ОҚулық Атыраулық заманауи жазушылардың қазақ және орыс тілдеріндегі шағын прозалық жинағы
жүктеу/скачать 34,49 Mb.
|
| -Әй, қыз-ау, сауда өністі болмады-ау бүгін?! Жауап қысқа.
-Иә. Күн арқан бойы ұзаған. Қыз ойға малынған. Жанбала намысын қамшылады. Бұл жолы кес- кестемеді. Жеңіл басып аяқ киімдердің алдында тұрды. Сүйріктей-сүйріктей туфлилер ішінен таңдап біреуін алды. -Бағасы қанша? (Жігіттің қулығы бұл!) Қыз айтты. Бірақ, Жанбаланың аяғына сыймады. -Осындай түрінен сәл үлкенін беріңізші. Бойына байылдық бара бастады. Сұлулық – асқақ дүние. Оған тіке сөйлеуге, оған жағымды, оған сай сөйлеуге – жібі түзу жатқызылған жетімді сөз қажет- тұғын, табу оңайға түсер емес. Әншейінде ауыз жап- пас шешен еді, «тілінің тікені бар» дейтін құрдастары, енді кеп тілі икемге келмегені қалай?! Девичьи глаза на углу базара! Очарован ими так, что не представляет себе жизни без них. Уже вошло в при- вычку: ходить перед ней вперед-назад и не говорить ни слова. Нет, наверное, людей без печали – опять за- метил печальный взгляд девушки, обращенный вниз, на обувь. Понял! «Может, потому что продает ботинки? Да, точно, а то ведь наши ноги и ботинки вроде целы». Как будто про- читав его мысли, девушка перевела взгляд в другую сторону. Из-за стола, уставленного обувью, с жалким видом стала смотреть на ноги людей, толпящихся на базаре, гудящем как улей, и двигающихся туда-сюда. Базарная толпа, то растягиваясь, то сталкиваясь, топ- чет землю, поднимая пыль. Вон те спешащие ноги, торопятся, спотыкаясь: одна нога то опережает, то от- стает от другой, наступая на пятку. Кто знает, куда они торопятся. Думаешь: дойдут благополучно до нужного места и отдохнут. Иначе... «Да чтоб твои глаза! Что случилось? Подол оголился, что ли?» Мысли Жанбалы прервал визгливый голос нервной худой женщины. Девушка безмолвна. Жен- щина неистово ругалась. Может, она и права. Девуш- ка, будто придя в себя, с особой тщательностью еще раз протерла ботинки, которые, как вороны, выстрои- лись перед ней. Рядом с ней сидящие женщины-тор- говки болтают без умолку. -Эй, девушка, что-то сегодня от торговли нет дохода? Ответ короток: -Да. Солнце поднялось выше. Девушка погружена в мысли. Жанбала подстегнул себя. В этот раз он не стал хо- дить взад-вперед. Подошел осторожно и встал перед обувью. Среди многих красивых туфель выбрал одну пару. -Какая цена? (Это было его уловкой!) Девушка назвала, но они оказались маловаты для Жанбалы. -Дайте мне такие же, чуть побольше. К нему вернулась рассудительность. Красота – не- обыкновенный возвышенный мир. Разговаривать с ней напрямик, чтобы понравиться и быть достойной ее – нелегко, не просто было даже подобрать слово. Обычно он был красноречивым, и сверстники говори- ли, что у него «острый язык», а теперь у него язык не поворачивается. 331 332
Бермеді. Таңдаған бәтіңкенің үлкен түрі сатылып кетіпті. Басқа бір әдемі аяқ киім қалтасына келмеді, шынымен қызыққан... бағасы қымбат. -Зат өзімдікі болса, бағасын арзан қылар едім, - деп жымиды қыз. Жымиғаны қандай еді?! - Онда есіміңзді айтыңыз! - Не дегеніңіз? - Даусыңыз қандай әдемі еді?! - Өтірік мақтамау керек кісіні! -Ант етейін! -Қойыңызшы. Сыңғырлай күлді. -Есіміңзді айтсаңыз, қояйын! -Базардағы бір бейбақ сатушының есіміне құда түскеніңіз жарамас. Біздің жұмыс танысу емес, мы- наларды сату. Аяқ киімдерді және бір сипалап сүртті. -Жоқ. Сізбен таныспай кетпеймін. Онда мен айтай- ын – мен айтайыншы: есімім – Жанбала. Сізді күнде көремін, содан бері көре бергім келетін бопты. Сізді көрмесем... -Олай демеңіз! Мен жұмыста тұрмын. Көп маза- ламауыңызды сұраймын. Бастық көрсе... Ой, ренжімеңізші... Атым – Айнұр, сізді де көріп жүрмін, көп жүресіз базарда, - асыға-аптыға сөйледі. –Жарай- ды, сау болыңызшы. Сіздің өз аяқ киіміңіз онсыз да әдемі, бекер шығындалып қайтесіз. Жарайды, мен са- удамды білейін. Икемге кеп сөйлескесін, Жанбала сөз таластырып жатпады. Кетіп қалды. Ертеңіне базарға келмеді. Әке-шешесі: «Бүгін де қалаңа кетпедің бе? Жұмыстан іздеп қалмай ма? Осы сен баланың артық жүрісің көбейіп барады, күнде кеттім деп қайтып келесің жа- ман ырым бастап...» деп ызыңға салғалы қашан. Жұмысы – қалада. Ауылға, үйіне демалысқа келген. Келе сала қарт пен кемпірдің қолы батпаған қора- қопсыны тазалап, жыртығын жамап, жөндеп, үй ша- руасын дөңгелетіп тастады. Әке-шешесі қартамыс тартыпты. Қасында жүргенде білінбейді, әйтпесе, күйбең тіршілік ығына жыға бастапты. Ауылда ерте қартаяды. Жым-жылас тыныштық, біртоға, бір- бірінен айнымайтын сүреңсіз күндер адамды шарша- тып жібереді ғой, жүздерінде әжім артыпты.
Обувь не предложила. Понравившиеся ботинки боль- шого размера оказались проданы. Другая, не менее красивая, обувь оказалась не по карману, понрави- лась, действительно,.. но дорогая цена. - Если б это была моя вещь, я бы снизила цену, улыб- нулась девушка. А какая у нее улыбка?! - Тогда назовите свое имя! - Что Вы говорите? - Какой у Вас приятный голос! - Нельзя хвалить понарошку! - Клянусь! - Перестаньте, – звонко рассмеялась она. - Если назовете свое имя, то перестану. - Не годится, чтобы Вы запали на простую базарную торговку. Наша работа заключается не в знакомстве, а в продаже вот этих самых, – и протерла еще раз обувь. - Нет. Не уйду, пока не познакомлюсь с Вами. Давай я скажу, давайте скажу: мое имя – Жанбала. Я вижу Вас каждый день и хочу видеть постоянно. Если не вижу Вас... - Не говорите так! Я на работе. Прошу меня не беспо- коить. Если увидит начальник... Ой, не обижайтесь... Меня зовут Айнур. Я тоже Вас вижу, Вы часто ходите на базар, – сказала она второпях. – Ладно, до свида- ния. Ваша обувь и так красивая, зачем зря тратиться. Ладно, я займусь делом. Наконец, получив возможность поговорить с ней, Жанбала не стал ее уговаривать и ушел. На следую- щий день он не пошел на базар. Отец с матерью давно не давали покоя: «Ты и сегодня не поехал в город? А вдруг будут искать на работе? Что-то ты стал часто ездить, каждый день уезжаешь в город, а потом возращаешься, что-то это не к добру... » Работа в городе. Приехал в аул на выходные. Сразу убрал сарай, до которого не доходили руки стариков, все залатал, отремонтировал, привел все хозяйство в порядок. Мать с отцом постарели. Когда находишься рядом, не заметно. В ауле люди рано стареют. Абсо- лютная тишина и постоянство, серые дни, похожие друг на друга, доводят человека до усталости. На их лицах появилось больше морщин. Взял в привычку, устроившись поудобнее, распивая 333 334
ауыл қыздарын түгендейтін де әдетіне басқан. - Ойыбай, айтпа, боташым, ауыл – азды, - дейді шешесі. – «Қыз мұраты - кету», дегенмен, кетуінен келуі тез бей деймін осы күнгі қыздардың. Шалабайдың, әлгі сенімен оқығаны бар емес пе, сол бала қайтып келіпті, баласын етегіне салып. -Күйеуі нашар болған шығар, апа. Әйтпесе, ол тәуір қыз болатын. -Қайдам?! Күйеуге тиерде алдымен алды-арты- на қарап, ойланып алар болар есі түзу қыз. Байсыз қалатындай шкөлін бітірер-бітірместен күйеушілеп еді, енесі сидырмапты дейді. жүктеу/скачать 34,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|