Қарақұмық жармасының ассортименті

165
32-кесте
Қарақұмық жармасының түрлері мен сұрыптары
Жарма
түрі
Сұрып
Өңдеу әдісі
Сипаттама
Бүтін
жарма
Бірінші, 
екінші,
үшінші
Ядроны жемістік 
қабықтардан ажырату 
жолымен буланбаған 
дәннен өндіреді
1,6х20 мм сопақ 
саңылаулы торлы ма
-
тадан тұратын елек 
арқылы өтпей қалған 
бүтін және жарылған 
қарақұмықтың 
ядролары
Ұсақ 
жарма
Сұрып­
тарға 
бөлін­
бейді
Ядроны жемістік 
қабықтардан ажырату 
жолымен буланбаған 
дәннен өндіреді
1,6х20 мм сопақ 
саңылаулы торлы ма
-
тадан тұратын електен 
өткен және №08 сым 
торлы електен өтпей 
қалған бөлшектерге 
жарылған қарақұмықтың 
ядролары
Тез 
пісірілетін 
бүтін жарма
Бірінші, 
екінші,
үшінші
Ядроны жемістік 
қабықтардан ажырату 
жолымен буланған 
дәннен өндіреді
1,6х20 мм сопақ 
саңылаулы торлы 
матадан тұратын 
електен өтпей қалған 
бүтін және жарылған 
қарақұмықтың 
ядролары
Тез 
пісірілетін 
ұсақ жарма
Сұрып­
тарға 
бөлін­
бейді
Ядроны жемістік 
қабықтардан ажырату 
жолымен буланған 
дәннен өндіреді
1,6х20 мм сопақ 
саңылаулы торлы 
матадан тұратын 
електен өткен және 
№08 сым торлы елек
-
тен өтпей қалған 
бөлшектерге жарылған 
қарақұмықтың 
ядролары
Қарақұмық жармасы 33­кестеде келтірілген талаптарға сай болу керек.

166
33-к
есте
Қарақұмық жар
масының с
апа көрс
еткіштері
Көрс
еткіштер
дің а
та
уы
Тұт
ас жар
ма және те
з пісірілетін тұт
ас жар
маға арна
лған сипа
тт
ам
а мен нор
ма
Ұс
ақ жар
ма және те
з 
пісірілетін Ұс
ақ жар
ма
бірінші сұрып
екінші сұрып
үшінші сұрып
Ба
ла
лар т
ағамдарын өндір
уде 
қо
лданыла
тын 
1/с те
з пісірілетін тұт
ас
жар
масы
Түсі
Сарғыш және жасыл реңк
ті ақ с
ары түс, 
те
з пісірілетін жар
ма үшін – түр
лі реңк
ті қоңыр түс
Ж
ар
ма үшін түр
лі реңк
ті қоныр түс
Иісі
Қарақұм жар
масына тән, шіріг
ен, көг
ерг
ен және бөтен иіссіз
Дәмі
Қарақұмыққа тән, басқа бөтен т
атымсыз, қышқыл, ащы еме
с
Ылға
лдық, %, ар
тық еме
с
А) қазіргі қо
лданыс үшін
14,0
14,0
14,0
14,0
14,0
б) ұзақ с
ақт
ау және мер
зімінен 
бұрын т
асып ж
еткіз
у үшін
13,0
13,0
13,0
13,0
13,0
Ж
оғары с
апа
лы ядро, %, к
ем еме
с
99,2
98,4
97,5
99,2
98,3
Соның ішінде: жарылған ядро
лар, 
%, ар
тық еме
с
3,0
4,0
5,0
3,0
–
Бидай дәндері %, ар
тық еме
с
–
–
2,0
–
–
Қа
уызсыз
да
лм
аған дәндер, %, 
ар
тық еме
с
0,3
0,4
0,7
0,3
–
Шөп
­ша
лам қо
спасы, 
%, ар
тық еме
с
0,4
0,5
0,6
0.4
0,7

167
Соның ішінде: минера
лды, 
%, 
ар
тық еме
с
0,05
0,05
0,05
0,05
0,05
органик
алық, 
%, 
ар
тық еме
с
–
–
–
–
0,2
Соның ішінде астық қорының өлі зиянк
естері, 1 кг данамен, ар
тық 
еме
с
15
15
15
Рұқс
ат етілмейді
15
Ұнт
ақ, %, ар
тық еме
с
–
–
–
–
0,5
Бүлінг
ен ядро
лар, %, ар
тық еме
с
0.2
0,4
1,2
Рұқс
ат етілмейді
0,5
Піс
у қасиеті (те
з пісірілетін 
жар
ма үшін), мин
25
25
25
25
15
А
стық қорының зиянк
естеріс
ен 
за
ла
лдануы
Рұқс
ат етілмейді
1 кг жар
мадағы мет
аллм
агнитті 
қо
спа
лар, мг
, ар
тық еме
с
3,0
3,0
3,0
3,0
3,0
Қышқылдылық, град., ар
тық еме
с
–
–
–
4.5
–
М
ез
офилді аэробты жэне 
фак
уль
та
тив
ті
­анаэробты 
микроорганиз
мдер, 1 г
­ға 
жас
уша
лар
да, ар
тық еме
с
–
–
–
1,0x10
4
–
Зең с
аңыра
уқұлақт
ар, 1 г
­ға 
жас
ушы с
аны, ар
тық еме
с
–
–
–
2,0х!0
2
–
Ішек т
аяқша
лары т
обының 
бак
териялары, 1 г
­ға
–
–
–
Рұқс
ат етілмейді
–

168
Ескерту:
1. Қарақұмықтың буланбаған дәнінен алынған жарма ылғалдылығы 
рұқсат етіледі:
а) қазіргі қолданыс үшін – 15%­дан артық емес;
б) ұзақ мерзімге сақтау және мерзімінен бұрын тасып жеткізу үшін
– 14%­дан артық емес.
2. Қарақұмық жармасының әбден пісуі үздікті анықталады, бірақ айы­
на бір реттен кем емес.
3. Ең үлкен ұзындық өлшемінде металлмагнитті қоспаның жеке 
бөлшектерінің өлшемдері 0,3 мм­ден аспау керек, ал оның жеке 
бөлшектерінің массасы 0,4 мг­нан артық болмауы керек.
4. Қарақұмық жармасындағы пестицидтердің қалған мөлшері макси
-
малды рұқсат етілген деңгейден аспауы керек.
5. Балалар тамақтарын алуда қолданылатын бірінші сұрыпты тез 
пісірілетін бүтін жарманы – МЕМСТ 19093­73 бойынша егістіктерде пе
-
стицидтер қолданылмай өсірілген қарақұмық жармасынан өндіреді.
6. Балалар тамақтарын алуда қолданылатын тез пісірілетін бүтін 
жармадағы ауыр металдардың (мыс, қорғасын, сынап, кадмий, цинк) 
мөлшері рұқсат етілген концентрациядан, ал пестицидтердің (ДДТ және 
оның метаболиттері ГХЦГ) қалдық саны максималды рұқсат етілген 
деңгейден аспауы керек.
Қарақұмық жармасында нормаланатын қоспалардың сипаттамасы 
34­кестеде берілген.
34-кесте 
Қарақұмық жармасында нормаланатын 
қоспалардың сипаттамасы
Қоспалардың атауы
Сипаттама
Шөп­шалам қоспасы:
органикалық қоспа
Жемістік қабықтар, сабақ қалдықтары, астық 
қорының өлі зиянкестері (қоңыздар)
минералды қоспа
Құм, ұсақ жұмыр тас, жер, зімпара, руда мен 
шлак бөлшектері
шөп­шалам тұқымдары
Барлық жабайы өсімдік тұқымдары, соны
-
мен қатар татарлық қарақұмық

169
мәдениетті өсімдік дәндері
Бидай, қара бидай, сұлы және басқа 
дақылдар дәндері, сонымен қатар 
қарақұмықтың жақсы жетілмеген және 
жазық дәндері мен ядросының минимал
-
ды мөлшері бар қарақұмықтың ашық түсті 
дәндері – рудяк
Қарақұмықтың бүлінген 
ядролары
Шіріген, көгерген, көмірленген – 
эндоспермнің анық бүлінгендерінің барлығы
Қауызсыздалмаған дәндер
Жемістік қабықтардан ажыратылмаған 
қарақұмық дәндері
Жарылған ядролар
1,6х20 мм сопақ саңылаулы торлы мата
-
дан тұратын електен өткен және №08 сым 
торынан тұратын електен өтпей қалған 
қарақұмықтың жарылған ядроларының бо
-
луы:
бірінші сұрыпты бүтін жарма мен тез 
пісірілетін бүтін жармада – 3%­дан артық;
екінші сұрыпты бүтін жарма мен тез
пісірілетін бүтін жармада – 4%­дан артық; 
үшінші сұрыпты бүтін жарма мен тез 
пісірілетін бүтін жармада – 5%­дан артық.
Ұнтақ
№08 сым торынан тұратын електен өткен 
қарақұмық ядросының майда бөлшектері
7.4 Сұлы өнімінің ассортименті, шығым 
нормалары және сапасы
«Жарма өңдеуге арналған сұлы» МЕМСТ 6584­73 талаптарына сай 
болу керек. Өңдеу тәсілі мен сапасына байланысты сұлы жармасын 35­
кестеде берілген түрлер мен сұрыптарға бөледі.
35-кесте 
Сұлы жармасының түрлері мен сұрыптары
Түр
Сұрып
Сипаттама
Ұсақталмаған 
сұлы жармасы
Жоғары, 
бірінші, екінші
Булау, қауызсыздау және ажарлаудан 
өткен сұлыдан алынатын өнім
Жаншылған 
сұлы 
жармасы
Жоғары, 
бірінші, екінші
Алдын ала булаудан өткен ұсақталмаған 
сұлы жармасын жаншу нәтижесінде 
алынатын өнім

170
Сапасы бойынша сұлының қалдықтар мен өнімнің шығымының 
базистік нормалары 36­кестеде келтірілген.
36-кесте 
Сұлыны өңдеудегі қалдықтар мен өнімнің шығымының
базистік нормалары
Өңдеу өнімдері
Өнім ассортименті және шығым, %
ұсақтал­
маған
ұсақтал­
маған
және жан­
шылған
ұсақтал­
маған 
және 
үлпектер
жармадан
үлпектер
тал­
қан
«Экстра»
үлпек­
тері
Ұсақталмаған 
сұлы жарма
-
сы (жоғары, 
бірінші, екінші 
сұрыптар)
45,5
29,5
39,5
–
–
–
Жаншылған 
жарма (жоғары, 
бірінші 
сұрыптар)
–
15,5
–
–
–
–
Үлпектер
–
–
5,5
95,5
–
50,0
Талқан
–
–
–
–
52,0
–
Барлығы
45,5
45,0
45,0
95,5
52,0
50,0
Жемдік ұсақ 
жармамен ұнтақ
15,5
16,0
16,0
4,0
9,5
13,0
І – ІІ категория
-
лы қалдықтар
2,8
2,8
2,8
–
1,3
1,3
Қауыз
27,0
27,0
27,0
–
26,0
27,0
Майда сұлы
5,0
5,0
5,0
–
5,0
5,0
ІІІ категория
-
лы қалдықтар, 
механикалық 
шығындар
0,7
0,7
0,7
0,1
0,7
0,7
Кеуіп кетуі
3,5
3,5
3,5
0,4
5,5
3,0
Барлығы
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
Жармалық кондиция дәнді өңдеу кезінде жоғары сұрыпты жарма 
өндіріледі.
Сұлы жармасының ассортименті мен сапа нормалары МЕМСТ 
3034­75 сай болу керек.

