Оқулық. Алматы, 518 бет



Pdf көрінісі
бет356/431
Дата12.03.2023
өлшемі26,67 Mb.
#172013
1   ...   352   353   354   355   356   357   358   359   ...   431
Байланысты:
Індеттану кітап
2023, Баяхметова Аружан 5 апта, Презентация Microsoft PowerPoint, Баяхметова Аружан 14 апта, 3-і курс вет мед
Тарихи деректер. 
1889 ж Англияда алғаш рет Клейн бүл аурудың жап- 
пай байқалуын сипаттап, «құс сальмонелезі» деп атады. ¥ зақ уақыт бойы ере- 
сек тауықта «сүзек» (тиф), ал балапанда «ақ тышқақ» деп аталды. Кейінірек 
пуллороз бен тиф бір қоздырушы тудыратын ауру екені дәлелденді.
Қоздырушысы 
-
Salmonella pullorum gallinarum
сальмонеллалар тобы- 
на жатады. Бүл топтағы басқа микробтардан айырмашылығы жіпшелері жоқ, 
қозғалмайды. Спора мен қауашақ түзбейді, грамтеріс, қарапайым қоректік ор- 
тада жақсы өседі.
Сыртқы ортада төзімділігі жоғары, кұрғатылған жағдайда өсіні жылдар 
бойы сақталады: Топырақта 14 ай, қүстың сыңғырағында 3 айға дейш тірші- 
лігін жоймайды. 
;
Дезинфекция үшін 15-20% кальцийленген сода, 5-6% нафтиназол, 3-5% 
сілті, 1 % формальдегид, 20% хлорлы эк ерітінділері жақсы нэтиже береді.
Індеттік ерекшеліктері. 
Пуллорозға қүстардың көптеген түрлері бейім, 
бірақ, көбінесе тауық пен күрке тауық ауырады. Бәрінен де ет тұқымды та- 
уықтардың балапандары ауруға жиі шалдығады. Олардың ауруға шалдығу 
көрсеткіші 80% дейін жетеді.
Пуллороздың жіті қаулауы 5-7 күн аралығындағы балапандарда жиі бай- 
қалып, ауруға шалдығу 14 күнге дейін жалғасады. Кейіннен аурудың таралуы 
бәсеңдеп, 20-45 күн аралығындағы балапандарда тек спорадия ретінде кез- 
десіп, созылмалы түрге ауысады.
Инфекция қоздырушысының бастауы - ауырған балапандар жэне микроб 
алып жүретін ересек тауықтар. Сальмонеллалар сыртқы ортаға нэжіспен жэне 
жүмыртқамен бөлінеді. Зарарланған жүмыртқаның 40-60% -ынан балапан 
шығады да, қалғанындағы ұрық өліп қалады. Сонымен балапандарда пул- 
лороз жүмыртқа арқылы берілетін конгенитальды (трансовориальды) жэне 
туғаннан соң жүғатын постнатальды болып бөлінеді.
Пуллороздың кең таралуына қүс пен оның балапанын дүрыс азықтан- 
дырмау, гиповитаминоз, суыққа шалдығу, ұзақ уақыт тасымалдау жағдай ту- 
дырады.
Дерттенуі. 
Ауру қоздырушысы ас қорыту немесе тыныс алу мүшелеріне 
енгеннен соң қанға өтіп, бауырда, көк бауырда, бүйректе, жыныс мүшелерін-
442


де іркіліп, кабыну процестерін тудырады. Кей жағдайда сальмонеллалар тек 
ішек-қарында ғана қөбейіп, қанға аз_ мөлщерде өтеді. Тыныс мүщелеріне 
түскен қозырушы микроб септицемия тудырады. Инкубациядағы жұмыртқаға 
түскен микроб токсйндері эмбрионның өлуіне себеп, болады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   352   353   354   355   356   357   358   359   ...   431




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет