Оқулық. Алматы, 518 бет



Pdf көрінісі
бет176/431
Дата12.03.2023
өлшемі26,67 Mb.
#172013
1   ...   172   173   174   175   176   177   178   179   ...   431
Байланысты:
Індеттану кітап

Өтуі мен симптомдары
Жасырын кезеңі өте қысқа 
1-2 
күн, кейде 
5
күнге дейін созылады. Әдетте ауру кенеттен басталады да, жіті осы ауруға тэн 
карбункулезді түрде өтеді. Жекелеген жануарларда кэдімгідей емес үзілмелі 
түрде өтуі мүмкі. Өте жіті қағынған түрі де байқалады.
Ж іті өтуі
дененің ыстығы 41-42°С дейін көтерілуімен басталып, 
дененің бүлшық еті мол түстарында (сан, сауыр, мойын, әуке), кейде ауызда, 
аңқада, тез үлкейетін (8-10 сағатта) ісік пайда болады. Ісік бастапқыда тығыз
ыстық болады, ауырсынады, басып көргенде сықырлайды, тықылдатқанда 
(перкуссия) тимпаниялық дыбыс береді. Кейіннен ісік суынып, сезімталдығы 
басылады. Ол жердің терісі қызыл-қоңыр түске енеді. Маңындағы сөл түйін- 
дері ұлғаяды. Карбункулалар санында, сауырында, жауырынында болғанда 
мал ақсайды. Дерт ауызда болғанда тіл сықырлайтын ісікке шалдығады. 
Аңқада болған процесті қүлақтың түбін басып көргенде шығатын дыбыс 
арқылы аңғаруға болады. Тереңде орналасқан бұлшық еттердің зақымданға- 
ны өлексені сойғанда ғана байқалады.
Инфекциялық процесс өрбігенде жануардың жалпы күйі нашарлайды. 
Ауырған мал күйзеліп, жемшөпке қарамайды. Тынысы жиілеп, жүрек ырғағы 
бұзылып (минутына 
100-120), 
қан тамыры толымсыз соғады. Өлер алдында 
дененің температурасы қалыптан төмендейді. Әдетте ауырған мал 
1-2 
күнде, 
кейде 3-10 күнде өледі.
Кейбір жануарларда, әсіресе, кэрі малда, а)фу 
кәдімгідей емес үзілмелі
түрде
байқалуы мүмкін. Оңдай жағдайда жануардың тәбеті нашарлап, сәл 
күйзеліп, кейбір бұлшық еттерін басып көргенде домбығу білінбесе де ауыр- 
сынады. Бүндай жағдайда 3-5 күнде жазылып кетеді.
249


Аса жіті
өтуі біршама сирек, әдетте 3 айлық бұзауларда кездеседі. 
Ауру қағынған түрде, дененің қызынуы, қатты күйзеліс арқылы карбунку- 
ласыз байқалады да, 6-12 сағ. ішінде өліммен аяқталады.
Қойда
қарасан сиырдағыдай өткенімен, сықырлауық домбыгу көбінесе 
байқалмайды. Малдың ауызынан көбік ағып, тісін шықырлатады, іші кеуіп, 
жүнсіз тықыр жерлері қоңыр-сарғылгганып дымданады (қанды тер шығады). 
Ауру өте жіті өтіп, бірнеше (6-24) сағатта, кейде 2-3 күнде өліммен бітеді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   172   173   174   175   176   177   178   179   ...   431




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет