Оқулық Алматы, 012 ббк 65. 29 К 68
жүктеу/скачать 0,71 Mb.
|
mihel-korporativtik-karjy
- Бұл бет үшін навигация:
- 8 – тапсырма
- X тақырып. Корпорацияның қарыз капиталы №1 тапсырма
| МҚР – базисті жылдың МҚР, біздің жағдайымызда 2010 ж. МҚР 10 млн.тг. құрайды.
– болжанатын кезеңдегі активтердің өсімі (2011 ж.) есепті жылмен салыстырғанда (2010 ж.) 20 млн.тг құрайды. №4 тапсырма Меншікті қаржы ресурстарының сыртқы көздеріне қатысты қажеттілік келесі формула бойынша анықталады: МҚР сыртқы = Жқ МҚР – МҚР ішкі МҚР ішкі көбінесе амортизациялық аударымдар, қызметтің басқа түрлерінен түсетін таза пайда мен пайда жəне басқа да меншікті қаржы ресурстарының көздерінен тұрады. Біздің жағдайымызда бұл таза пай-да, амортизациялық аударымдар мен қаржылық қызметтен түсетін табыстың сомасы. МҚР ішкі (88 млн.тг. – 55 млн.тг.) + 33 млн.тг. + 11 млн.тг. = 77 млн.тг. МҚР қатысты жалпы қажеттілік тапсырманың шарты бойынша 99 млн.тг. құрайды: МҚР сыртқы = 99 млн.тг. – 77 млн.тг. = 22 млн.тг. №5 тапсырма Куэр= ÒÏ−∑Ä ÌÊ Ä – 2010 ж. акционерлерге төленген дивидендтердің сомасы Ä – 10 млн.тг. * 0,05 + 12 млн.тг. * 0,06 + 15 млн.тг. * 0,05 + 12 млн.тг. * 0,07 = 2810000 тг. ÌÊ – 2009 ж. МК орташа құн ÌÊ = 50475000òã. + 65000000òã. = 57737500òã. 2
ТП – 2010 ж. таза пайда ТП – 10 млн.тг. + 12 млн.тг. + 15 млн.тг. + 12 млн.тг. = 49 млн.тг. ОЭӨК = 49000000òã − 3810000òã. = 0,8 57737500òã. 242
2) есепті жылы (2010 ж.) қолданылатын МК құнын есептеу: МКЕК = ÒÏ * 100% ÌÊ ТПА = таза пайданы қолдану үрдісінде акционерлерге төленген таза пайданың сомасы, біздің жағдайымызда төленген дивидендтердің көлеміне эквивалентті. ÌÊ – есепті жылы (2010 ж.) МК орташа мөлшері МКЕК = 2810000òã. * 100% = 4,87% 57737500òã. №6 тапсырма ÒÏà * 100 МКЕК = ÌÊ ТПа – таза пайданы қолдану үрдісінде акционерлерге төленген таза пайданың сомасы ТПа = 0,3 * ТП = 30 млн.тг. * 0,3 = 9 млн.тг. ÌÊ – 2010 ж. МК орташа мөлшері = 45 млн.тг.
2010 ж. қолданылатын капиталдың құны: КҚИП = КҚЕК * I КҚЕК – 2009 ж.қолданылатын капиталдың құны пайызбенен, ҚКЕК = 20% I – жалпы алғанда АҚ бойынша таза пайдадан алынатын төлемдердің болжамды өсу индексі, бірліктің үлесі. Өзгеруі келесідей: І = 25%/30%=0,833 КҚИП = 20%*0,833 = 16,66%. №7– тапсырма Тартылған акционерлік капиталдың құны жай жəне артықшылығы бар акциялар бойынша жекелеген түрде есептеледі. Акциялар эмиссиясының көмегімен қосымша капиталдың құны: КҚОА = АС – жай акциялардың қосымша шығарылымының саны = 200 мың дана Дс – есепті жылы бір жай акцияға келетін дивидентердің сомасы = 50 тг./акция. I – дивидендтердің өсуінің жоспарлы индексі = 1,05. – жай акцияларды шығарудың есебінен тартылатын КҚ сомасы – 200 мың акция * 1000 тг. = 200 млн.тг. Эш – акциялар эмиссиясының жалпы сомасына қатысты жай ак- 243
циялар эмиссиясының шығындары. Тапсырманың шартына сəйкес 7% құрайды. 200ìûí * 50òã. * 100% = КҚОА = 200ìëí.òã.(1 − 0,07) 5,65% Артықшылығы бар акциялардың есебінен қосымша тартылған капиталдың құны келесі формула бойынша анықталады: Дс · 100% КҚПА = ∑КҚОА(1–Эш) Дс – қоғамның жарғылық міндеттемелеріне сəйкес қарастырылған төленуге тиісті дивидендтердің сомасы. Шартқа сəйкес 25 млн.тг. құрайды. Эш – эмиссияның жалпы сомасына қатынасы бойынша бірліктердің үлесінде берілген эмиссиялық шығындар. Тапсырманың шарты бой-ынша 8% құрайды. №8 – тапсырма Меншікті капиталдың рентабелділік көрсеткіштерінің құрамына келесідей көрсеткіштер кіреді: меншікті капиталдың рентабельділігі Мкр = ÒÏ * 100% ÌÊ акционерлік капиталдың рентабельділігі Акр = ÒÏ * 100% ÀÊ таза активтердің рентабельділігі ТАр = ÒÏ * 100% ÒÏ ТП – есепті кезеңдегі таза пайда = 25 млн.тг. ÌÊ – 2009 ж. меншікті капиталдың орташа құны = 20 млн.тг. – есепті кезеңдегі акционерлік капиталдың орташа құны = 12,5 млн. тг. Ақ – есепті кезеңдегі таза активтердің орташа құны = 15 млн. тг. 25ìëí.òã. = Мкр = 20ìëí.òã.100% 125% Акр = 25ìëí.òã. 100% = 200% 12,5ìëí.òã. 25ìëí.òã. = ТАр= 15ìëí.òã.100% 167% Меншікті капиталдың айналымдылығы айналымдылық коэффициенті мен күндер түрінде берілген бір айналымның ұзақтығымен анықталады. меншікті капиталдың айналымдылық коэффициенті 244
МКак = ÒθÒ Ìê акционерлік капиталдың айналымдылық коэффициенті АКак = ÒθÒ Àê таза активтердің айналымдылық коэффициенті ÒθÒ ТАак = ÒÀ меншікті капиталдың бір айналымының ұзақтығы МКаұ = ÒÏ * 100% ÒÏ акционерлік капиталдың бір айналымының ұзақтығы Êñ АКаұ = ÀÊàê Êñ таза активтердің бір айналымының ұзақтығы ТАаұ = ÌÊàê ТӨТ – нарық бағасында берілген тауарларды өткізуден түсетін түсім = 75 млн.тг. – есепті кезеңдегі күндердің саны, біздің жағдайымызда – 360 күн.
X тақырып. Корпорацияның қарыз капиталы №1 тапсырма Банк кредиті түрінде тартылған қарыз капиталдың құны, ҚКБК қарызды қызмет ету бойынша қарыз алушының негізгі шығынын құрайтын пайыздық мөлшерлеменің (кредиттің бағасы) негізінде анықталады: ÏÌ(1 − ÑÌ) ҚКБК= − 1 ÓÐáê ПМ – банк кредиті үшін пайыздық мөлшерлеме = 20%. 245
ПСМ – пайдаға салынатын салық мөлшерлемесі, бірліктің үлесі (КТС =15%) ШДБК = банк кредитін тарту бойынша қарыз алушының шығындарының деңгейі, бірліктің үлесі = 10%. 20%(1 − 0,15) ҚК БК = = 18,89% №2 тапсырма Бізге облигациялық қарыздың екі нұсқасы берілген, оларды са-лыстыру үшін қарыз капиталды тартудың əрбір нұсқасының құнын бағалау қажет. Ол үшін келесідей қадамдар қажет: Купондық облигациялар түрінде тартылатын қарыз капиталдың құны купондық пайыздың мөлшерлемесі негізінде анықталады. ҚКо = ÊÏì(1 − ÏÑì) 1−ÝØä КПм– облигациялар бойынша купондық пайыздың мөлшерлемесі = 15%. ПСм – пайдаға салынатын салықтың мөлшерлемесі = 15%. ЭШд = жалпы эмиссияға қатысты эмиссиялық шығындардың деңгейі 5ìëí.òã = ЭШд = 100ìëí.òã 0,05 Осыған орай, купондық облигациялық қарыздың құны келесідей. 15%(1 − 0,15) ҚҚО = = 13,42% Екінші жағдайда дисконттық облигациялық қарыз құнның есептелуі келесі формула бойынша анықталады: * 100% ҚҚ1О = (ÍÎ − Ä)(1 − ÓÇý) – дисконт сомасы, облигациялар бойынша % = 20 мың тг. ОН – облигациялар номиналы 120 мың тг.
246
лық қарыз түрінде қарызды тарту пайдалы болып табылады, ол қарызға байланысты қызмет көрсетудегі төмен шығындардың салдарынан бо-лады. №3 тапсырма Берілген тапсырманың шешімінің ыңғайлылығы үшін төмендегідей кесте құрамыз.
Бухгалтерлік пайда = 100 млн.тг. * 25% = 25 млн.тг. Қаржы тетігінің мөлшерін есептеу үшін меншікті қаражаттың рентабелділік көрсеткіштері қолданылады (МҚР), ол меншікті капиталға қатысты алынған пайдаға тең. «Бөбек» үшін МҚР: МҚР = 25ìëí.òã. * 100% = 25% 100ìëí.òã. «Шипа» үшін МҚР есептеу тəртібі өзгеше болып келеді. Бухгалтерлік пайда EBIT ретінде немесе салық пен пайыздарды төлеуге дейінгі пайда ретінде белгілі. Екі компанияның да салықтары жоқ, бірақ «Шипа» компаниясының пайыздарды төлеу бойынша пайыздардың шығындары 20% құрайтын пайыздардың орташа есептік мөлшерлемесіне тең. Сол уақытта «Бөбек» компаниясында мұндай шығындар жоқ. «Шипа» компаниясы үшін меншікті қаражаттан алынатын пайданың мөлшерін анықтаймыз. Қарыз капитал бойынша пайыздарды төлеудің шығындары: 25 млн.тг. * 20% = 5 млн.тг. Пайыздарды шегергеннен кейінгі қалған пайданың мөлшері келесідей: 25 млн.тг. – 5 млн.тг. = 20 млн.тг. онда «Golden Health» үшін МҚР:
Қаржы тұтқасы нəтижесінің мөлшері (ҚТН): ҚТН = (1-ППС)(Ра – ПСОЕ) Ққ Мқ 247
40ìëí.òã. = ҚТН = (1 – 0)(33,3 – 20,0) 60 ìëí.òã. 8,86% Осылайша, 25% құрайтын активтердің бірдей рентабельділігінде меншікті капиталдың табыстылығында айырмашылықтар бар екендігі байқалды. «Шипа» меншікті капиталдың табыстылығы «Бөбек» меншікті капиталдың табыстылығына қарағанда 8,3% – ға жоғары. №4 тапсырма №3 тапсырманың мəліметтерін қолданып, пайдаға салынатын салықты ескере отырып, кесте құрамыз:
Келтірілген мысалда «Шипа» ҚТН мен пайдаға салынатын салықты ескергенде МҚР «Бөбек» қарағанда баланс пассивінің басқадай құрылымының есебінен 7,8%-ға артық екендігі көрініп тұр. Жалпы формула бойынша ҚТН есептейміз: ÇÑ ҚТН = (1 – ПСС)*(АР – ПСОЕ)* ÑÑ ПССм – пайдаға салынатын салық мөлшерлемесі = 15% Ар – активтің рентабельділігі, 28,33% – қарыз қаражат 40 млн.тг. МҚ– меншікті қаражат 60 млн.тг. 40ìëí.òã. = ҚТН = (1-0,15 )*(28,33 – 20%)* 60 ìëí.òã. 4,72% №5 тапсырма Шекті пайыздық мөлшерлеменің мөлшері корпорацияның банк-пен кредиттік келісімшартқа отыруға пайдалы емес деңгейден артық кредиттік мөлшерлемені немесе кредиттік келісімшартта корпорацияға 248
меншікті капиталының рентабелділік деңгейін ұстануға қажетті кредиттік мөлшерлемені білдіреді. Шпм шекті пайыздық мөлшерлеменің мөлшері келесі формула бойынша анықталады: Шпм = ҚҚм + [TП–(MКк·TПб)] ·100% ҚҚК ҚҚм – қайта қаржыландыру мөлшерлемесі ҚРҰБ = 9% ИС – меншікті қаражаттың (меншікті капитал) көздері 50 млн.тг. (тапсырманың шартына сəйкес, жиынтық қаржы көздерінің 50%) – қолдағы қаражат көздерінің жиынтық көлемі = 100 млн.тг. ТПб – кредитті қолданбаған кезеңдегі корпорацияның базистік жағдайлардағы таза пайдасы. Біздің жағдайымызда 2010 жылы таза пайда 20 млн.тг. құрайды. ТП – 2011 жылы кредитті тарту кезеңіндегі есепті кезеңнің таза пайдасы 25 млн.тг. құрайды. [25ìëí.òã − (50ìëí.òã. * 20ìëí.òã.)]
Яғни, корпорация меншікті капиталдың рентабельділігін сақтай отырып, пайыздық мөлшерлемесі 30%-ға дейінгі кредитті тартуға мүмкіндігі бар. №6 тапсырма Қаржы тұрақтылығын капитал құрылымын талдау арқылы, яғни баланстың активтері мен пассивтері негізінде бағалайды. Қаржы тұрақтылығының ең маңызды көрсеткіші тұрақтылық коэффициенті болып табылады:
Төлемқабілеттілік баланстың өтімділігімен, яғни активтерді жедел түрде ақшалай қаражатқа түрлендірудің мүмкіндігімен сипатталады. Ол үшін келесідей коэффициенттер қолданылады: Абсолютті өтімділіктің коэффициенті = АҚ+ҚМҚСҚММ Ағымдағы өтімділіктің коэффициенті = АҚ+ҚҚС+ДҚ ҚММ 249
АҚ+ҚҚС+ДҚ+МӨҚ Жалпы өтімділіктің коэффициенті = ҚММ
АҚ – банктердегі есеп айырысу, валюталық, арнайы шоттарда, кассадағы ақшалай қаражат. ҚҚС – қысқамерзімді қаржы салымдары. ДҚ – дебиторлық қарыз. МӨҚ – материалды – өндірістік қорлар. ҚММ – қысқамерзімді міндеттемелер. «Бөбек» бойынша өтімділік көрсеткіштері Абсолютті өтімділіктің коэффициенті = 5ìëí.òã. + 12,5ìëí.òã. = 0,35 50ìëí.òã. Ағымдағы өтімділіктің коэффициенті = 5ìëí.òã. + 12,5ìëí.òã. + 15ìëí.òã. = 0,65 50ìëí.òã. Жалпы өтімділіктің коэффициенті = 5ìëí.òã. + 12,5ìëí.òã. + 15ìëí.òã.10ìëí.òã = 0,85; 50ìëí.òã. «Шипа» бойынша өтімділік көрсеткіштері Абсолютті өтімділіктің коэффициенті = 7,5ìëí.òã. + 7,5ìëí.òã. = 0,3 50ìëí.òã. Ағымдағы өтімділіктің коэффициенті = 7,5ìëí.òã. + 7,5ìëí.òã. + 15ìëí.òã. = 0,6; 50ìëí.òã. Жалпы өтімділіктің коэффициенті 7,5ìëí.òã. + 7,5ìëí.òã. + 15ìëí.òã. + 25ìëí.òã = 1,1; 50ìëí.òã. Жалпы кредитті өтеу қабілеттілік баллдар түрінде беріледі. Ол кредитті өтеу қабілеттілік санататына қатысты əрбір көрсеткіштің рейтингінің туындысының жалпы сомасын көрсетеді. Бірінші санаты 100-ден 150 балға дейін. Екінші санаты 151-ден 250 балға дейін. Үшінші санаты 251 баллдан жоғары. Өтімділік коэффициенті мен қаржы тəуелсіздік коэффициентіне қарай қарыз алушыны үш санатқа бөлуге болады: 250
Біздің жағдайымызда төмендегі кестені құра отырып, əрбір кəсіпорынның рейтингін анықтаймыз: 1) «Бөбек» бойынша кредитті өтеу қабілеттілігінің жалпы рейтингі
«Шипа» бойынша кредитті өтеу қабілеттілігінің жалпы рейтингі
251 Жоғарыда алынған мəліметтерге сүйене отырып, «Шипа» кор-порациясы «Бөбек» корпорациясына қарағанда, сенімді қарыз алу-шы екендігі аңғарылып тұр, бұл алынған рейтингтен көрсетіліп тұр. Өйткені «Шипа» корпорациясы «Бөбек» корпорациясына қарағанда, кредитті өтеу қабілеттілігінің бірінші санатына ие, ал «Бөбек» екінші санатқа ие. жүктеу/скачать 0,71 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||