Жұқналы аурулардың клиникалық білінуі. Клиникалық білінуі мен
өзгешеліктеріне қарай жұқпалы аурудың өршуі аса жіті, жіті, жітіден төмен,
созылмалы болады.
Аса жіті өршу бірнеше сағатқа созылады да, малдың тез өлуіне бай-
ланысты аурудың өзіне тэн клиникалық белгілері білініп үлгірмейді.
Жіті өршіген кезде аурудың ұзақтығы бір немесе бірнеше күнге жетіп, өзіне тән
клиникалық ерешекшеліктері айқын байқалады.
Жітіден төмен немесе
сәл жіті өршу ұзағырақ мерзімге (2-3 аптаға дейін) созылады. Клиникалық
белгілері өзіне тэн болғанымен оншама айқын байқалмайды. Қоздырушы
әлсіз немесе организмнің табиғи төзімділігі жоғары болған кезде ауру әумез
дамиды да, бірнеше аптаға немесе айға, тіпті жылға созылады. Аурудың
мұндай өршуін
созылмалы деп атайды. Бірқатар жұқпаль: аурулар (тубер-
кулез, бруцеллез, лейкоз) созылмалы түрде өтеді. Бұл аурулар кезінде рецидив
байқалып, мезгіл-мезгіл дерттің асқынуы мүмкін.
Жұқпалы аурудың
әдеттегіден тыс түрі эртүрлі болып келеді. 'Оның
ішінде
үзікті немесе
абортты түрі деп аурудың өршіп келе жатып, тоқтаііып,
жазылып кетуін атайды. Кей жағдайда аурудың клиникалық белгілері өте
елеусіз болады да, бұндай жағдайды аурудың
өшкін түрі дейді.
Егер инфекциялық процесс жеңіл өтіп, мал тез сауығатын болса, аурудың
бұндай өршуін
зілсіз немесе
цатерсіз өршуі (орысша - доброкачественное
т еч ен и е ) д еп атай ды . К е р ісін ш е ау р у аскы н ы п , көп ж ағд ай д а ө л ім м ен
22
аяқталатын болса, бүл
зілді ңемесе
қатерлі өршуінің белгісі (орысша - зло-
качественное течение).
Кей жағдайда зардапты микроб организмде болғанымен де, аурудың
клиңикалық белгілері білінбейді. Ал арнайы лабораториялық зерттеулер
инфекциялық процестің инфекциялық-патологиялық және қорғаньіс-иммуно-
