Оқулық Алматы, 012 Əож 528(075. 8) Кбж 26. 12я73 т 53

268
параллельдері 4° бөлінетін 
қатардан 
тұрады. Екі меридианның
аралығындағы 6° меридиандар жолағын 
калонна 
деп атай-
ды. Каллонналар жолағын санмен белгілеу 180° шығыс 
бойлықтан басталады. Батыстан шығысқа қарай араб санымен 
белгіленетін калонналардың жалпы саны 60. Бірінші калонна 
180° б.б пен 174° б.б аралығымен шектеледі. 60 калонна 174°
ш.б 180° ш.б аяқталады 4° параллеьдер жолағы 
қатар
деп ата-
лады. Ол латынның бас əріптерімен белгіленеді. Катарларды 
белгілеу экватордан солтүстік жəне оңтүстік полюстерге қарай 
жүргізіледі. А қатары экватормен 4°, В қатары 4°-8° шектеледі. 
Екі жарты шардағы толық қатардың саны 22 ден 44-ке дейін.
1:1 000 000 масштабты картаның атауы номенклатурасын 
белгілеу 4° параллельдер жолағы қатардың əрпі мен 6° ме-
ридиандар доғасының жолағы калоннаның санынан тұрады. 
Мысалы, 44°-48° с.е аралығын қамтитын 4° параллельдер 
жолағы L қатары мен 78
0
-84
0
ш.б 6° меридиандар жолағы 44 
калоннадағы Талдықорған қаласы орналасқан 1:1000000 мас-
штабты картаның бетінің номенклатурасы L-44 [7.8-сурет].
Полюске жақындаған сайын трапециялар біршама 
жіңішкеретіндіктен 60-76° ендіктерде карталардың беттерін 
4° параллельдер жолағымен меридиандар жолағы екі есе-
ленген 12° қосарланған трапецияларды құрайды. Ал 76-90°
ендіктерде картаның беттері 4° параллельдер жолағы мен ме-
ридиандар жолағы төрт еселенген 24° трапецияны құрайды. 
Бұрынғы КСРО карталарының масштабтық қатарлары 1:10 
000, 1:25 000, 1:50 000, 1:100 000, 1:200 000, 1:500 000, 1:1 
000 000 тұрды. Экономиканның даму қарқынына байланысты 
болашақта карталардың масштабы іріленіп, жаңарып отырады 
[7.2-кесте].
Егер санайтын болсақ, тек бұрынғы КСРО да ғана
барлық масштаб қатарларының бір-бір бетінің саны 1 790 000 
немесе 80 м
3
құрайды.

жүктеу/скачать 11,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: