Оқулық Егорина А. в., т б. Е25 География
1) Сілтісізденген қара топырақ
жүктеу/скачать 3,77 Mb. Pdf көрінісі
|
География 7 сынып Егорина
- Бұл бет үшін навигация:
- 3) оңтүстік қара топырақ тобы – құрғақ далалы аймақта (4,9%). Қарақоңыр топырақ та үш топқа бөлінеді: 1) Қою қарақоңыр топырақ
- 2) кәдімгі қарақоңыр топырақ (9,6%). 3) Ашық қарақоңыр топырақ
| 114
1) Сілтісізденген қара топырақ тобы – Қазақстанның солтүстігінің орманды далалары (0,4 млн га). 2) Қәдімгі қара топырақ тобы – орташа құрғақ далалы аймақта (аумақтың 4,6%-ы). 3) оңтүстік қара топырақ тобы – құрғақ далалы аймақта (4,9%). Қарақоңыр топырақ та үш топқа бөлінеді: 1) Қою қарақоңыр топырақ тобы – орташа құрғақ далада (10,5%) 2) кәдімгі қарақоңыр топырақ (9,6%). 3) Ашық қарақоңыр топырақ – шөлейт (14,2%). Сұр және сұрқоңыр топырақ зонасы екіге бөлінеді: 1) Қоңыр топырақ – шөлдің солтүстік аймағында (21,6%). 2) Сұрқоңыр топырақ – шөл зонасының орта және оңтүстік бөлігінде (22%). тапсырма: Параграфтың мәтінін қолданып, Қазақстанның топырақ жамылғысының түрлеріне айналмалы диаграмма құрыңдар. Топырақ зоналарының шекаралары климаттық шекаралармен айқын сәйкес келіп тұр. Топырақ жамылғысы солтүстіктен оңтүстікке ғана емес, сондай-ақ, батыстан-шығысқа дейін әрбір топырақ зонасында айқын өзгереді. Ол климаттың континенттілігінің жоғарылауына, ылғалдың түсу режимінің әртүрлі болуына, топырақ жамылғысының қалыптасу тарихына, Қа- зақстан аумағының жеке аудандарындағы жер бедерінің ерекшелігіне байланысты. Қазақстанда топырақ жамылғысының зоналылығы биіктік белдеу- лерде де айқын байқалады. Әсіресе, Қазақстанның оңтүстігінде және оңтүстік-шығысындағы таулы аудандарында анық байқалады. Топырақ белдеулерінің шекаралары табиғат зоналарының таулы аудандарына, оның абсолютті биіктігіне, бедерінің ерекшелігіне қарай таралуына байланысты болады. Қазақстанда келесі топырақ провинциялары белгіленген: Батыс Тянь- Шань, Солтүстік Тянь-Шань, Сауыр-Тарбағатай және Батыс Алтай; олар құрылымы жағынан және топырақ белдеулерінің ара салмағына қарай айырмашылық жасайды. Биік таулардың басында мұздықтар мен мәңгі қар жатыр. Қазақстанның тау алды және тау етектерінде тек бір ғана таулы қа- рақоңыр және таулы қара топырақ белдеуі бар. Бұл жердегі таулы қа- рақоңыр топырақ құрғақ жазық даладағы кәдімгі қарақоңыр топырақтың тікелей жалғасы болып келеді. Тау биігінде шалғынды қара топырақ, орташа биік тауларда таудың сұр топырағы және таулы шалғынды суб- альпілік және альпілік топырақ белдеулері орналасқан. 115 57-сурет . Биіктік топырақ белдеулерінің сызбасы Батыс Алтай таулы провинциясындағы орташа биік тауларындағы қайыңды-көктеректі ормандарда таудың күл іспеттес топырақ типі кезде- седі. Таудың қаратүсті орманды топырақтарында балқарағай, самырсын ормандары аса ылғалды орташа биік тауларда тараған. Жоғарғы белдеуінде биік таулы тундралы топырақ қалыптасқан. Тапсырманы жұптасып орындаңдар : Оқулықтың мәтінін қолдана отырып, Сауыр-Тарбағатай және Батыс Алтай топырақ провинцияларының топырақ белдеулерінің құрылымын жасаңдар. 2-кесте жүктеу/скачать 3,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|