Оқулық Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі алматы, 2014 Ә. Ізтаев, К. Б. Байболов
жүктеу/скачать 16,75 Mb. Pdf көрінісі
|
(K)Ізтаев Ә. Жарма және жарма концентраттары технологиясы
| Сұйық қайнатпаны өңдеу.
Қайнау аяқталған соң, қайнатпаны мы жылған қалдықтардан үккіш машинасында бөледі. Үккіш машинасын - да массаның қозғалу сызбанұсқасы 67 - суретте келтірілген. 67-сурет . Үккіш машинасында массаның қозғалу сызбанұсқасы Үккіш машинасы бірбірте қабаттасып, горизонталь бекітілген, қатпарлы тот баспайтын болаттан жасалған кезекпен жұмыс істейтін үш барабаннан тұрады. Жоғарғы барабан тесігінің диаметрі 1,5 мм, ортан - шы барабан тесігінікі 0,8 мм, төменгінікі – 0,4 мм. Барабандар ішінде горизонталь біліктерде шыбыртқылар бекітілген. Жоғарғы барабанда барабан торы мен шыбыртқы арасындағы аралықты машинаны шашпайақ реттеуге болады. Екінші және үшінші барабан - дарда шыбыртқылар қатты бекітілген. 208 Машинаның қабылдау бункерінен шыққан өнім жоғарғы барабанға түседі және 350400 айн/мин жиілікпен айналатын шыбыртқымен тор - лы қабырғаға тасталады. Сұйық масса (қайнатпа) шыбыртқымен өнімді араластыру кезінде туындайтын ортадан тепкіш күш әсерімен барабан тесіктері арқылы қысылады және қабылдау қорапшасына түседі, сол жерден екінші, содан үшінші барабанға түседі, соңғысында ерімейтін бөлшектерден түбегейлі тазаланып, келесі үдеріске бағытталады. Түсті қабықшалар, піспеген дәндер, ұрықтардан тұратын мыжылған қалдық шыбыртқылармен барабан соңына жылжиды және қалдықтарға арналған науаға шығарылады. Тұрғызылған үккіш машинасы 17 кВт қуат тұтынып, 430440 л/сағ қайнатпа өндіре алады. Қайнатпаларды сүзгілеуді масса температурасы 8590 0 С болған кез - де жүргізеді. Көрсетілгеннен температура төмен болса, қайнатпадан мыжылған қалдықтарды айыру қиынға соғады, себебі бұл жағдайда жарманың сулы қайнатпасының тұтқырлығы күрт көтеріледі. Мысалы, масса температурасын 50 0 Сқа дейін төмендетсе, оның тұтқырлығы үш есеге ұлғаяды. Үккіш машиналарында жұмыс істеу кезінде мыжылған қалдықта сұйық фаза қалмауын бақылау қажет; мыжылған қалдықта құрғақ заттар көп болған сайын (қолмен ұстағанда құрғақ болған сайын), қайнатпаларды сүзгілеу үдерісі жақсы жүргенін көрсетеді. Мыжылған қалдықта сұйық фазаның болуы машина өте көп күш түскенін немесе барабандар қабырғасына (әсіресе, жоғарғы) шыбыртқыларының жақсы тимейтіндігін көрсетеді. Егер қайнатпада мыжылған қалдық байқалса, бұл барабандардың дұрыс жиналмағандығын, ия болмаса барабандардың бірінің қабырғасы майысқанын көрсетеді. Екеуі де тез арада дұрысталуы қажет. Мыжылған қалдықтардың тағамдық құндылығы жоқ және мал азықтық қалдық ретінде пайдаланылады. Қажетті жағдайларда оны білікті кептіргіште кептіруге болады. Сұйық қайнатпаларды құрылымын жақсарту және тұтқырлығын төмендету үшін гомогенизациялайды. Егер мұнда ғана үккіш машинасынан алынған қайнатпаны микрос копқа көруге қойса, онда бірбірінен мөлшерлерімен (кейде 90100 есе) ерекшеленетін коллоидты бөлшектерді көруге болады. Гомогенизация кезінде ірі бөлшектердің едәуір майда бөлшектерге ұсақталуы және олардың мөлшері жағынан айтарлықтай теңестірілуі жүреді. Бірмезгілде қайнатпалардың тұтқырлығы айтарлықтай төмен дейді. 209 Сонымен, гомогенизация кезінде сұйық қайнатпалардың техноло гиялық қасиеттері жақсарады, бұл олардың шашырату үдерісін едәуір жеңілдетеді және кептіру қондырғысының жұмысын жақсартады. Технологиялық нұсқаулармен тиісті жабдықтар болмаған жағдайда гомогенизациясыз жұмыс істеуге рұқсат етіледі. Бұл кезде жармалар - ды қайнату кезінде қайнату аппаратына құйылатын суды, сұлы және күріш жармалары үшін 1050 лге дейін, қарақұмық жармасы үшін – 1000 лге дейін көбейту қажет. Алынған қайнатпа бұл жағдайда, құрғақ заттары жоғарыда көрсетілген жарманы қайнату кезіндегі мөлшерде су беру кезіндегі 6,57% орнына 4,55% құрайды. Бұл кептіру мұнарасына қосымша салмақ түсіретіні түсінікті, себебі буланатын су мөлшері өседі. Сондықтан, сызбанұсқаларда қайнатпаларды гомогенизациялау - ды шығарып тастау тиімді емес. Қайнатпалардың гомогенизациясын сүт гомогенизаторларда жүргізеді. Гомогенизаторда қайнатпа плунжерлі насоспен жасалатын жоғары қысыммен (1015 МПа) клапан беті мен оның құрал арасында түзілген капиллярлы саңылау арқылы өтеді және осының салдарынан өте май - да бөлшектерге ұсақталады. Гомогенизацияға жарманың барлық ерімеген бөлшектері мен оның қабықшасынан толық аршылған қайнатпа түсуі қажет, себебі ақуызды ми - целл (қойыртпақ) және крахмал қойыртпақтары ұсақталады. Құрамында мыжылған қалдықтары бар қайнатпаны өңдеу гомогенизаторды істен шығаруы мүмкін, мұны үнемі естен шығармау керек. Гомогенизацияланған қайнатпаны 8590 0 С температура деңгейінде ұстап тұру үшін, бу ұстау матасымен жабдықталған резервтік сыйымдылықтарда жинайды. Қайнатпаны жоғарыдағы температу - радан төмен түсіруге болмайды, себебі бұл оның тұтқырлығы мен қышқылдығының өсуіне алып келеді. Сұйық қайнатпаның қорын көп етіп жинауға болмайды. Оны ұзақ мерзім сақтау кезінде қышқылдықтың өсуі жүреді, бұл өнімнің сапасын төмендетеді. жүктеу/скачать 16,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|