Оқулық Алматы 2011 Пікір жазғандар: Филология ғылымдарының докторы, профессор Т. С. Тебегенов
жүктеу/скачать 1,06 Mb.
|
Әлем әдебиеті by Көптілеуова Д.Т. (z-lib.org)
| Нидерландық әдебиет ХІІ ғ. фольклорлық эпикалық дәстүр мен фламандық-брабанттық әдеби дәстүр негізінде қалыптасқан. ХІІ ғ. екінші жартысында Оңтүстік Нидерландта зиялы әдебиеттің халық тілінде жазылған алғашқы үлгілері фламандық ақын Хендрик ван Фельдекенің шығармашылығында пайда бола бастайды. Ол неміс миннезангысының негізін салушы ретінде Генрих фон Фельдеке деген атпен әдебиет тарихынан орын алады.
Дидактикалық жанр моралистер арқылы ғасырлар бойы қалыптасқан. Соның ішінде Якоб ван Марлант (1235-1300) пен «Түлкі Рейнарт туралы» эпостың авторы сияқты сатириктердің кезінде дами бастайды. Аллегориялық форма риторлар үшін үлгі болып, оны XYІІ ғ. гуманистері де пайдаланады. Ұлттық тілде жазылған прозаның алғашқы үлгілерін Хадвейх (Гадвиг, ш. 1200-1269) пен Ян ван Рейсбрук (1293-1381) ссекілді мистиктер жарыққа шығарады. Жасанды, эмоциональды мистицизм сол уақытта шіркеулік догмалардан рухани тазарудың бір тәсілі болады. Мистицизм Нидерландта дін ілімі формасында белсенді құбылысқа айналады. Бұл қозғалыс XIY-XYI ғ. «жаңа тақуалық» деген атқа ие болып, қалыптасып келе жатқан үшінші таптың мүддесін қорғап, осы дүниедегі тақуалық пен әркеттілікке жол ашады. Ол рухты еске ала отырып, тәнді зерттейді. Нидерландтағы алғашқы гуманизм ошағы ретінде «Ортақ өмір бауырластығының» маңызы зор болады. Ол XIY ғ. соңынан бастап Девентерадан (солтүстік Нидерландтан) бастау алып, ел ішіне кең тарай отырып, тіпті Германияға, Франция, Швейцарияға дейін жеткен. Кейінірек монастырьларда латындық мектептер ашылып, ХY ғ. соңына қарай Девентерадағы кітап баспалары Гесиод, Плутарх, Эзоп, Сенека, Вергилий, Плавт, Петрарка барлығы 600 инкунабула (incunabula латын тілінен аударғанда бастау деген мағына береді) басып шығарады.
жүктеу/скачать 1,06 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|