Ажыратып балау.
Аурудың жұқпалы тұмау, жүқпапы ринотрахеиттен,
жұқпалы бронхиттен, пастереллезден, уланудан сондай-ақ организмде вита-
мин жетіспеушілігінен пайда болатын аурулардан ажырату керек.
Емі.
Бұл аурудың емдеу жүйесі жасапмаған. Індетті таратып any қаупін
болдырмау үшін, ауру құстарды емдеп жатудың қажеті де жоқ.
Иммунитет.
Ауырып жазылған жэне вакцина егілген құстардың бо-
йында осы ауруға қарсы иммунитет пайда болады. Құстың жасына жэне вак-
цина егудің мерзімі мен неше рет егілуіне жэне егу тәсілдеріне қарай құстың
қанында антиденелер жинақгалады. Құсқа мүндай иммунитет беру үшін В ь
Ла-Сота, Бор-74, Н штамдарынан даярланған вакцинапар пайдапанылады.
436
Аурудан cay шаруашылықтарда қүстардың күйі жақсы болса, алғашқы
рет вакцина олардың 15-20 күндік жасында, екінші рет - 45-60, үшінші
рет - 140-150 күндік жастарында, ал одан эрі эрбір 6 ай сайын жаппай егіліп
отырады.
Құстарға вакцина егуден 5 күн бүрын жэне егілгеннен кейін 7 күн ара-
лығында сульфаниламинді және биологиялық дәрмектерді қолданыстан алып
тастайды. Вакцина егілген қүстарда иммунитет 7-8 күн өткенде пайда болады
да 6 ай бойы сақталады.
Дауалау және күресу шаралары.
Аурудын сау шаруашылықтарға ауыр-
ған құс, ауру жүққан жүмыртқа, сондай-ақ зарарсызданбаған жем мен қүрал-
саймандардың ауысып кетпеуіне мүқият қадағалау керек. Мүндай шаруашы-
лықтарға ет өңдеу орындарынан қүс, ет немесе зарарсыздандырылмаған ыдыс
пен құрал-саймандар экелуге тыйым салынады.
Ет кэсіпорындарында тірі қүс, құс етін жэне жем таситын көліктер қүс
шаруашылықгарының өндірістік бөлімдеріне кірмеуі керек.
Ньюкасл ауруының алдын алу үшін жалпы ветеринариялық-санитария-
лық тазалық ережелерді ғана сақтау жеткіліксіз. Сондықтан құстарды жос-
парлы түрде Ві Ла-Сота және Н вакциналарымен жүйелі түрде егіп түрған
жөн.
Вакцинамен егу ережлері мен тэсілдері шаруашылықтың өндірістік бағы-
тына, өндірілетін қүс өнімдерінің көлеміне, түрлі жүқпалы аурулардың бо-
луына жэне сол сияқты басқа да көптеген себептерге байла-нысты жүргізі-
леді.
Ауырған құс түрған тауық қораларынан індет тарамас үшін желдеткіш-
терді шүберекпен жауып, зарарсыздандыратын ерітіндімен элсін-элсін дым-
қылдап түрады. Ауру белгісі біліне бастағанда ондай күс қораларында жүмыс
істейтін адамдардың басқа құс қораларға қатынасуына тыйым салынады.
Ауру шыққан қоралардағы қүстарды қан шығармай өлтіреді, не өртеп жібе-
реді. Мүндай қораның айналасындағы жолдарға тиісті ерітінділер шашылып
отырылады.
Бүл айтылған қағидалар қолма-қол орындалып, ауру анықталған бойда
ондай шаруашылық өндірісіне уақытша тыйым салынып, нүсқауларда көрсе-
тілген қағидаларға сэйкес жан-жақты шаралар жүргізіледі.
Уақытша тыйым шаруашылықты ауру құстардан түгел арылтып, қора
мен аула толық зарарсыздандырылғаннан кейін 30 күн өткен соң алынып
тасталады.
Атаулар мен ұғымдар
Нюкасл ауруы, Нюкаслская болезнь, Morbus newcastle, Newcastle disease
paramyxovirus. Вирустың лентогенді, мезогенді жэне велогенді түрлері. В ь
Ла-сота, Бор 74, Н штамдарының вакциналары.
437
|