Оқулық А. С. АқтАновА, А. К. ЖундибАевА, Л. К. ЖұмеКеновА

29
Антитеза (øендестіру) – 1) Кереғар ұғымдарды бетпе-
бет қоятын айшықтаудың (фигураның) бір түрі. Екі зат ты 
не құбылысты шендестіру арқылы басқа бір құбылыстың, 
ұғым ның, нәрсенің суреті, сыр-сипаты, кескін-кейпі 
аңғарылады. Қазақ әдебиетінде фольклордан бастап қазіргі 
қазақ әдебиетіне дейін қолданылады. Мысалы, «Қара жер-
ге қар жауар, Қарды көр де етім көр» 
(«Ер Òарғын»)
, 
«Қар – аппақ, бүркіт – қара, түлкі – қызыл...» 
(Абай)
. 
2) Бүгінгі әдебиеттанудағы қарама-қарсылықты айқындау, 
көбінесе ашық, антоним сөздер арқылы да беріледі. «Өссе 
тілім, мен де бірге өсемін, Өшсе тілім, мен де бірге өшемін» 
(Ә. Òәжібаев)
. 
Ãипербола (әсірелеу) – әдебиеттегі көріктеу тәсіл дерінің 
бірі, әртүрлі құбылысты немесе белгілі бір нәрсені шамадан 
тыс асыра суреттеу тәсілі. Мысалы, «Қара арғымақ арыса, 
қарға адым жер мұң болар»; «Астындағы бурылдың, Жоғар-
ғы ерні көк тіреп, Төменгі ерні жер тіреп...» 
(«Қобыланды 
батыр»)
.
 Литота ( кіøірейту ) – заттың не құбылыстың қасиетін 
кішірейте суреттейтін көркемдік құрал. Батырлар жырын-
да, өтірік өлеңдерде литота жиі қолданылған. Мысалы, «От 
орнындай тұяқтан, оймақтайы қалыпты» 
(«Ер Òарғын»)
.
!
!
!
!

жүктеу/скачать 1,83 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: