Оқулық «Білім беруді дамытудың федералды институты»
жүктеу/скачать 34,93 Mb. Pdf көрінісі
|
Бишаева Дене шынықтыру
- Бұл бет үшін навигация:
- Адамның дене дамуы
| 10.1. Дене дамуы анықтамасы.
Негізгі көрсеткіштері Адамның дене дамуы — дене жаттығуларын таңдау кезінде ескеру қажет негізгі көрсеткіштердің бірі. Адамның дене дамуы — бұл ағзаның салмағын, тығыздығын дененің пішінін, оның құрылымдық-механкалық қасиеттерін анықтайтын морфо - функционалды қасиеттер кешені. Дене дамуы тұқым қуалаушылық, әлеуметтік жағдайы, ден - саулығы, өмір салты, дене белсенділігі деңгейі секілді фактор - ларға тәуелді болып келеді. Дене дамуын бағалауда келесі көрсеткіштерді ескереді: ■ соматоскопиялық (сыртқы тексерісте анықтайды): ДРК жай-күйі; кеудеге, арқа, аяқтар, табан; тұрақтылық; бұл - шықеттердің жеңіл және серпімділігі; қолжетімділігі, май қалдықтары; терінің серпімділігі; ■ соматометрикалық (антропометрия көмегімен анықтайды): дене салмағы, биіктігі, кеуде қуысы, отыру ұзындығы, кеуде ұзындығы мен аяқ-қолдарының ұзындығы май қыртысы - ның мөлшері; ■ физиометрикалық:өкпенің өмірлік сыйымдылығы, қол және стан динамометрінің мәліметтері. Антропометрикалық өлшеудің әдісі өте қарапайым. Бірақ оны пайдалану кезінде, кез келген тестілеудегідей, келесі ере - желерді сақтау қажет: ■ өлшеу құралдары алдын-ала түзетілуі керек; 170 ДЕНЕ ЖАТТЫҒУЛА - РЫМЕН АЙНАЛЫСУШЫ - ЛАРДЫ ТЕСТІЛЕУ ■ қайталап өлшеулер үшін бұрынғы өлшеулердегідей құрал - дарды қолдану міндетті болып табылады; ■ қайталау өлшеулерін бір уақытта орындау керек. Адамның дене дамуын кешенді бағалау үшін және бұл било - гиялық үрдістің динамикалық қорытындылау үшін пайдалана - ды: анторопометрикалық стандарт әдісі, корреляция әдісі және көрсеткіш әдістері. Көрсеткіштер өзара бөлек антропометрикалық белгілердің арақатынасын көрсетеді. Анықтаудың қарапайымдылығына және физикалық даму - дың ақылға қонымды бағалауына байланысты келесі индекстер мен көрсеткіштерді пайдалануға болады: салмақ-бойлық, күш беретін, өмірлік, өкпенің өмірлік сыйымдылығы. Салмақ-бойлық индексі дененің тиісті салмағын немесе тиісті дене салмағының шын мәнінде ауытқу дәрежесін көрсе - теді. Кветеле индексі салмағын бойға (биіктік) бөлу арқылы алы - нады: Шамасы: ■ Ерлер үшін — 350 — 400 г/см; ■ Әйелдер үшін — 325 — 375 г/см. Нормадан асып кету артық дене салмағын көрсетеді. Брок индексі - дене салмағының дұрыс болуы (килограм - мда) - формулалар бойынша есептеледі М = L- 100 болғанда L = 155—165; M = L- 105 болғанда L = 165—175; M = L- 110 болғанда L 175 жоғары, L — дененің ұзындығы, см. жүктеу/скачать 34,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|