Патологиялық-анатомияльік

35-сурет. Лейкозга шалдыщан бүзаудың жауыръшалды сөл түйінінің үлгаюы
лимфогранулематоз түрінде сөл түйіндерін, көк бауырды жэне басқа да 
лимфоидты ұлпаларды зақымдайды.
Өлексені сойғанда қан түзу мүшелерінде, сірі қабықтарда, ішекте, жүрек- 
те, бауырда, бүйректе, жатырда жэне басқа ағзаларда ошақты ңемесе ша- 
шыранды пролиферация (азғындаған) жасушалардың шоғырлануы байқалады. 
Лейкозға тэн өзгерістер гистологиялық зерттеулер арқылы айқындалады.
Балау. Алдын ала диагноз індеттанулық деректерді есқере отырып, 
клиникалық белгілері бойынша қойылады. Клиникалық балаудың басты әдісі 
- гематологиялық тексеру. Спорадиялық лейкоздьщ бұзаулык түрі лейкемия 
арқылы, ал тимустық және терідегі түрлері лейкемиясыз өтеді. Гематоло- 
гиялық тексеру, эсіресе, энзоотиялық лейкоз кезінде құнды. Ауруға шалдық- 
қан, бірақ, көзге түсер клиникалық белгілері жоқ жануарлардың қанында лим- 
фоцитоз байқапады. Түпкілікті диагноз гистологиялық тексерудің нэтижесін- 
де патологиялық-анатомиялық эдіспен қойылады.
Қазіргі күнде лейкозды бапау үшін бірнеше бағытта зертханалық зерт- 
теулер үсынылып отыр. Жоғарыда аталған гематологиялық, гистологиялық 
эдістермен қатар вирусологиялық, серологиялық, цитогенетикапық, цитоим- 
мунологиялық зерттеулер қолданылады.
Гематологиялық зерттеуге күре тамьфдан алынатын қанның эр милли- 
литріне антикоагулянт ретінде 0,02 мл есеппен 10% этилендйаминтетраацетат 
сірке қышқылын (ЭДТА, яғни трилон Б) қосады. Сиырдан туарынан 15 күнге 
дейін жэне 15 күн өткенге дейін қан алынбайды. Серологиялық тексеруге қан- 
ды жасы 6 айдан асқан жануарлардан 5-6 мл шамасында апып, мұз салынған 
термоспен зертханаға жөнелтеді. Лимфоциттердің бласттрансформация реак- 
циясы үшін күре тамырдан 30-50 мл қан алады. Антикогулянт рётінде гепа- 
рин пайдагіанылады. Цитогенетикалық тексеру төс сүйегінің 2-3 бунағынан 
арнаулы ине арқылы сүйек майының пунктатын алады. 0,2-0,3 мл пунктатты
276

эр миллилитріне 1-2 мкл 0,02% колхидин қосылған 10-15 мл вирусологиялық 
199 қоректік ортамен араластырады. Гистологиялық зерттеуге зақымданған 
ағзалардан (көк бауыр, жүрек етінің оң құлақшасы, ұлтабар, жатыр, борша 
еттері) кесіп алып, қолма-қол мүз салынған термоспен немесе 2x2 см ке- 
сіңдісің 1Q% формалин ерітіндісіне салып жөнелтеді.
Вирусологиялық зерттеулер электрондық микроскоптың көмегімен қан 
лейкоциттерінің аз мерзімді өсініяде, бір қабат торшалар өсінінде алынған 
вириондарды көруге негізделген. Вириондар клетка аралық кеңістікте немесе 
лимфоидтық торшалардың сыртқы мембранасында орналасады. Сонымен 
қатар синцитий түзу тесті қолданылады. Ол CJIB эсерінен кейбір бір қабатты 
торшалар өсіндісінде синцитий (көп ядролы торшалар) түзілуіне негізделген. 
Вирусологиялық тексеру кезінде қажет болған жағдайда қойға жұқтырып, 
биосынама қояды да, 3-6 апта өткенде қан сарысуымен диффузиялық преци- 
питация реакциясың қояды.
Лимфоциттердің бласттрансформация реакциясы созылмалы лимфоидты 
лейкозды балау үшін қолданылады. Бұл эдіс фитогемаглютининнің эсерінен 
лимфоциттердің трансформацияға (аралық торшалар, бласттар, митоздар) 
үшырауына негізделген. Егер сау сиырда бласттрансформация көрсеткіші 40- 
90% аралығында болса, лейкоз кезінде тіпті байқалғанға дейінгі кезеңінде-ақ 
күрт төмендеп кетеді.
Гематологиялық зерттеу ақ қан түйршіктерін электрондық есептегішпен 
немесе Горяев камерасында санауға негізделген. Сау малдың лейкоциттері 
мен ауру малдың лимфоциттерінің саны 5-кестеде берілді.
5-кесте
Сау, лейкозга күдікті және ауру сиырдыц 1 м м 3 цанындагы лейкоциттер
мен лимфоциттер саны

жүктеу/скачать 26,67 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: