Дауалау және күресу шаралары. Сау омарталарды ауру әкелуден қор-
ғап, араларды дүрыс күтіп, олардың ыстыққа ұрынбауын қадағапау қажет.
Ауру шыққан омартадағы араларға көктемде 500 мл қант шырынына 200 мың
ӘБ биомицин қосып береді. ¥ядағы араларды 50 мг панкреатин рибонуклеа-
засын 15 мл суға езіп бүрку жақсы нәтиже береді.
16.5. Гафниоз Бап арасының гафниозы (гафниоз пчел) - немесе қылау (паратиф) - іші
өтіп, қыстың соңы мен көктемде жаппай қырылуға соқтыратын жұқпалы
ауру.
Қоздырушысы -
H afnia alvei (В. paratyphi alvei) үсақ, ұштары жүмыр
келген полиморфты таяқшалар, мөлшері 1-2 х 0,3-0,5 мкм, спора түзбейді,
қозгапмапы (перитрах), барлық анелин бояуларымен жақсы боялады, грам-
теріс. Микроб жартылай ауасыбағасыз, барлық қарапайым қоректік орталар-
да, сэл сілтілеу жағдайда жақсы өседі. Агарда бір тэулік ішінде көгілдір тү-
нық шоғыр түзеді, түзақпен оңай алынады. Келесі тэулікте шоғырлар бір-бірі-
мен қосылып, бүлыңғыр, жабысқақ тартады. Шоғырдың ортасы қоңырланып,
бет жағы білеуленіп, дөңестенеді. Сорпада өскенде орта лайланады, индол
түзіледі. Сорпаның бетінде кейде бозғылт қабыршақ пайда болады. Микроб
желатинді сұйылтпайды, сүт ұйымайды. Картофельдё бозғылт сары жүғынды
түзіп, бозданған жағымсыз иіс береді. Глюкозаны, мапьтозаны, арабинозаны,
ксилозаны, раманозаны, маннитті, фруктозаны, гапактозаны жэне глицеринді
ыдыратады. Лактозаны, сахарозаны, дульцитті, адонитті, раффинозаны, декс-
тринді ыдыратпайды.
H afnia alvei бактерияларын сапьмонелларлардан мынадай қасиеттері
бойынша ажыратады: 20°С-та қозғапмалы, аммоний цитратын ыдыратып,' газ
түзеді, ал 37°С-та бүл қасиеттері байқапмайды. Сонымен қатар, бүл микроб-
тар өздеріне тэн қан сарысуысмен агглюинация береді.
Гафния бактериялары суда қайнатқанда 1-2 минутта, 58-60°С-та 30 ми-
нутта өледі.
Індеттік ерекш еліктері. Ауру негізінен қыстың аяғында жэне көктемде,
ап жазда күн суытып, жауынды болғанда байқалады. Оның шығуына араның
қоректік балының сапасыз сүйық болуы, орналасқан жерінің суық жэне ыл-
487
ғалдылығы ықпал ететді. Көбінесе жұмысшы аралар ауырады. Қолдан жұқ-
тырғанда қоздырушы бактерияны 5-10% қант шырынына қосып берсе аралар-
дың өлімге ұшырауы күрт көбейеді, ал микробты құрғақ ұнтақ қантпен бер-
генде аралардың тіршілігі әдеттегіден өзгере қоймайды.
Көктемде ара ұяларын қысқы орынынан шығарғанда, кэрездерді ауыс-
тырғанда, адасқан аралар арқылы, ортақ ыдыстан суарғанда ауру сау ұяның
араларына жұғады. Өлім көрсеткіші, ара орыны ылғалды болғанда, 50-60%-ға
жетеді.