, қосымша әдебиеттерді мерзімінде және өз бетінше қолдана алған, бағдарламадағы материалды өз бетінше жүйелендіре алғанын білдіреді.
  
• 
  «жақсы» баға студенттің сабақ тақырыбын 75 % төмен емес деңгейде меңгергенін көрсетеді, жауап беру кезінде дөрекі қателіктерді жібермегенін, берілген тапсырманы өз уақытында орындағанын және принципиальді емес ескертулерсіз тапсырғанын білдіреді. Оқытушының нұсқауы бойынша қосымша әдебиеттерді қолданғанын, принципиальді емес дәлсіздіктерді немесе принципиальді қателіктерді жібергенін және ол қателіктерді өзі дұрыстағанын білдіреді. Бағдарламадағы материалды оқытушының көмегімен жүйелендіре алғанын білдіреді.
  
• 
  «қанағаттанарлық» баға студенттің сабақ тақырыбын 50 % төмен емес деңгейде меңгергенін көрсетеді, тапсырманы орындау барысында оқытушының көмегін мұқтажданғанын, тапсырманы орындап өз мерзімінде тапсырғанын білдіреді. Жауап беру кезінде принципиальді емес қателіктерді және дәлсіздіктерді жібергенін, белсенділік танытпағанын, оқытушы көрсеткен оқу әдебиеті мен ғана шектелгенін және материалды жүйелендіруде қиындықтарды сезінгенін білдіреді.
  
• 
  «қанағаттанарлықсыз» баға студенттің сабақ тақырыбын 50 % төмен деңгейде меңгергенін көрсетеді, тақырыпты меңгеру барысында өз білімі бойынша туындаған мәселелерді анықтағанын, қойылған сұрақтарға жауап беру мерзімінде принципиальді қателіктерді жібергенін, өз бетінше орындауға берілген тапсырманы орындамағанын, өз уақытында тапсырмағандығын және әдістемелік нұсқауда көрсетілген негізгі әдебиеттердің барлығыменен таныспағандығын білдіреді.
  

1. 
   Дж.Эдвард Морган-мл., Мэгид С.Михаил. Клиническая анестезиология. Т.1, 2, 3. Москва «Бином», С.-Петербург «Невский диалект», 1998,2001, 2003.
   
2. 
   Ф.Майкл Ферранте, Тимоти Р.ВейдБонкора (ред.), пер. с англ. Послеоперационная боль. М., Медицина, 1998.
   
3. 
   К.М. Лебединский. Анестезия и системная гемодинамика. Оценка и коррекция системной гемодинамики во время операции и анестезии. Санкт-Петербург, «Человек», 2000.
   
4. 
   Интенсивная терапия угрожающих состояний. Ред. В.А.Корячкин, В.И.Страшнов. С.-Петербург, 2002.
   
5. 
   Зильбер А.П. Клиническая физиология в анестезиологии и реаниматологии. М.Мед.,1984г.
   

1. Сафар П. Сердечно-легочная и церебральная реанимация / Пер.с англ.М.: Медицина,1981.240с.

2. Ремизов И.В. Основы реаниматологии для медицинских сестер: учеб.пособие. – Ростов н/Д: 2005г.

3. А.И. Левшанков, А.Г.Климов Сестринское дело в анестезиологии и реаниматологии.Санкт-Петербург. СпецЛит. 2003

4. А.А. Бунятян Руководство по анестезиологии. М.: Медицина, 1994.

5. Актуальные вопросы сестринской практики в анестезиологии и реаниматологии / Под ред. А.И. Левшанкова. Вып.2.СПб.: «Агентство «РДК-принт»,2000