ОҚУ Әдістемеліқ кешен «Бастауыш мектептегі дүниетану пәнін оқытудың теориясы мен технологиясы»

050102 - Бастауыш оқытудың педагогикасы және әдістемесі мамандығы үшін

«Бастауыш мектептегі дүниетану пәнін оқытудың теориясы мен технологиясы» пәні әлеуметтік-педагогикалық факультеттің 050102-«Бастауыш оқытудың педагогикасы және әдістемесі» мамандығы бойынша 2 курс студенттеріне беріледі.

«Бастауыш мектептегі дүниетану пәнін оқытудың теориясы мен технологиясы» - ғылыми педагогикалық пән.

«Дүниетану пәнін оқытудың теориясы мен технологиясы» пәнінің мазмұны «Дүниетану» пәнін оқытудағы кәсіби мәндегі білім, білік және дағыдыларды қалыптастыруға негіз болатын дамытушы және тәрбиелік сипаттағы міндеттерді шешуге мүмкіндік береді, сондай-ақ студенттердің ғылыми ойлауына да..

Оқу -әдістемелік кешен ҚР МЖМБС (2006 ж) мен Типтік оқу бағдарламасы негізінде құрастырылды.


1. ОҚУ ПӘНІНІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ – SYLLABUS
1.1. Оқытушылар туралы мәліметтер:

1.2. Пән туралы мәліметтер:
1.3. Пререквизиттері:

«Бастауыш мектепте «Дүниетануды» оқытудың теориясы және технологиясы» пәнін студенттермен толық қабылдауы үшін мынадай сияқты пәндерді оқып-үйрену қажет: «Жаратылыстану негіздері», «Қазіргі заманғы жаратылыстану концепциялары», «Экология», «Педагогика», «Дидактика» және т.б.

«Бастауыш мектепте «Дүниетануды» оқытудың теориясы және әдістемесі» оқу пәнінің біліміне қолданатын пәндер тізімі – бастауыш мектептегі оқу-тәрбие процесі.

Мақсаты: «Бастауыш мектепте «Дүниетануды» оқытудың теориясы және технологиясы» курсы бастауыш мектепте «Дүниетануды» оқытуға болашақ оқытушыларға қажетті теориялық, практикалық және әдістемелік дайындықтарды беру мақсаты болып табылады.

Міндеттері:

- болашақ оқытушыларды «Дүниетануды» оқытудың озық тәжірибелермен қаруландыру;

-

- «Дүниетануды» оқытудың әдістері мен тәсілдерін және осы оқытудың құралдары үшін қажеттінің оқып-үйрену;

- студенттерді оқытудың құбылысын сипаттау және түсіндіру әдістерімен қаруландыру, балаларды «Дүниетануды» табысты оқтыудың ережелерін өңдеу.

Студенттер білулері керек:

- бастауыш білімнің ГОСО мазмұнын;

- «Дүниетану» бойынша мектеп бағдарламаларын;

- «Дүниетану» оқулықтарының мазмұнын.

Студенттердің біліктері:

- оқытудың формаларының, әдістері мен әдістемелік тәсілдерінің көптүрлілігін игеруі;

- практикада өз білімдерін қолдану;

- «Дүниетану» сабақтарына дидатикалық материалдарды дайындау;

- кітаптармен (оқулықпен, анықтамалармен) өзбетімен жұмыс істей алуы;

- оқытылып жатқан обьектіні схемалық бейнелеу және оны сәйкес кескіндермен қаруландыру;

1. 
   Аймағамбетова Қ. Бастауыш сыныптарда дүниетануды оқытудың теориялық негізі, 2003
   
2. 
   Аймағамбетова Қ. Дүниетануды оқыту әдістемесі, 2003
   
3. 
   Аймағамбетова Қ Дүниетану оқулықтары. І-ІV сыныптар, Алматы «Атамұра» 2003
   
4. 
   Білім туралы заңы.-А., 2007
   
5. 
   Берулаев Н.Н. Современная лекция в вузе.-Бийск, 1993
   
6. 
   Горощенко В.П., Степанов И.А. Методика преподавания природоведения М., 2001
   
7. 
   Герд А.Я. Избранные педагогические труды (под ред. Б.Е. Райкова). - М.,1983.
   
8. 
   Естұрсынова М.К. Жаратылыстану негіздері және дүниетануды оқыту әдістемесі «Фолиант» баспасы Астана-2007
   
9. 
   Жалпы білім беретін мектептің бағдарламасы, 2003 (І-ІV сыныптар «Дүниетану»)
   

11. Қазақстан Республикасының бастауыш білім мемлекеттік стандарты, 2003

12. Ламашев А.А. Роль педагогического краеведения в профессиональной подготовке учителя.-Алма-Ата 1986.

13. Окружающая среда и человек (метод. рекомендации).-Алма- Ата,1983.

14.Онищук В.А. Урок в современной школе.-М.,1981.

15. Павлович С.А Табиғаттану кітабы, 1983

16. Подзоров В.И. Природоведение с методикой преподования. Практикум. Учеб. Пос. для педучилищ.-Киев,1990.

17.Пакулева В.М., Кузнецова В.И. Методика преподавания природоведения.-М.,1990.

18.Сенько Ю.В. Формирование научного стиля мышления учащихся.-М№,1986

19. Экологическое образование в школе.-М.,1994.

20.Экология и здоровье детей (отв. ред. З.Х.Мажитова).-Алматы,1996.

21.Сарыбеков М.Н. Теория и практика экологической подготовки будущего учителя начальных классов.- Алматы: Ғылым, 1997.

22.Тусупбекова Г.Т. Методический аспект в подготовке учителя к урокам «Познания мира» // Современные проблемы образования и науки в начале века: Материалы междунар.научно-практ.конф. (19-21 сентября 2001 г.) / КарГУ.- Караганда, 2001.- С.383-387.

23.Тусупбекова Г.Т. Формирование естественнонаучных понятий в курсе «Познания мира» / Учебно-методическое пособие для студентов педагогического факультета.- Караганда, 2001.- 78 с.

24.Тусупбекова Г.Т., Сырымбетова Л.С. Дидактические аспекты целеполагания в преподавании «Познания мира» // Бастауыш мектеп.- 2006.- № 7.- С.15-17.

25.Усова А.В. Формирование у школьников научных понятий в процессе обучения.- М.: Педагогика, 1986.

1. 
   Айналадағы табиғатты бақылау күнделіктері 1-4 сыныптар
   
2. 
   Антология педагогической мысли Казахстана / Сост. К.Б.Жарикбаев, С.К.Катиев. – Алматы: Рауан, 1995.- 512 с.
   
3. 
   Бастауыш мектеп журналы 2001,2002,2003,2004, №2,2,3,4
   
4. 
   Герд А.Я. Избранные педагогические труды (под ред Б.Е.Райкова).- М., 1953.
   
5. 
   Канке В.А. Философия. Исторический и систематический курс.- М.: «Логос», 1997.- с.169.
   
6. 
   Минскин Е.М. От игры к знаниям: Развивающие и познавательные игры младших школьников. М., 1982
   
7. 
   Мудрый И.Н., Литвиненко Н.С., Пономаренко В.Н. Системный подход природоведческой подготовки // Вестник высшей школы. – 1987. - № 1,.- с. 52-55.
   
8. 
   Окружающая среда и человек (метод. рекомендации).- Алма-Ата, 1983.
   
9. 
   Орынбеков М.С. История философской и общественной мысли Казахстана.- Алматы, 1997.-161 с.
   
10. 
    Очерки истории школы и педагогической мысли народов СССР (1917-1941 гг.) / Отв.ред Н.П.Кузин, М.Н.Колмакова, З.И.Ривкин.- М.:Педагогика, 1980.- 456 с.
    
11. 
    Очерки истории школы и педагогической мысли народов СССР (1941-1961 гг.) /Под ред. Ф.Г.Паначина, М.Н.Колмаковой, З.И.Равкина.- М.: Педагогика, 1988.- 272 с.
    
12. 
    Очерки истории школы и педагогической мысли народов СССР (1961-1986 гг.) /Под ред. Ф.Г.Паначина, М.Н.Колмаковой, З.И.Равкина.- М.: Педагогика, 1987.- 416 с.
    
