-сынып оқушыларының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар

46. 
    Пәндік нәтижелер бойынша 6-сыныптың соңында оқушылар:
    
    1. 
       тілдің қызметін және қоғамдық мәнін;
       
    2. 
       түбір сөз бен туынды сөздің белгілерін;
       
    3. 
       тіркесті сөздердің ерекшеліктерін және емлесіне сай жаза алуы;
       
    4. 
       қос сөздер, біріккен сөздер, т.б. емлесін;
       
    5. 
       морфологияның тіл біліміндегі орны мен маңыздылығын;
       
    6. 
       атауыш, көмекші, одағай сөздердің белгілерін;
       
    7. 
       сөз таптарының өзіндік белгілерін және бір-бірінен ажыра білуі;
       
    8. 
       сөз таптарының мағыналық топтарын;
       
    9. 
       сөз құрамына қарай талдау жасай білуі;
       

11) мәтіндегі сөздердің тізбекті, параллельді байланысын анықтай білуі;

12) мәтіннің құрылысын, тақырыбын, идеясын, т.б. дәйектей білуі;

13) сипаттау, суреттеу және түсіндіру мәтіндерін құрауда сөзжасам мен морфологиядан алған білімдерін еркін пайдалана білуі тиіс.

47. 
    Пәндік нәтижелер бойынша 7-сыныптың соңында оқушылар:
    

1. 
   сөз таптарының түрлену заңдылықтарының сөз мәдениетімен бірлігін тани алуды;
   
2. 
   ұсынылған мәтіндегі авторлық идеяның, тақырып пен мазмұнның берілуіндегі сөз таптарының қызметін түсіндіруді;
   
3. 
   мәтін құрауда әдеби тілдің морфологиялық нормасын лексикалық нормамен сабақтастықта қолдануды;
   
4. 
   мәтінді құрайтын сөздер тобының әр сөз табына қатысты стильдік бояуын ажырата алуды;
   
5. 
   ғылыми-көпшілік және көркем әдебиеттен алынған мәтіндерге тілдік талдау жасауды білуі тиіс.
   

6. 
   морфологияға қатысты тілдік ұғымдардың мәнін анықтауды;
   

7. 
   әр сөз табының түрленуін, сөйлемдегі қызметін;
   
8. 
   сөздердің байланысу түрлерін;
   
9. 
   тілдің негізгі бірліктерін қасиетіне қарай ажыратуды;
   
10. 
    тілдік бірліктерді салыстырып, олардың ұқсастықтары мен өзіндік белгілерін түсіндіруді меңгеруі тиіс.
    

48. 
    Пәндік нәтижелер бойынша 8-сыныптың соңында оқушылар:
    

1. 
   синтаксистің тіл біліміндегі орны мен маңыздылығын;
   
2. 
   сөз тіркесінің өзіне тән белгілерін, тіркесу тәсілдерін ажыратуды;
   
3. 
   сөздердің байланысу тәсілдерін;
   
4. 
   сөздердің байланысу түрлерінің ерекшеліктерін;
   
5. 
   сөйлемнің мағынасына және құрылымына қарай бөлінуінің жолдарын;
   
6. 
   сөйлем мүшелерінің түрлерін;
   
7. 
   сөйлемнің бірыңғай мүшелеріне тән белгілерді;
   
8. 
   төл сөз, төлеу сөз, автор сөзінің ерекшеліктері мен тыныс белгілерін;
   
9. 
   сөйлемге синтаксистік талдау жасай алуы;
   

10. 
    жай сөйлемдердің құрмаласу тәсілдерін ажыратуы;
    
11. 
    құрмалас сөйлем сыңарларын байланыстыратын жалғаулық шылауларды айырып, оларды сөйлеу тілінде еркін қолдана білуі;
    
12. 
    салаласа, сабақтаса байланысатын құрмаластың түрлерін меңгеріп, оларды қатыстырып мәтін құрай білуі;
    
13. 
    аралас құрмаластың жасалу жолдарын түсіндіре білуі;
    
14. 
    құрмалас сөйлемдерге байланысты қойылатын сызықшаны білуі;
    
15. 
    әртүрлі жанрдағы мәтіндерге мазмұндық-құрылымдық талдау жасай білуі;
    

16. 
    мәтіндерге кешенді тілдік талдау жасай білуі;
    
17. 
    мәтіндегі сөздердің байланысын анықтай алуы;
    
18. 
    мәтіндегі сөздердің стильдік бояуын мәтін ерекшелігімен байланыстырып түсіндіре алуы;
    
19. 
    мәтіндегі авторлық көзқарасты білдіретін синтаксистік тілдік құралдарды дәйектей білуі;
    
20. 
    тарихи, ғылыми-көпшілік сипаттағы ауызша және жазбаша мәтін құруда жай сөйлемнің түрлерін шығармашылықпен қолдана білуі тиіс.
    

49. 
    Пәндік нәтижелер бойынша 9-сыныптың соңында оқушылар:
    

1. 
   әдеби тілдің нормаларын меңгеруі;
   
2. 
   стиль түрлері мен түрлі мәтіндерді өз бетімен оқи, түсіне, баяндай және интерпретациялай білуі;
   
3. 
   сөйлеу мәдениетінің нормалары мен шешендікке қойылатын талаптарды меңгеруі;
   
4. 
   ұжымдық қатынаста және мәтін түзуде сөз таңдай алуы;
   
5. 
   мәтін талдауда оқу алгоритмін қолдана білуі;
   
6. 
   тілдік құралдарды дәлдікпен қолдана отырып, түрлі стильде, жанрда мәтін құрауды білуі;
   
7. 
   төл сөз бен төлеу сөздің ерекшеліктерін, төл сөздің орналасу тәртібін, тыныс белгілерінің қойылу себебін;
   
8. 
   бірыңғай мүше, оңашаланған айқындауыш, қыстырма, одағайға байланысты тыныс белгілерінің қойылуын;
   
9. 
   бастауыштан кейін қойылатын сызықшаны;
   
10. 
    бірыңғай мүшелерден кейін қойылатын сызықшаны;
    
11. 
    оңашаланған айқындауыштың сызықшамен ажыратылатын жағдайларын;
    
12. 
    төл сөз бен автор сөзіне қойылатын сызықшаны;
    
13. 
    сөйлемді ықшамдап қолдануға байланысты қойылатын сызықшаны;
    
14. 
    қос нүкте, жақша, тырнақша қойылатын орынды;
    
15. 
    ауызша және жазбаша қарым-қатынастарда дұрыс сөйлеп, дұрыс жаза білудің шарттарын білуі тиіс.
    

50. 
    Тұлғалық нәтиже 5-9-сынып оқушыларының:
    
    1. 
       Қазақстан Республикасы Конституциясына құрмет көрсетуінен;
       
    2. 
       тілдің әлеуметтік-қоғамдық мәнін көрсетуінен;
       
    3. 
       тілді ұлттық құндылық ретінде тануынан;
       
    4. 
       жаңа әлеуметтік рөлдерді игеріп, қарым-қатынас мәдениетін көрсетуінен;
       
    5. 
       рухани-адамгершілік, азаматтық-елжандылық өмір салты қажеттіліктерін игеруінен;
       
    6. 
       құндылық ретінде өзі туралы және басқа адамның тұлғасы туралы ұсыныстар жүйесін меңгере білуінен;
       
    7. 
       қоғамдағы өзіндік әлеуметтік мәртебесіне саналы қызығушылығын көрсетуінен;
       
    8. 
       қазақ халқына және Қазақстанда өмір сүріп жатқан басқа да ұлыстардың тарихына, мәдениетіне, салт-дәстүріне және басқа да құндылықтарына құрмет көрсетуінен көрініс табуы тиіс.
       
51. 
    Жүйелі-әрекеттік нәтижелер бойынша 5-9-сынып оқушылары:
    

1. 
   нақты жағдаятқа талдау жасап, проблеманың пайда болу себептерін көрсетуі;
   
2. 
   проблеманы шешуге бағытталған өз әрекеттеріне мақсат қоя отырып, әрекеттің жоспарланған өнімін бағалауы;
   
3. 
   ұсынылған ақпаратты тапсырмаға сәйкес жіктеп, ұқсастықтары мен айырмашылықтарын көрсетуі;
   
4. 
   қойылған міндеттерді шешу үшін іріктелген ақпараттардан қорытынды жасауы;
   
5. 
   нақты міндеттерді шешу үшін белгілі әрекеттер технологиясын қолдануы;
   
6. 
   туындаған мақсатқа сәйкес сөйлеу жанры мен мазмұнын анықтауы;
   
7. 
   қарым-қатынас мақсатына сәйкес тілдік қатынасқа түсіп, мәтін құрауы;
   
8. 
   көпшілік алдында сөйленетін сөздің құрылымын анықтап, өз ойын мазмұнды әрі әсерлі жеткізе алуы тиіс.