-сурет. Түмаумен ауырган тауъщ

Мекиен тауықтар жұмырқалауын тоқтатады, бірақ жазылған соң қай- 
тадан жүмыртқалай бастайды.
Тыныс мүшелерінің зақымдануымен қатар ауырған кұстарда диареяның 
симптом комплексі байқалады. Саңғырығы сұйылып, түсі қоңыр-жасыл бола- 
ды. Атаксия, невроз, қүрыстану белгілерімен құс бір орында айналсоқтап, 
мойыны мен қанаттары дірілдейді. Аурудың клиникалық белгілері онша 
білінбей, жеңіл өтуі де мүмкін.
58-сурет. Түмаумен ауырган күрке тауъщ.
Патологиялық-анатомиялық өзгерістер 
аурудың үзақтылығына байла- 
нысты эртүрлі болуы мүмкін. Негізінен жүтқыншақ, мойын, кеуде жэне аяқ- 
тарының терісі астында қанталаған жалқақтар кездеседі. Тері астында, бұл- 
шық еттерінде, жүрегінде, ішкі ағзаларында жаппай немесе жекелеген қанта- 
лаулар үшырайды. Екінің бірінде ринит, фарингит жэне конъюнктивит, одан 
да жиірек ішек-қарында қанталаулар байқалады.
Құстың түмауы кезінде гастроэнтерит, перитонит, перикардит, бронхит, 
аэросаккулит, өкпенің домбығуы, ішкі ағзаларда қанның іркілуі, бүлшық ет- 
тердің көкшілденуі үнемі дерлік байқалады. Әсіресе мида болатын өзгерістер: 
геморрагиялық менингит, шашыранды қанталау, ошақты домбығу, мидың 
босаңсуы осы ауруға тэн.
Балау. 
Індеттік ерекшеліктері, клиникалық жэне патологоанатомиялық 
белгілері бойынша түмауға тек алдын-ала диагноз қоюға болады. Қорытынды 
диагноз қою үшін ауру жіті өткен кезде өлген қүстың өкпесі, бауыры, миы, 
т.б. алынған патологиялық материалды зертханаға жібереді. Өлекседен мате- 
риалды тез арада алып, суықпен (-60°С) немесе 50% глицеринмен консерві- 
лейді. Тауықтан серологиялық тексеру үшін қанды екі мэрте қосарлап, аур- 
удың эртүрлі кезеңінде алады.
Вирус бар материалды эдеттегі жолмен даярлап, буферлі ерітіндімен 
езіп, 1 мл сұйыққа 5 мың ӘБ пеницилин мен стрептомицин қосып 9-12 күндік 
тауық эмбрионының аллантоис қуысына жібереді. 48 сағат өткен соң аллан- 
тоис сүйығын алып, оны вирусқа гемаітлю тинацияны теж еу реакциясында
440

тексереді. Сонымен қатар, тауық эмбрионының көп қабатты торша өсінділе- 
рін жұктырады. Биосынама қою үшін 2-4 айлық балапанға 
0,5-1 мл патма- 
териал езіндісін бұлшық етіне жібереді. 3-5 күн өткенде балапанда аурудың 
белгілері байқалып, кейде өліммен тынады. Егер вирустың уыттылығы төмен 
болса, 4-10 күннен кейін антиденелердің титірінің көтерілуінен басқа белгі 
байқалмайды.
Тұмауды Ньюкасл ауруынан, жұқпалы бронхиттан, микоплазмоздан, 
жүқпалы ларинготрахеиттен ажырату қажет.
Емі. Аурудың емі табылған жоқ. Тұмауға шалдыққан құсты емдеу 
тиімсіз. Індеттің жайылып кету қаупінен сақтанып, ондай кұсты тез жойып, 
өртеп жібереді.

жүктеу/скачать 26,67 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: