Оқулық Алматы, 013 Қ. А. Абдуқадырова əож 665. 6/. (075. 8) Кбж 35. 514я73 а 14 Пікір жазғандар

228
Пиролиз кезінде этиленнің жоғары шығымын алу үшін жоғары 
температура жəне сəйкес аз реакция уақыты қажет. Түтікті пештерде 
пиролиз кезінде шикізат ағынының үлкен жылдамдығын қажет ететін 
реакцияның аз уақытына айтарлықтай гидравликалық кедергілерді 
жеңгенде жетуге болады. Нəтижесінде реакциялық жыланша түтікке 
кірер жерінде артық қысым пайда болады. Көмірсутек шикізатын 
сұйылтуға инертті сұйылтқыш қолданылады да, сол арқылы көмір-
сутектердің үлестік қысымы аз кезінде де қажетті жалпы қысым 
қамтамасыз етіледі. Инертті сұйылтқыш ретінде су буы қолданылады, 
ол пиролиз өнімдерін конденсациялау арқылы оңай бөлінеді. Оның 
үстіне су буы келесідей реакциямен газдануы нəтижесінде біраз 
дəрежеде пирокөміртектің шөгуін азайтады:
Н
2
О + С 
Н
2
+ СО
Əдетте қолданылатын бу: шикізат массалық арақатынасы этан 
үшін 0,25:0,35, пропан үшін 0,30:0,40, бутан үшін 0,40:0,50, бензин 
үшін 0,50:0,80, атмосфералық газойль үшін 0,80:1,00 құрайды.
Реакция уақыты.
Пиролиз өнімдері – этилен жəне пропилен 
бастапқы шикізаттан да жəне оның біріншілікті ыдырау өнімдерінен 
де түзілетін жəне ыдырауға ұшырайтын тізбектелген реакциялардың 
жиынтығы. Сондықтан өнімдердің жоғары шығымына сəйкес келетін 
реакция уақытын қамтамасыз ету маңызды болып табылады.
Түзілген этилен бірмезгілде радикалды-тізбекті реакцияның 
нəтижесінде шығындалады:
R∙(H∙,CH
3
∙) + C
2
H
4
RH(H
2
, CH
4
) + C
2
H
3
∙
C
2
H
3
∙ + CH
2
CHR
1 
CH
2
CHCH
2
CH∙R
1
CH
2
CHCH
2
CH∙R
1
CH
2
CHCHCHR
1
+ H∙
Винил радикалы төмендегі реакция бойынша этиленге айналады: 
C
2
H
3
∙ + RH 
C
2
H
4
+ R∙
Мұндағы: RH – кез келген көмірсутек немесе молекулалық сутек.
Пропен пиролиз процесінде келесі реакция нəтижесінде шы-
ғындалуы мүмкін:

229
H∙ + C
3
H
8
C
3
H
7
∙
C
2
H
4
+ CH
3
∙
R∙ + C
3
H
6
C
3
H
5
∙ 
өнімдер
Молекуласындағы көміртек атомының саны төрт жəне одан да 
көп алкендердің концентрациясы жүйеде айтарлықтай болса, аллил 
радикалы төмендегі реакция бойынша пропенге регенерациялануы 
мүмкін:
C
3
H
5
∙ + CH
2
CHCH
2
R
C
3
H
6
+ CH
2
CHCH∙R
Этиленнің жоғары шығымына жеткізетін пиролиз уақыты бас-
тапқы шикізат ыдырауының дəрежесін 0,90-0,95 болатындай етіп 
қамтамасыз ету керек, пиролиздің температурасы артқан сайын ол 
кеми береді. Ол 780-800°С-де 1 с-тен 900-920°С-де 0,1 с-ке дейін 
кемиді. Пропеннің жоғары шығымына пиролиздің берілген тем-
пературасында, реакцияның өте аз уақытында (2-4 есе) жетеді.

жүктеу/скачать 7,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: