Оқулық Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі бекіткен
жүктеу/скачать 0,7 Mb.
|
паразитология кітап
&ішегіндегі эпителийден қыска мезгілге үзіліп кыска (бір- ак саты бо- лады) эритроцитті сатыға ауысады. Әрі карай, Lankesterella-лардың ішек эпителийі үзілуі түракты болады (эпите лий тек спорозоиттардың өтуі үшін керек), бірак паразит өзінің барлык дамуын эндотелий та- мырларында өткізеді, 13-еурет. Безгек плазмодиясының (Plasmodium) даму циклы: 1-спорозоиттер; 2-4-бауырдағы өтіп жаткан шизогония; 5-10-эритроциттағы өгіп жаткан шизогония; 10-мерозоидтар; 1l-12-макрогамонттар; 13-14-микрогамонт- тар; 15-макрогамета; 16-микрогаметоцид; 17-микрогаметалардың пайда болуы; 18-копуляция; 19-20-зигота немесе оокине- та; 21-оокинетаның ішектің сыртына өгуі; 22-26-спорозоиттардың дамуы; 27-безгек масаньщ сілекей бездерінде жиналған спорозоиттар яғни эпителий тэрізді үлпада, ал эритроцитгің ішінде паразит бұрынғыдай тек спорозоит сатысын өткізеді. Haemosporidia отрядын карастырғанда, паразиттің эндотелиден 68бұдан да ұзак үзілуі байкалады жэне гамонттардың (Haemoproteus) немесе шизонт жэнс гамонттардың (Plasmodium) эритроциттердің ішіне енуіне экеп соғады: осылай нағыз канпаразитизмі пайда бо- лады. Бірак, эритроциттерде спорозоиттар емес, одан да ерте сатыла- ры, мысалы, гаметоциттер пайда болған кезден бастап, паразиттің бір иесінен. екіншісіне өтуі (ол жағдай Schellackia, Lankesterella-m болады) жеткіліксіз болады. Жаңа омыртқалы иесінің денесіне өтуі үшін. спорозош сатысына дейінгі дамуды алдын ала аяктау. бүл жаі дайда қансорушы буынаякты тасымалдаушы кажет. Паразиттің даму сатысының екінші иеге өтуімен бірге, паразиттің таралу эдісі де озгереді; бұрынғы эдіс - аралык иені негізгі иесінің жеп коюы паразит үшін толық тиімді емес, бұл жағдайларда жиірек негізгі иеге паразиттер түседі. Ол паразиттердің дамуы аякталмаған, сол себептен оларға орта тіршілік етуге кабілетсіз болады. Сондыктан бұл әдісті баска әдіс - кан copy кезінде спорозоиттар омырткалы жануарлардың ішегіне кайтару әдісі ығыстырады. Сонымен. Sporoioa арасындағы омыртқалылардың канпаразиттерінін арғы тектері омыртқалылардың ішск паразиттері болгандығын дәлелдейді, қанды талшыктыларға катысты, Trypanosoma-нът көптеген түрлері жатады, болжау бойыиша олардың алғаінқы иелері эртүрлі омыртқасыздар, мысалы, насекомдар болтан, бірак олардың арпайы кан сорушы коректену эдісі болмаған. Трипанозомалардың арты тектері осындай иелердің ішектеріндс өмір сүрген. Осының маңыздылығының куосі ретінде, казіргі кезде қан соратын (бүрте, шыбын жэнс з.б.) жэнс кап сормайтын насекомдар бар. Ол насекомдардың ішегінде трипанозоманың жақын туыстары тіршілік етеді, яғни талшыкты Leptomonas жэне Crithidia. Олардың бүкіл гіршілік циклі буынаяктылардың ішегінде өтсді, ал олар баска иесіне ауыз аркылы жүғады, ятни олардың кан паразиттерімен ешкандай байланысы жок. Соңынан, осы насекомдар. катаң коректену сипаты бойынша, омырткалылардың канымен корсктене бастатанда, ішск талшыктыларда да омырткалылармен байланыс орнату мүмкіндігі туды және кан copy кезінде канға түсу мүмкіндігі артты. Ііпсктің құрамындағы қорек заттарға карағанда, кан жақсы корсктік орта болды. Сондыктан канта кездейсок түсетін талшыктылар, сонда үзак уакыт калып койды жэне көбеюін жалтастырды. Өз кезегінде, галшықтылардың, канда үзак уакыт болуы, оларга бір келесі кан copy кезінде, насекомның ішегіне каіітып келу мүмкіндігін арт- 69тырды. Насекомның ішегінде өмір сүру кабілетін жоймай, осындай омырткалылардан насекомға түсетін паразиттер, соңғысында өлмей, сакталып калды. Кейіннен мүндай талшыктылардың өмір айналы- мы біркатар сатыларға дифференциалданды, оның бір бөлігін үнемі омыртқалыларда, екінші бөлігі үнемі - кансорушы насекомның ішегінде жасайды (Ноаге, 1960). Қорыта келгенде, еркін тіршілік етуден паразиттік өмір сүруге кошу жолдары бірнеше, осыған байланысты паразиттер мен иелері арасындағы қарым-катынастары алуан түрлі болады. жүктеу/скачать 0,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|