171
Сұлы жармасы 37­кестеде көрсетілген талаптар мен нормаларға сай 
болуы керек.
37-кесте 
Сұлы жармасының сапа көрсеткіштері
Көрсеткіштер аталуы
Сұрыптарға арналған сипаттама мен нормалар
жоғары
бірінші
екінші
балалар 
тағамдарын 
алуда 
қолданы­
латын жоғары 
сұрып
Түсі
Түрлі реңкті сұршылсары
Иісі
Буланған сұлы жармасына тән, көгерген, шіріген 
және басқа бөтен иіссіз
Дәмі
Буланған сұлы жармасына тән ерекше әлсіз ащы 
дәмді, қышқыл емес және басқа татымсыз
Ылғалдылық, %, артық емес
12,5
12,5
12,5
12,5
Жоғары сапалы ядро, %, кем емес
99,0
98,5
97,0
99,0
соның ішінде жарылған ядро, 
артық емес
0,5
1,0
2,0
0,5
Қауызсыздалмаған дәндер, %, 
артық емес
0,4
0,7
0,8
0,4
Шөп­шалам қоспасы, %, артық емес
0,3
0,7
0,8
0,3
соның ішінде:
а) қарамықша,
артық емес
0,1
0,1
0,1
0,1
б) зиянды қоспалар, артық емес
0,05
0,05
0,05
Рұқсат 
етілмейді
зиянды қоспалардың ішінде 
ақмия мен түрлі­түсті вязель
,
артық емес
0,02
0,02
0,02
–
в) минералды қоспалар, артық емес
0,1
0,1
0,1
0,05
г) гүлді қабықшалар, артық емес
0,05
0,05
0,05
0,05
д) астық қорының өлі зиянкестері, 
1 кг­ға данамен, артық емес
15
15
15
Рұқсат 
етілмейді
Ұнтақ, %, артық емес
0,3
0,5
0,5
0,3

172
Астық қорының зиянкестерімен 
залалдануы
Рұқсат етілмейді
Металлманитті қоспа, 
1кг жармаға, мг, артық емес
3,0
3,0
3,0
3,0
Бүлінген ядролар, %, артық емес
–
–
–
Рұқсат 
етілмейді
Қышқылдылық, град., артық емес
–
–
–
6,0
Мезофилдіаэробты және 
факультативті­анаэробты 
микроорганизмдер, 1 г­ғы 
жасушалар, артық емес
–
–
–
2,5х10
4
Зең саңырауқұлақтары, 1 г­ғы 
жасушалар, артық емес
–
–
–
2,0х10
2
Ішек таяқшалары тобының 
бактериялары, 1 г­да
–
–
–
Рұқсат 
етілмейді
Ескерту:
1. Ең үлкен ұзындық өлшемінде металлмагнитті қоспаның жеке 
бөлшектерінің мөлшері – 0,3 мм­ден, ал руда мен шлак жеке түйір­
шіктерінің массасы – 0,4 мг­нан аспауы керек.
2. Балалар тамақтарын алуда қолданылатын жоғары сұрыпты 
ұсақталмаған сұлы жармасын егістікте пестицидтер қолданылмай 
өсірілген МЕМСТ 6584­73 бойынша сұлыдан өндіреді.
3. Балалар тамақтарын алуда қолданылатын сұлы жармасындағы 
ауыр металдардың (мыс, қорғасын, сынап, кадмий, цинк) мөлшері 
рұқсат етілген концентрациядан, ал пестицидтердің (ДДТ және оның 
метаболиттері ГХЦГ) қалдық саны максималды рұқсат етілген деңгейден 
аспауы керек.
Сұлы жармасындағы қоспалардың сипаттамасы 38­кестеде көр­
сетілген.
«Геркулес» сұлы және жапырақшалы үлпектерінің сапа нормалары 
МЕМСТ 21149­75, «Экстра» сұлы үлпектері – ТШ 8 УССР 25­87 және 
ТШ 8 РСФСР 11­54­88 талаптарына сай болуы керек.
Пісіру уақытына байланысты «Экстра» үлпектері үш нөмірлі болып 
өндіріледі:
№1 – бүтін сұлы жармасынан;
№2 – кесілген жармадан;
№3 – тез пісетін майда кесілген жармадан.

173
38-кесте 
Сұлы жармасындағы қоспалардың сипаттамасы
Қоспалардың 
атаулары
Сипаттама
Шөп­шалам 
қоспасы:
минералды қоспа
Құм, ұсақ жұмыр тас, жер, зімпара, руда, шлак 
бөлшектері
органикалық 
қоспа
Гүлді қабықшалар, сабақ, сіңсебас, арамшөп 
қабықтары, астық қорының өлі зиянкестері (қоңыздар)
өсімдік 
тұқымдары
Барлық жабайы және мәдениетті өсімдік тұқымдары, 
сонымен қатар бидай, полба, қара бидай, арпаның 
өңделмеген дәндері
Бүлінген ядролар
Шіріген, көгерген, көмірленген – ядросы анық 
бүлінгендердің барлығы
Зиянды қоспалар
Қара күйе, қастауыш, ақмия, түрлі­түсті вязель
Ерекше
ескерілетін қоспа
Қарамықша
Қауызсыздалмаған
дәндер
Гүлді қабықшалардан ажыратылмаған сұлы дәндері
Жарылған ядролар МЕМСТ 214­83 бойынша 2,0 мм диаметр саңылаулы 
електен өткен және МЕМСТ 3924­74 бойынша №063 
елегінен өтпей қалған сұлы, бидай, полба, қара 
бидай және арпаның жарылған ядролары қоспаға 
жатқызылады, егер олардың мөлшері жоғары сұрыпта 
– 0,5%­дан, бірінші сұрыпта – 1,0%­дан, екінші 
сұрыпта – 2,0%­дан аспаған жағдайда.
Ұнтақ
МЕМСТ 3924­74 бойынша №063 елегінен өткен 
барлық өтім
Сұлы үлпектері 39­кестеде келтірілген талаптар мен нормаларға сай 
болу керек.

174
39-кесте 
Сұлы үлпектерінің сапа көрсеткіштері
Көрсеткіштер
Түрлер мен нөмірлерге арналған сипаттама және нормалар
«Геркулес»
Жапырақты
«Экстра» үлпектері
№1
№2
№3
Түсі
Ақ сары түстен сарыға дейін ақ реңкті
Иісі
Көгерген, шіріген және басқа бөтен иіссіз, сұлы жармасына 
тән
Дәмі
Сұлы жармасына тән, ащы және басқа бөтен татымсыз
Ылғалдылық, %, артық 
емес
12,0
12,0
12,0
12,0
12,0
Күлділік (құрғақ затқа 
есептегенде), %, 
артық емес
2,1
1,9
2,1
2,1
2,1
Қышқылдылық, град, 
артық емес
5,0
5,0
5,0
5,0
5,0
Шөп­шалам қоспасы, 
%, артық емес
0,35
0,25
0,30
0,30
0,30
шөп­шалам қоспалары 
ішінде:
а)минералды қоспа, 
артық емес
0,03
0,03
0,03
0,03
0,03
б) гүлді қабықшалар 
(бос және қауызсыз­
далмаған бүтін және 
жаншылған дәндерді 
бөлу нәтижесінде 
алынғандар), артық емес
0,10
0,05
0,05
0,05
0,05
в) зиянды қоспа мен 
қарамықша, артық емес
0,05
0,05
0,05
0,05
0,05
зиянды қоспа ішінде: 
ақмия және түрлі­түсті 
вязель, артық емес
0,02
0,02
0,02
0,02
0,02
Пісу қасиеті, мин
20
10
15
10
5
Астық қорының 
зиянкестерімен залал
-
дануы
Рұқсат етілмейді
1 кг үлпектердегі 
металлмагнитті қоспа, 
мг, артық емес
3
3
3
3
3

