Оқулық Алматы, 013 Әож 911. (075. 8) Кбж 26. 82 я 73 м қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің «Оқулық»
жүктеу/скачать 3,12 Mb. Pdf көрінісі
|
mustafaev-landshafttar
| 2.4.3 Экожүйелерді жіктеу
Географиялық ғылым ХХІ ғасырдың қарсаңында Жерді әртүрлі өлшемдегі генетикалық біртекті нысандарға, яғни табиғи жүйелер иерархиясына: табиғи жүйелерге, географиялық белдемдерге, геожүйелерге, экожүйелерге және ландшафттарға бөлудің айтарлықтай реттелген теориясын құрастырды. Табиғи жүйелердің иерархиясы – әлемнің қызметтік жүйелерін өзара бір-біріне бағындыру. Мұнда шағын жүйешелер үлкен жүйелерді құрайды, ал ол жүйелер олардан ірі жүйелердің жүйешелері болып табылады. Жердегі экожүйелердің өлшемдері сан-алуан. Олардың ішінде микрожүйелер (мысалы, ағаштың діңгегі), мезоэко-жүйелер (орман, тоған және т.б.), макроэкожүйелер (құрлық, мұхит және т.б.) және жаhандық экожүйе – биосфера бар. Экожүйелердің иерархиясы – келесі қатардағы қызметтік өзара бағыныс (ұсақ және қарапайым жүйелердің ірі және күрделі жүйелердің құрамына кіруі): - биосфера – Жер атмосферасының тірі организмдер мекендейтін төменгі бөлігі, гидросфера тұтасымен және литосферасының жоғары бөлігі, яғни Жердің тірі организмдердің жиынтық қызметі ғаламшарлық ауқымдағы геохимиялық фактор ретінде көрінетін қабығы; - биоорбис (биогеографиялық облыс) – биосфераның продуценттердің, консументтердің және редуценттердің бірлескен эволюциялық дамуының геологиялық ұзақтығы және орталардағы жағдайларының әртүрлі болуының нәтижесінде құрлықтың, гидросфераның және литосфераның тірі организмдер мекендейтін бөлігінің шектерінде пайда болған ірі бөлімшесі; - биобелдем (табиғи белдеу) – бірнеше биомдарды біріктіретін және биқауымдастықтардың биоорбистің қалыптасқан кешенінен қалыптасатын физикалық-географиялық белдеу; жүктеу/скачать 3,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|