Оқулық. Алматы, 518 бет
жүктеу/скачать 26,67 Mb. Pdf көрінісі
|
Індеттану кітап
- Бұл бет үшін навигация:
- Тарихи деректер.
- Қоздырушысы
- Төзімділігі.
| Құстардың аурулары
14.1. Ньюқасл ауруы Ньюкасл ауруы (Morbus Newcastle , ньюкаслская болезень, псеводчума)- тауық тұқымдастығына жататын құстардың бәріне тәя тыныс жолдары, ас қорыту мүшелері мен жүйке жүйесін зақымдайтын аса жұғымтал ауру. Тарихи деректер. Бұл ауруды алғаш рет 1926 жылы Англияның Ньюкасл қаласы маңында байқап, зерттеген ағылшын ғалымы Доиль оны осы қаланың атымен «Ньюкасл ауруы» деп атады. Ауру құс шаруашылығы дамы- ған елдердің барлығында кездеседі. Қоздырушысы - Newcastle disease paramyxovirus, парамиксті вирустар туыстастығына жататын РНҚ-лы вирус. Оның көгершін, тауық, күрке тауық жэне теңіз тышқанының эритроциттерін агглютинациялайтын қабілеті бар. Вирустың табиғи щтамдарының зардаптылығы әр алуан болғандықтан аурудың сыртқы нышандары мен таралуы да эр түрлі болады. Биологиялық ерекшеліктеріне қарай Ньюкасл ауруы қоздырушысынын штаммдары ленто- генді, мезогенді жэне велогенді деп бөлінеді. Лентогенді түрі - табиғи элсіреген, қай;жастағы балапандарға болса да зиян келтіре алмайтын штамдар. Дегенмен дүние жүзінің бір қатар елдерін-де, сондай-ақ біздің еліміздің қүс көп шоғырландырылған өлкелерінде бүл вирус штамдары Ньюкасл ауруына қарсы табиғи, спонтанды, өздігінен туын-дайтын иммунитеттің пайда болуын қамтамасыз етеді.# Мезогенді түрі - табиғи немесе қолдан элсіретілген штаммдар, Бүлар жү- мыртқа ішіндегі үрықты өлтіреді, сонымен бірге 25-30 күндік нэзік балапан- дарды зақымдай алады. Велогенді түрі - індет таратқыш аса уытты штаммдар. Бүл барлық жас- тағы қүстарды зақымдай алады. Ньюкасл ауруы вирусының велогенді штамм- дары қүс ағзаларына бейімделуіне жэне енуіне қарай екіге бөлінеді. Оның бірі (висцеральдық түрі) ішкі ағзаларда өсіп-жетіледі, өте қауіпті, оның азиялық түрі қүстың 99-100%-ын қырып кетуі мүмкін. Екіншісі - тыныс жолындық, біріншіден сәл элсіздеу (американдық) түрі, дегенмен ол да қүстың 80-90%- ын қырып кете алады. Вирус тауықтың 9-12 күндік эмбрионында немесе үлпа өсіндерінде өсіп- өнеді. Төзімділігі. Ньюкасл ауруының вирусы сыртқы ортаның эсеріне өте тө- зімді. Салқын ауада жақсы сақталады. Мәселен 2-4°С суықта вирус жүмырт- қа ішінде немесе дертке шалдыққан эр түрлі ағзаларда бір жылдан астам уақыт сақталады. Тоңазытылған құс етінде бұл вирус алты айдан астам өлмейді. Егёр тем- пература 65-75 градусқа жеткізілсе вирус 30 минутта, ал 100 градуста санаулы секундтар ішінде өледі. Құс саңғырығындағы вирус күн сәулесі тура түскен жағдайда 48-72 сағатқа ғана шыдайды. 433 Балапан шығару кезінде жүмыртқа қабығының сыртына жабысқан вирус алғашқы ісүдердің өзінде-ақ зардаптылығын жоятын болса, жұмыртқа ішінде балапан шыққанға дейін жандана түседі. Органикалық заттарға бай (көң, қоқыс) ортада вирус 18-21°С ауаның ылғалдылығы 64-70% болған жағдайда 15 күннен 50 күнге дейін сақталады. Жұмыртқа қабығының сыртындағы вирус формалин буының әсерінен 1 сағатта, ал 0,5% натрий сілтісінен 20 минутта, 1% белсенді хлорлы эк ерітін- дісінен 10 минутта өледі. Ньюкасл ауруының вирусымен зарарланған құсханаларды 1% натрий сілтісімен немесе 3% формалин немесе ерітіндісімен 24 сағатта, ал 2% фор- малинмен немесе 3% хлорлы эк ерітіндісімен 18 сағат ішінде толық зарар- сыздандыруға болады. жүктеу/скачать 26,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|