Адамзаттың қалыптасу тарихы әдетте 3 кезеңге бөлінеді.
Епті адамдар (Homo habilis) - австролопитек түріне жататын ең алғашқы адамдар. Ғалымдардың болжамы бойынша, тастан ғана құрал жасаған.
Тік жүретін адамдар (Homo erectus) – синантроп пен питекантроп, неандертальдықтарға жататын алғашқы адамдар.
Қазіргі адамдар, саналы адамдар (Homo sapiens) – оның ежелгі түрі кроманьондық адам.
Ғалымдар алғашқы адамды «епті адам» деп атайды. «Епті адам» Африкада Кения жеріндегі Олдувай шатқалында табылған. Ол осыдан 1 млн 750 мың жыл бұрын өмір сүрген. Алғашқы адамның бірі питекантроп деп аталады. Питекантроптың қаңқасы алғаш рет Ява аралынан 1891 жылы табылды. Ол мөлшермен бұдан 1 млн жыл бұрын өмір сүрген. Адамзат дамуында бұдан кейінгі сатыда синантроп тұрады. Солтүстік Қытайда 1927 жылы Пекин маңындағы Чжоу коу дянь үңгірінен табылуына байланысты оған «қытай адамы» деген ат берілген. Синантроптар бұдан 500-200 мың жыл бұрын өмір сүрген. Питекантроп пен Синантропты «тік жүретін адам» деп атайды. Көне адамның тағы бір түрі неандерталь деп аталады. Ол Германиядан табылып, 100-35 мың жыл бұрын өмір сүрген. 1938 жылы Өзбекстаннан неандертальдық баланың сүйегі Тесіктас деген үңгірден де табылған. Неандертальдақтардан кейін, мөлшермен бұдан 40-35 мың жыл бұрын «саналы адам», яғни қазіргі адамдар қалыптасты.1868 жылы Францияның Кро-маньон үңгірінен табылғандықтан кроманьондық адам деп те атайды.
Қазақстан жерінде алғашқы адамдар осыдан 1 млн жыл бұрын пайда болған.
Бірақ біздің жерімізде олардың қаңқа сүйегі табылмады, тек тұрақтары мен қолданған құралдары табылған.
Қазақстанда палеолит дәуірінде өмір сүрген адамдар питекантроптың замандастары болған.
Қазақстандағы алғашқы адамдар тұрағы: 1958жылы Жамбыл облысы Қаратау жотасында Арыстанды өзенінің маңында табылды.
Оның жасы: 1 млн жыл бұрын. Замандасы питекантроп, ерекшелігі: адам қаңқасы табылмаған, ең көне тұрақтардың бірі. Зерттеген археолог Х.А. Алпысбаев.
Сабақ барысында орындалатын тапсырмалар:
1- тапсырма.
Суретті қолданып, алғашқы адамдардың даму эволюциясы мен антропологиялық ерекшеліктерін сипаттаңыз.
Дескриптор Білім алушы
адамның эволюциялық даму сатысын ретімен атайды;
ежелгі адамдардың антропологиялық ерекшеліктерін сипаттайды.
