Оқулық Алматы, 013 Әож 911. (075. 8) Кбж 26. 82 я 73 м қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің «Оқулық»

жүктеу/скачать 3,12 Mb.

Pdf көрінісі

бет	18/89
Дата	14.12.2021
өлшемі	3,12 Mb.
	#127005

1 ... 14 15 16 17 18 19 20 21 ... 89

Байланысты:
mustafaev-landshafttar

2.5 ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖҮЙЕЛЕРДІҢ ЖҰМЫС ІСТЕУІ

Барлық экожүйелер, тіпті олардың ең ірісі биосфера да ашық
жүйе  болып  табылады,  сондықтан  олар  жұмыс  істеулері  үшін
энергияны  қабылдаулары  және  берулері  тиіс.  Экожүйенің
тұжырымдамасы  осы  себепке  байланысты  өзара  байланысты,
жұмыс  істеуге,  жүйені  ұстап  тұруға  қажетті  энергияның  жүйеге
кіру  және  шығу  ағындарының  болуын  есепке  алуы  тиіс,  яғни
нақты жұмыс істейтін экожүйенің энергия кіретін және өңделген
энергия мен заттарды шығаратын жолдары болуы тиіс (5-сурет).
Күн  жарығының  энергиясы  экожүйеге  қабылданып,  онда
фотоавтотрофты  организмдер  оны  бейорганикалық  заттардан
органикалық  құрамалар  синтездеу  үшін  пайдаланылатын
химиялық  энергияға  айналдырады.  Энергия  ағыны  бір  жаққа
бағытталған:  күн  энергиясының  келген  бір  бөлігі  өсімдіктер
қауымдастығымен    өңделіп,  сапалық  жағынан  жоғарырақ
дәрежеге  өтеді,  ол  күн  жарығына  қарағанда  энергияның
шоғырланғандау пішініне жататын органикалық затқа айналады,

30
энергияның  көп  бөлігі  жүйе  арқылы  өтіп,  одан  шығып  кетеді.
Қағида  бойынша  энергия  жинақтала,  одан  соң  сызбада
көрсетілгендей  (5-сурет)  босатыла  алады,  бірақ  екінші  рет
пайдаланыла алмайды.

5-
сурет. Экожүйенің функционалдық сызбасы

Сонымен,  экожүйенің  құрамдас  бөліктері  –  энергия  ағыны,
заттардың  айналымы,  биотикалық,  бейбиотикалық  құрамдас
бөліктер және кері байланыстың басқарушы жолдары.

жүктеу/скачать 3,12 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 14 15 16 17 18 19 20 21 ... 89