ОҚулық Атыраулық заманауи жазушылардың қазақ және орыс тілдеріндегі шағын прозалық жинағы

Петр көздерін зорға ашты. Көршiсінің гаражында өткеннен қызу «банкеттен» кейiн көңілі жабырқаңқы еді. Қалтыраған қолдарымен тоңазытқыштан салқын арақтың құтысын алып, оны ашыңқыраған, жабы- сып қалған ерiндеріне тақады да төрт рет аузын тол- тырып жұтып жіберіп, қисайып тұрған орындыққа отырды.
Көгiлдiр мұнарлы жамылғыда дастарқан басында оған қарсы қарап, сары жалтылдақ көздерімен жа- сыл «адам» отыр. Петр мұрын сып еткізіп былай деді:

«Ал, түсiнiктi, кеше артық ішіп, мiне ендi неше түрлі пәлелер көз алдыма келіп тұр..»

Келiмсек ыржиып, көгiлдiр ақық түстi әдемi алақандарын шолп еткізiп, ұзын барабан таяқтары секілді саусақтарымен: «Жоқ, Петя, саған ешқандай пәле көрініп тұрған жоқ, сен менiң досымын, сенiмен сөйлесуге келдiм» - деді.
- Иә, дос! Мұндай достарды қайдан көргенімізді бiлесiң бе?! Айтайын ба, әлде өзің түсiнесің бе?!
– Петя, сен, ештеңе көрмедің, көре алмайтын едің, әрине, көре алғандарыңнан басқа. – саған көрсеткендер және көрсетіпжатқандардан басқа.
–Бұл мен үшiн тым даналық сөздер, сенiң әңгiмең тым даналыққа жақын ғой…
Келiмсек мейірімді жымиып алды: «Мiне сен, Петя, қалай ойлайсың, сен кiмсің, ғарышта не үшін өмір сүріп жатсың?»
- Мен, адаммын! Қандай ғарышты айтасың? Мен жер-анада өмiр сүремiн! Өзімнің жерімде!
– Өз жерің жоқ, сенің Петя, және ешқашан болған жоқ. Мұның бәрi менікі. - Және сенде, Петя, - менікісің. Менің азабымсың. Ой, азабым айрылмаған.
– Мiнекей саған! Үш саусақтан тұратын тiркесiмдi көрдiң бе?! Сенікі?! Ұста! Мен анамдыкімін! Ека- терина Васильевнаның ұлымын, ал ғарышқа бiздiң зымырандарымыз ұшып жатыр, мен онда - өмiр сүрмеймiн. Жоғары ұшады! Бiлесiң бе, қалай жоғары ұшатынын!?
- Ұшасыңдар, демек? Бүрге сияқты секiресіңдер. Петя бұл шынымен ұшқан ба? Сен нағыз ұшу тура- лы ештеңе білмейсің! Бiрақ бұл туралы саған біліп те қажет емес. Бұның бәрі басқа өлшемде, сенiң бүгiнгi жағдайың оны көтермейді.
Құй, Петя, ыдыстың ернегіне дейін арақты құй да үстелге қой. Қара, ыдыстағы арақ тырп етпейді - қалт етпейдi, ал жер ғой ұшады. Ұшады, Петя. Мiне ұшу деген осы! Ұшу!
_{Саған адам баласын мен жасадым, Петя, жасадым,}

Пётр с трудом открыл глаза. После прошедшего бур- ного «банкета» у соседа в гараже на душе было то- скливо. Взяв трясущейся рукой из холодильника бутылку с прохладной водкой, он поднёс её к про- кисшим слипшимся губам и, сделав четыре больших глотка, присел на покосившийся табурет.

Напротив него за столом в голубой дымчатой пелене сидел зелёный «человек» со сверкающими жёлтыми зрачками. Пётр шмыгнул носом: «Ну, как же, это по- нятно, перебрал вчера, вот и чудится теперь, всякая чертовщина…»
Пришелец ухмыльнулся, всплеснув красивой ладо- нью бирюзового цвета с длинными как барабанные палочки пальцами: «Нет, Петя, не чудится тебе, я друг твой, поговорить с тобой пришёл».

– Ага, друг! Видали мы таких друзей, знаешь где?! Сказать, или сам догадаешься?!

– Ничего ты, Петя, не видел, да и видеть не мог, кроме того, конечно, что мог. – Того – что тебе показывали и показывают.
– А для меня это слишком мудрёно, разговор твой больно уж мудрёный…
Пришелец расплылся доброй улыбкой: «Вот ты, Петя, как думаешь, кто ты есть такой, для чего живёшь в космосе?»
– Человек, я! Какой ещё космос? Я на земле-матушке живу! На своей Земле!
– Нет у тебя своей земли, Петя, и никогда не было. Всё это моё. И ты, Петя, – мой. Горе ты моё. Ой, горюшко.

– Вот тебе! Видал комбинацию из трёх пальцев?! Твой?! Лови! Маменькин я! Екатерины Васильевны сын, а в космос ракеты наши летают, я там – не живу. Высоко летают! Знаешь, как высоко!?

– Летаете, значит? Прыгаете как блохи. Разве это по- лёт, Петя? Ты и представления не имеешь о настоя- щем полёте! Но об этом тебе и знать не нужно. Всё это в ином измерении, не для твоего сегодняшнего состояния.
Налей, Петя, водку в стопку, до краёв налей и поставь на стол. Смотри же, водка в стопке замерла – не ше- лохнётся, а ведь земля летит. Летит, Петя. Вот это по- лёт! Полёт!
_{Делал я человечество в тебе, Петя, делал, трудился,}

287 288

еңбек сiңiрдiм, ал не үшiн, түсiнесiң бе?! Өз басы- ма пәле қылып... (келiмсек Петрге түсiнiксiз ғарыш тiлiнде ұрысып алды).
- Ойпырым-ай, қас шебер табылды ғой! Менi әкем мен анам жаратқан. Ал сен кім боласың?
- Мiне мен де айтып тұрмын ғой, Петя, сенi әлі жетілмегенсің, жетiлмегеніңді көрсеттің. Әйтеуiр, сыналатын құрылым - былай айтқанда, эксперименталдi. Мен бұл ісім қорытындысында неге барып соғатынын, сендер адамдар қалай өмiр сүресіңдер, даму жолының қайсысымен жүресіңдер, көргім келді.
Сендер өмiр сүру үшiн бәрін бердім, барлығын ойластырдым, ал сендер менiң еңбегiмді құртуға кiрiстiңдер. Бір-біріңмен соғыса бастадыңдар – алғашында таспен, сосын таяқпен, ал кейін атоммен. Саған ең қуатты күш салдым - ойлау күші! Ал барлық мәселені жұдырықпен шешуге тырысасың.

Күн энергиясын саған бердiм, ал сен жерді бұрғылап жатсың... Қайырымды адамдар азғындай бастады. Сендер қайда барасыңдар? – Сен, өзің қайда барасың? Сiз шынымен тұйыққа тірелгендеріңді түсiнбейсiңдер ме? Бәрi алғанын былғап тастадыңдар: Ауаны, өзендерді, теңiздерді, жерді, ақпараттық кеңiстiкті! Өзiмшiлдер. Бүлдірдіңдер!

Ал ғарыш болса, Петя, сендерге шыдап келеді! Неге әлі күнге дейін Ғаламның басқа жоғары дамыған әбден жетілген өркениеттерімен достық байланыс жоқ? Ал олар сендер туралы бiледi. Бiрақ, жерден аспанға мыңдаған соғыс заряды бағышталып тұрғанда, сендер кімге керексіңдер?
Қорқыныштысы, сендер жерліктер - қаталсыңдар.

«қатал планета» - ғарышта жерді осылай атайды. Міне миллиондаған жылдар – жалғыз тұрып жатсыңдар.

- Иә, иә, қызығарлықтай сайрайсың, ал маған неге келдің? Менен саған не керек?
– Мен саған бiрдеңе айтқым келді. Ең бастысы тек саған айтқым келедi, Петя.
– Ал, мен арақтан ұрттап қояйын, сөйле, мүмкiн, жа- сыл адам сен де iшiп, тіске басқың келетін шығар жұт?
- Жоқ, Петя, сен өзің бұл умен улануды жалғастыр, бұл, өкiнiшке орай сенiң қазiргi даму сатың. Тек, есіңде болсын, Петя - Өзіңнің айналаңдағы естіп және көріп отырған нәрселердің бәрі жоқ. Жоқ! Және сен де жоқсың, Петя, ешқашан болған жоқсың және болмайсың, мұның бәрі бағдарлама. – Сенің көргенің, естігенiң және сезгенiң – ол өз ішіңде. Бiр өзіңде, Петя! Барлық жер ішіңде!
_{Көшеде кетіп бара жатқан адамдар сенен бөлек}

а для чего, соображаешь?! Сделал на свою голову... (пришелец выругался непонятным Петру космиче- ским языком).

– Ах, какой мастер нашёлся! Папаня с матушкой меня делали. А ты, кто таков будешь?
– Вот я и говорю, недоделал я тебя, Петя, несовершен- ный ты оказался. В общем, пробная конструкция – экспериментальная, так сказать. Хотел я посмотреть, во что всё это дело моё в конечном итоге выльется, как жить вы – люди будете, по какому пути развития пойдёте.