70-сурет. Сары тат
Телий бөртпелер жапырақтың астыңғы бетінде жəне
жапырақ қынабында майда, түсі қара-қоңыр, сызықша орналасқан эпи- дермиспен жабылған дақ түрінде пайда бола- ды.
Телиоспоралары екі клеткалы, ұзынша, шоқпар тəрізді, көлемі 2 6-56 х 13-24 мкм, төбесі тегіс, түсі қоңыр,
сабағы қысқа, түссіз. Күзде саңырауқұлақ жіпшесі күздік би- дайды залалдап, оның жапырағында сақта- лады да, көктемде түзілген урединиоспо- ралар жаздыққа көшеді. Жаздық пен күздік аралығында саңырауқұлақ жерге түскен би- дай тұқымынан өз бетінше өнген өскінде
сақталады.
Тау жəне тау бөктеріндегі аймақтарда астық тұқымдас жабайы өсімдіктерде саңырауқұлақ жіпшумақ түрінде сақталады. Қоздыр- ғыштың қолайлы даму температурасы 15-17
0С. Өсімдіктің залал- дануы су тамшысы (ылғал) болған жағдайда өтеді. Бидайдан
басқа сары тат ауруымен сұлы, арпа, қара бидай жəне көпжылдық астық тұқымдас жабайы өсімдіктер залалданады.
Аурудың белгісі өсімдіктердің масақтану кезеңінде кейде ерте- рек білінеді. Өсімдік жапырағында майда қызыл-сары немесе ашық- сары ұнтақты бөртпелер қатарласып, ретпен, кейде тізбектелген сызықша тəрізді орналасады. Жапырақтан басқа
өсімдіктің жапы- рақ қынабы, кейде сабағы, қылтанағы, масақ қабыршақтары жəне дəндері ауруға шалдығады.
Залалданған ұлпалар
түссізденіп, жапырақ қурап, кейін эпидермис ас- тында қара бөртпелер (телий бөртпелер) пайда болады.