13. 
    Очерки истории школы и педагогической мысли народов СССР. Вторая половина 19 в. Отв.ред.А.И.Пискунов.- М.: Просвещение, 1976.- 512 c/
    
14. 
    Очерки истории школы и педагогической мысли народов СССР. Конец XIX – начало XX в. / Под ред.Э.Д.Днепрова, С.Ф.Егорова, Ф.Г.Паначина, Б.К.Тебиева.- М.: Педагогика, 1991.- 448 с.
    
15. 
    Перекалова В.С. Природоведение как учебный предмет в начальной школе // Советская педагогика 1976.- № 6. – с.27-29.
    
16. 
    Тусупбекова Г.Т. Программно-дидактический комплекс «Животный мир Казахстана» к курсу «Познание мира» (программа для ЭВМ).- Свидетельство о регистрации объекта интеллектуальной собственности № 175 от 3 августа 2005 г.
    
17. 
    Тусупбекова Г.Т. Электронное учебное пособие «Растительный мир Казахстана».- Свидетельство о регистрации объекта интеллектуальной собственности № 349 от 25 июля 2007 г.
    
18. 
    Тусупбекова Г.Т. Электронное учебно-методическое пособие «Познание мира» (программа для ЭВМ).- Свидетельство о регистрации объекта интеллектуальной собственности № 176 от 3 августа 2005 г.
    

Барлығы: 3 кредит

Барлығы:: 3 кредит

1. 
   Әдістеме аңықтамасы және оның тақырыбы мен міндеттері.
   
2. 
   «Дүниетану» оқыту әдістемесінің зерттеу әдістері.
   
3. 
   «Дүниетану» оқыту әдістемесінің методикалық негізі.
   
4. 
   Әдістеменің басқа ғылымдармен байланысы
   

«Дүниетану» мен жалпы жаратылыстану әдістемесін оқыту,- педагогикалық ғылымының дамуына сай және қоғамның жеткіншек ұрпақты тәрбиелеудегі талаптарына, сонымен қатар жаратылыстану барысын және оның мақсатын, әдісін зерттейді.

Мектеп оқушыларына жаратылыстануды оқытуда, мұғалім оларды білім, білік, дағдыларды жарақтандырып қана қоймайды, білімді жалғастыру үшін керек және іс жүзіндегі қызметімен, сонымен бірге олардың көзқарасын, еркін, мінезін қалыптастырады, ақыл - қабілетін және т.б. дамытады.

Сондықтан қазіргі оқыту әдісетемесі жаратылыстануды органикалық тарау және тәрбиелік құрал ретінде оқыту барысында зерттейді және тексереді. Осы мағынада оқыту әдістемесі тәрбие процесінің құбылысын зерттейді, бәрін емес, тек жаратылыстануды оқыту процесінде орын алатындарын айтуға болады.

Оқыту процесінде өзара тығыз байланыстағы бөлімдер:

1. 
   оқу пәні,
   
2. 
   оқыту (білім, білік, дағдыларды және оқушының дамуын қамтамасыз ету бағытындағы оқытушының қызметі),
   
3. 
   оқу (білім, білік, дағдыларды меңгеруден тұратын оқушының қызметі).
   

1) оқу пәнінің мазмұнын анықтау,

2)оқыту тәсілі мен соған қажетті жабдықтарды ұйымдастыру әдісін зерттеу,

3)оқылатын оқу материалдарын балалардын меңгеру нәтижесін және процесін үйрену,

4. 
   өзара барлық осы оқыту элементтерімен жағдай табу, тәрбие процесіндегі мақсаттарды оқытуда барынша жүзеге асыруға көмек беретін заңды байланыстарын ашу жатады.
   

Әдістеме педагогикалық ғылым ретінде, педагогикада да қолданылатын зерттеу әдістерін қолданады. Зерттеуші – әдістемеші нәтижесінде «Дүниетану» зандарың, принциптерін және ережесін оқытуда, мектепте жаратылыстануды оқыту барысында байқалған фактілерді, құбылыстар арасындағы заңдылықты талдайды және салыстырады (Скаткин М.Н,1992)

Көптеген әдістемелік проблемаларды шешу үшін, бастауыш мектепте оқыту – тәрбиелік процестің нақты жағдайын, немесе көпшілік оқытушылар тәжірибесін білудің маңызы бар.

Оқытушылар тәжірибесін зерттеуде жетекші әдіс педагогикалық бақылау болып табылады, зерттеуші педагогикалық процесті бақылай отыра, оқытушының үйретудегі теориялық жетістігін және әдеттегі қателерің табады. Жиналған материал қорытылады, теорияда байыпталады және ғылым игілігі болады.

Мектептегі көпшілік тәжірибесін білу үшін мынандай әдістер қолданылады, кеңесу, оқушылардың жұмысын жазбаша түрде тексеру, мектеп құжаттарын білу, әдетте қойылған мақсаттарға үйлестіре және байланыстыра қолданылады. Ол үшін тәжірибе білудің мақсаттарын айқын белгілеу, оқытушыға оқу жоспарын құру және т.б. анкета дайындау қажет.

Методикалық зерттеуде айрықша орынды математикалық және статистикалық әдіс алады. Олар есеп негізінде және статистикалық мәліметтер негізінде, күрделі өзара педагогикалық құбулыстарды айқындайды және түсіндіреді (мысалға оқушылар мен сол сияқты білім деңгейінің құралдары, әдістемелер арасындағы өзара қатынасын).

Ортадағы орынды осы барлық әдістер арасында педагогикалық тәжірибе алады – арнайы ұйымдастырылған тексеру сол немесе басқа әдісті және оның әсерін айқындау мақсатымен жұмысын және тиімділігін қарайды. Жаңа педагогикалық тәжірибе құруға бағытталған тәжірибе, бұл жерде басты рольді зерттеушінің өзінің атқаруы заңды.

Тәжірибеге кіріспес бұрын, зерттеуші әдебиетті игеру негізінде және мектеп жұмысындағы тәжірибесінен, басты зерттеудің проблемасын анықтайды және ғылыми болжамын ұсынады. Ғылыми болжам – бұл сол немесе басқа тәжірибеде ғылыми негізде нәтижелі тексерілетін жаңалық.. Шындығында тәжірибе ғылыми болжамды дәлелдеу үшін жасалады.

Зерттеуші қалыптағы ғылыми болжам негізінде нақтылы мақсаттарды зерттейді және әдістерді таңдайды.

Тәжірибе өткізудің басты шарты тәжірибелік материалды ұсынылған болжамға сай дайындау, дидактикалық материалдарды, оқулық мәтіндерін, көрнекі оқу құралдарын, сұрақтар мен тапсырмалар оқушылар үшін тексеріс тапсырма дайындау керек.

Педагогикалық тәжірибе сыныптың екі тобында өткізіледі: тәжірибелі және бақылаулы. Біріншіден – жаңа оқыту әдістерінің нәтижелілігі тексеріледі немесе жаңа білім элементтері кіреді, екіншіден – оқыту өзгеріссіз жүзеге асырылады. Бұл жағдайда: тәжірибелік және бақылау сынып оқушыларының қабілеттері мен дайындық деңгейлері жобамен тен болуы тиіс шарты сақталады.

Педагогикалық тәжірибе өткізе отыра зерттеуші көбіне бірге психологиялық бақылау және психологиялық тәжірибе әдістерін қолданады, оған төменгі сынып оқушыларының психологиялық ерекшеліктерін анықтауға тәжірибеге тексеріс жүргізу барысында, ұсынылатын жаңалық және осы негізде мақсатқа лайықты оның оқу – тәрбие процесін шешуге қолдануға болатындығын анықтайды.

Зерттеуші әдістемесінің соңғы кезеңі болып, құрылған қорытынды және нәтижені іс – жүзінде қолдануы, ауқымды тексеруден өтетін тәжірибесінде оқыту қорытындысы мен ұсыныстың анықтығын өсіреді.

Зерттеудің әдістеме қисынының схемасы осындай, ғалымдар ұстанатын және студентердін курстық, дипломдық жұмыстарына жататын «Дүниетану» оқыту әдістемесіне ұстанатын негізі.