г) жүзу: суға үйрену; арқада және кеудеде сырғанау тәсіліне үйрету

Дайындық жаттығулары суға үйрену үшін жаттығулар жеті топтан тұрады және келесідей реттілікпен үйренеді: қарапайым қол мен аяқ қозғалыстары; су түбінде жүру; суға сүңгу; демалу жаттығулары; судан қалқып шығу; суда жату, сырғу.

Қарапайым қол мен аяқ қозғалыстары. Осы топтағы жаттығуларды орындағанда міндетті түрде осылай орналасу керек суда олар қозғалғанда қатты қарсылық және қажетті суда тіренішті сезуге болатындай, ал келесіде ең аз қарсылықты және аяқ-қолды белгіленген бағытта еркін қозғалысы. Барлық қозғалыстар келесідей реттілікпен орындалады: аяқ-қолды бұлшықеттеріне ширату (алғашында асықпай, кейін тез); аяқ-қолды босаңсыту (алғашында асықпай, кейін тез). Осындай қозғалыстар жаттығушыны аяқ – қол бұлшықетке күш салудың шамасына және дененің қалпына байланысты қалыптасатын бұлшықетке түсетін күш шамасымен таныстырады.

Қарапайым қозғалыстар (айналдыру, маятник тәріздес, тарақ тәрізді, жұлқылау және т.б.) барлық бағытта суда орындалады. Олар жүзудің келесі әдістерің үйрену алдында аяқ-қолды дұрыс қоюды үйретеді.

Жаттығулар: толық бойда тұру, денені бос ұстап аяқ-қолды түзу қозғалтып жаттығуды жасау, солға, оңға, алдыға, артқа, бір уақытта және әр түрлі, қиыстырып, алақанның орналасу орының ауыстырып (алақан ішке, сыртқа, кеудеге қарай бұрылған); иеке дейін отырып қолды шетке созып, су бетіне қойып, денені әр түрлі бағытта қозғалту, қолды түзу және бос ұстап және білектің орналасуын ауыстырып; тік тұрып, белге қолды қойып, сол (оң) аяқпен алдыға, артқа, шетке, өз алдына, табанның қалпын ауыстырып сермитін қимылдар жасау.

Су түбінен жүру. Осы жаттығулардың тобы кейін су ерекшелігімен танысуға бағытталған. Қозғалыс әр түрлі қалыпта орындалады (кеудемен, арқамен,сол және оң қырмен алдыға), әр түрлі жылдамдықпен және қозғалыс бағыттың өзгерумен (алғашында алдыға, кейін артқа, әр түрлі бағытта және т.б.). жаттығуны орындау кезде қозғалудың қарапайым тәсілі: қарапайым адым, қиылысқан адым, қозғалмалы адым, жүгіру, секіру және т.б. Осы тәсілдерді әр түрлі байланыста қолдануға болады: бағыттын және қозғалу тәсілі өзгеруі арқылы, қозғалу жылдамдығы мен қолдың қалпын өзгерту арқылы, қол қозғалыстарың өзгерту арқылы (қарама – қарсы және бір уақыта, және де керісінше) және қозғалыстын бағыты немесе жылдамдық және т.б. Тарақша тәрізді қол қозғалысы кезінде білегі тік қалыпты қабылдау қажет.

Жаттығулар: толық бойда кеудемен, арқамен, сол (оң) бүйірмен алдыға бағана бойынша әр түрлі қадамдарме, қадаммен жәнеде басқа тәсілдермен су түбінен жүру; әр түрлі қалыпта және де тәсілмен құрылу; әр түрлі қалыпта бағытты және қозғалыстын жылдамдығын өзгерту арқылы секіріп қозғалу.

Суға сүңгу. Осы жаттығулардың тобы суға толық сүңгу дағдысын қалыптастыруға және судан көтеріп шығару күшін сезінуге септігі тиеді.

Алдымен ұстап тұратын тірексіз суға сүңгу жаттығуын орындап көру пайдалы: алдымен бірет демалу, асықпай суға кіру. Осы жаттығуларды орындауын меңгеруге байланысты су астында болу ұзақтығы үлкейеді. Қолдармен тірекке ұсталу қажет, қарсы әрекетен судан қалқып шығады.

Жаттығушыларды су астында көзі ашық болуға үйрету керек. Бірақ көзді суға бет кіргеннен кейін ғана ашу керек, әйтпесе су қабаты көз алмашығының шырайлы қабатын тітіркендіреді, көздің қызаруың және ауырсытады. Жаттығулар: тұрып алдыға қарай иілу қалыпында, алақанға су толтырып алу және оған бетінді түсіру; алдыға қарай иілу және асықпай суға бетінді түсіру; мойынға, иекке, көзге және басқа дейін суға кіру; суға бетінді кіргізу және көзді ашу; суға басынмен сүңгіп және көз ашу; көп рет баспен суға сүңгуді орындау.

Демалу жаттығулар. Демалу жаттығулар суға үйрену және суда дем шығарудың негізігі тәсілдері үшін дайындық жаттығулары маңызды тобы болып табылады.

Сырғуға арналған жаттығулар.

1. Б. қ. – тұрып, қолды көтеріп, отырып артқа иілу; дене тіректі жоғалтқанда және құлай бастағанда, екі аяқпен артқа бір уақытта итеріліп, арқаға жатып, сырғу; тура сол, бетпен қабырғаға қарап тұрып және оған бір аяғынды қойып.

2.    Қолды кеудеге қою, желкені суға кіргізу, екі аяқпен итерілу және сондай қалыпта арқамен сырғу.

3.    Жаттығуды орындау – демалу, суға бетін кіргізу, қолды тез түзеу (бас қолдардың ортасында), демді ұстап тұру – итерілу және кеудеде сырғу; қолды бастын арына қою, кеудені бірет суға кіргізу (жеделдету), итерілу және арқамен сырғу; сырғуды үйренгенен кейін бірет суға сүңгу керек, қатты итерілу керек және кеудеде сырғу, қолдың қалпы жаттығуға сәйкес орналасады. Алдыңғы осындай жаттығулардың топтамасында дененің сүйір қалпын қамтамасыз ету үшін кеуде тік қалыпта тұру қажет, қолды созылып және қосып түрткіні орындау маңызды.