Оқулық. Алматы, 518 бет
жүктеу/скачать 26,67 Mb. Pdf көрінісі
|
Індеттану кітап
| Індеттік ерекшеліктері.
Ауруға негізінен шошқа бейім келеді. Әсіресе, туғаннан кейінгі апғашқы 10 күндік торайлар өте сезімтап. Хаптерман (1962), Норман (1970) деректеріне қарағанда, олар гастро-энтериттің вирусын клини- капық сау ит, түлкі, қүс организмінен бөліп, анықтаған. Ауру қоздырушысының бастауы - ауру жэнё аурудан айыққан шошқа- лар. Себебі, ауру малдар аурудың жасырын кезеңінен бастап, ал аурудан са- уыққаннан кейін 2-3 ай бойына вирусты сыртқы ортаға нэжіспен, несеппен, мүрыннан аққан сорамен бөліп шығарады. Аурудың бастапқы кезеңіндегі нэжістегі вирустың мөлшері өте жоғары болады да, аурудың табында тез тарауына жағдай туады. Аурудың берілу факторларына ауырып жазылған шошқапарды сойған- дағы салқындатылған ет, сойыс қалдықтары, ластанған жемсу, көлік, күрап- сайман, қи сияқты сыртқы ортаның объектілері жатады. Ауру сау мапға негі- зінен қорек жолы арқылы жүғады, бірақ, сондай-ақ, ауа-тамшы жолымен де зардаптануы мүмкін. Аурудың сау шаруашылықтарға ену жолдары сан апуан. Көбінесе ша- руашылықка жаңадан әкелінген вирус апып жүруші шошқалармен, қасапхана қалдықтарымен, көлікпен, т.б. келеді. Сондай-ақ ауру қоздырушысын тасы- малдауда ит, қүстың да қатысуы мүмкін (Папнар, 1965; Торес-Медина, 1975). Шаруашылық ішіңде ауру негізінен жем арқылы, ауру малдарды сау малдар- мен бірге үстағаннан тарапады. Ауру апғаш шыққан шаруашылықта індет қаулап, 3-4 күннің ішінде жа- сына қарамастан мап басы түгелге жақын ауруға шапдығады. Ауру, әсіресе, жаңа туған жэне 2 апталық торайларда өте ауыр өтіп, олардаҒы шығын көр- сеткіші 100% жетеді. Басқа топтағы шошқаларда аурудың әрқилы ауырлығы 390 I' болып, негізінен іш өтумен сипатталады. Әдетте жаңа ауру ошағындағы індет процесі 4-6 аптада тоқтайды. Алайда көптегең жағдайда сауықтыру шарала- рының жүйесіз, тиянақты жүргізілмеуінен вирусты гастроэнтерит індеті созьі- лып, тұрақты түрге айналады. Ондай шаруашылықта негізінен жасы 3 аптадан жоғары және енесінен айырған торайлар ауырады. Иммунді мегежіндерден туған енесінің бауырындағы торайлар ауруға төзімді келеді, ал ауырған күнде де жеңіл түрімен ауырады. Вирусты гастроэнтериттің тұрақты ошақтарыньщ құрылуына көбінесе торайларды өсірудің үздіксіз технологиясыңа негізделген үлкен кешендер бейім келеді. Ш о ш қ а, бордақылайтын шаруашылықтарда іңдеттің мезгіл-мезгіл қаулауы кешенді жаңа мал басымен толықтырған кезде байқалады. Шаруашылықтағы жемшөптің нашарлығы, күтімнін ойдағыдай болма- уы, эр түрлі стресс жағдайлар індеттің үзаққа созылып, ауыр түрде өтуіне, тіпті сақа шошқалардың арасында шығынның 10-15% болуына экеледі. Ауырған шошқалар өлмеген күннің өзінде, кем дегенде 3-4 кг салмақіжо- ғалтады, мүның өзі шаруашылыққа көп шығын келтіреді. Вирустық гастроэнтерит жылдың кез-келген уакытында кездесуі мүмкін болғанмен, індет көбінесе жылдың салқын мезгілінде байкалады. Сондай-ақ бүл ауруға 2-3 жылдық кезеңділік тэн, ол мегежіндердегі иммунитеттің дең- гейіне байланысты. жүктеу/скачать 26,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|