8 - дәріс.
Тақырыбы: Мектеп математика курсында теңдеулер мен теңсіздіктер және олардың жүйесін оқытып-үйрету əдістемесі
1. Мектеп математика курсында теңдеулер мен теңсіздіктер.
2. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйелері.
3. Екі айнымалысы бар екі теңдеудің екеуі де екінші дәрежелі теңдеулер жүйелері.
1 Кез келген теңдеулер жүйелерін шеше білу үшін оқушылар бағдарламада қарастырылған барлық теңдеулерді шеше білуі тиіс, жалпы теңдеулерді шеше білген оқушы теңдеулер жүйесін шешуде көп қиналмайтын болады.Сондықтан теңдеулердің барлық түрлерін шеше білу теңдеулер жүйелерінің кез келгенін шешудің алғаш шарттары болып табылады. Бұл қағида оқушылар ұғымына терең сіңірілуі керек.
Теңдеулер жүйелері жалпы түрлеріне қарай алгебралық және трансценттік, графиктеріне қарай сызықтық және сызықтық емес болып екіге бөлінеді.
2.Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйелерін шешудің әдіс-тәсілдері VII- сынып алгебра оқулығында толық қарастырылған:
а) жүйедегі теңдеулермен айқындалатын түзулер қиылысса, жүйенің бір ғана шешімі болатындығы;
ә) түзулер параллель болса, жүйенің шешімі болмайтындығы;
б) түзулер беттессе, жүйенің шексіз көп шешімі болатындығы;
в) сонымен бірге теңдеулер жүйесінің әрбір теңдеуін функция түрінде қарастырғанда, бұрыштық коэфиценттері бірдей болмаса, жүйенің жалғыз;
г) егер жүйедегі екі теңдеу бір ғана функцияны айқындаса жүйенің шексіз көп шешімі болатындығы;
д) коэфиценттері бірдей болса, жүйенің шешімі болмайтындығы оқулықта толық қамтылған.
Мектеп бағдарламысындағы сызықтық теңдеулер жүйесін шешудегі ауыстыру, қосу тәсілдері жоғары математикада белгісізді біртіндеп шығару немесе Гаусс әдісі деп, ал графиктік тәсіл геометрикалық әдіс деп аталатындығын, яғни осындай арақатынастарды оқушыларға ескерте кету орынды болмақ. Біреуі екінші дәрежелі, ал екіншісі бірінші дәрежелі екі айнымалысы бар екінші дәрежелі теңдеулер жүйелері IX-сыныпқа арналған «Алгебра» оқулығында қарастырылып, оларды шешудің графиктік және ауыстыру тәсілдері қамтылған.
3. Екі айнымалысы бар екі теңдеудің екеуі де екінші дәрежелі теңдеулер жүйелері IX-сыныптың «Алгебра» оқулығында қарастырылған. Егер жүйе екі айнымалысы бар екінші дәрежелі екі теңдеуден құралса, онда оның шешімдерін табу әдетте қиындық келтіреді деп ескертпе жасалады және мұндай теңдеулер жүйесін шешудің әдіс-тәсілдері берілмеген және X-XI-сыныпқа арналған «Алгебра және анализ бастамалары» оқулығында да жеке өз алдына сөз болмайды. Осындай оқулықтардың салдарынан теңдеулер жүйесін шешу жөніндегі оқушылар білімінің төмен болып шығуы түсінікті жәйт. Сондықтан мұғалім мұндай оқулықтарды толықтырудың жолдарын қарастыра кеткені жөн.
Қазіргі заман талабына сай әрбір оқытушы шығармашылықпен жұмыс істей отырып, өз пәніне деген қызығушылықты арттыруға түрлі ізденістермен тәсілдерді игереді.
Анықтама. Бір немесе бірнеше айнымалысы бар екі өрнектің теңдігін теңдеу деп атайды.
Бір айнымалысы бар теңдеуді жалпы түрінде жазады, мұндағы, айнымалысы бар функциялар.
Айнымалы тің теңдеуді тура санды теңдікке айналдыратын мәндерін теңдеудің түбірі немесе шешімі деп атайды. Теңдеуді шешу дегеніміз оның барлық түбірлерін табу, немесе түбірлері жоқ екенін дәлелдеу.
Достарыңызбен бөлісу: |