175
Ескерту:
Күлділік пен әбден пісу көрсеткіштері кепілдемелі болып табы
-
1. 
лады және жиі анықталып отырады, бірақ жарты жылдықта бір реттен 
кем емес.
Гүлді қабықшалар мөлшерін анықтау үшін қауызсыздалмаған 
2. 
бүтін және жаншылған дәндері қабықтарынан міндетті түрде ажыра
-
тылуы тиіс.
Ең үлкен ұзындық өлшемінде металлмагнитті қоспаның жеке 
3. 
бөлшектерінің мөлшері – 0,3 мм­ден, ал оның жеке түйіршіктерінің мас
-
сасы – 0,4 мг­нан аспауы керек.
Экстра үлпектеріндегі улы элементтердің мөлшері Сан ЕжН42­
4. 
123­4089­86 бекіткен нормативтерден аспауы керек.
Сұлы үлпектерін сақтау мерзімі өңделіп шығарған күннен бастап 
5. 
– 4 ай.
Сұлы үлпектеріндегі қоспалардың сипаттамалары 40­кестеде кел тіріл ген.
40-кесте
Сұлы үлпектеріндегі қоспалардың сипаттамалары
Қоспа атаулары
Сипаттама
Минералды қоспа 
Құм, ұсақ жұмыр тас, жер, зімпара, руда, шлак 
бөлшектері
Органикалық қоспа
Гүлді қабықшалар, сабақтар бөлшектері
Өсімдік тұқымдары
Барлық жабайы және мәдениетті өсімдік тұқымдары
Бүлінген үлпектер
Шіріген, көгерген, көмірленген – эндосперм 
түсінің анық бүлінгендердің (өзгерген) барлығы
Зиянды қоспа
Қара күйе, қастауыш, ақмия, түрлі­түсті вязель
Ерекше ескерілетін қоспа Қарамықша
Талқан сапасының нормалары МЕМСТ 2929­45 бойынша белгіленеді.
Қауызын алғаннан кейін тартуға жіберілетін сұлыда болу керек, %, 
артық емес:
Қарамықша – 0,1;
­ 
зиянды қоспалар (қара күйе, қастауыш, ақмия, түрлі­түсті вязель) 
­ 
– 00,5, соның ішінде ақмия мен түрлі­түсті вязель – 0,02.
Балалар тамақтануына арналған талқанды өндіру үшін қауызын ал­
ғаннан кейін тартуға жіберілетін сұлыдағы қарамықшаның мөлшері 
0,1%­дан артық болмау керек. Зиянды қоспалардың мөлшері рұқсат 
етілмейді.

176
Сұлы талқаны 41­кестеде көрсетілген талаптар мен нормаларға сай 
болу керек.
41-кесте 
Сұлы талқаны сапасының көрсеткіштері
Көрсеткіштер
Сипаттама және норма
талқан
балалар тамақтануында 
қолданылатын талқан
Түсі
Ақшыл кремді түстен ақ кремді түске дейін, 
бірқалыпты
Иісі
Көгерген, шіріген және бөтен иіссіз, талқанға 
тән
Дәмі
Ащы және қышқыл емес, басқа бөтен та
-
тымсыз талқанға тән
Ылғалдылық, %, артық емес
10,0
10,0
Күлділік (құрғақ затқа 
есептегенде), %, артық емес
2,0
2,0
Ұн тарту ірілігі, %:
МЕМСТ 4403­77 бойынша №27 жібек 
маталы електегі қалдық, артық емес
2,0
2,0
МЕМСТ 4403­77 бойынша №38 жібек 
маталы електен өткен өтім, кем емес
60,0
60,0
Минералды қоспа
Шайнау кезінде қышырлықтық сезілмеу 
керек
1 кг талқандағы металлмагнитті 
қоспа, мг, артық емес
3,0
3,0
Астық қорының зиянкестерімен за
-
лалдануы
Рұқсат етілмейді
Астық қорының өлі зиянкестері 
(қоңыздар), 1 кг­ға данамен, артық 
емес
Рұқсат етілмейді
Қышқылдылық, град., артық емес
–
10,0
Мезофилді аэробты және 
факультативті анаэробты микроорга
-
низмдер, 1 г­ғы жасушаларда, артық 
емес
–
1,0 х10
4
Зең саңырауқұлақтары, 1 г­ғы жасу
-
шалар, артық емес
–
1,0 х10
4
Ішек таяқшалары тобының бактерия
-
лары, 1 г­да
Рұқсат етілмейді

177
Ескерту:
1. Балалар тамақтарын алуда қолданылатын талқанды егістіктерде 
пес тицидтер қолданылмай өсірілген МЕМСТ 6584­73 бойынша сұлыдан 
өндіреді.
2. Балалар тамақтарын алуда қолданылатын талқандағы ауыр 
металдардың (мыс, қорғасын, сынап, кадмий, цинк) мөлшері рұқсат 
етілген концентрациядан, ал пестицидтердің (ДДТ және оның 
метаболиттері ГХЦГ) қалдық саны максималды рұқсат етілген деңгей­
ден аспауы керек.
3. Сұлы талқанын сақтау мерзімі өндіріліп шыққан күннен бастап – 
4 ай.
4. Ең үлкен ұзындық өлшемінде металлмагнитті қоспаның жеке 
бөліктерінің өлшемдері 0,3 мм­ден, ал оның жеке түйіршіктерінің мас
-
сасы – 0,4 мг­нан аспауы керек.

жүктеу/скачать 16,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: