Оқулық Егорина А. в., т б. Е25 География
жүктеу/скачать 3,77 Mb. Pdf көрінісі
|
География 7 сынып Егорина
| 2. дүниежүзілік діндер.
Әртүрлі елдерде немесе континенттерде та- ралған және көпшілік ұстанатын діндерді – дүниежүзілік деп атайды. Дүниежүзілік діндерді төмендегі белгілер бойынша анықтайды: а) бүкіл әлем бойынша ізбасарлардың көп болуы; б) космополитизм: олар ұлт және мемлекет шегінен шығып, аралық этникалық мінезді ұстанады; в) олар эгалитарлы (бүкіл адамдардың теңдігін насихаттайды); г) оларды прозелитизм (басқа діндегі адамдарды өз дініне қарату) және ерекше насихаттық белсенділігімен ажыратады; Осы қасиеттердің барлығы дүниежүзілік діндердің таралуына себепші болды. Дүниежүзінде 3 әлемдік дін бар – буддизм, христиан, ислам. 66-сурет . Әлемдік діндер. 2011 жылғы зерттеулер бойынша дүниежүзіндегі діндар адамдардың 56%-дан астамы қандай да болсын діннің ұстанушысы болып табылады. Әлемдік діндер арасындағы ең көне дін – буддизм. Ол б.з.д. VI ғасырда Үндістанның солтүстігінде пайда болды. Оның негізін салушы үнді ханза- дасы Гаутана. Бұдан кейін оған Будда, яғни рухани таза, оянған деген ат берілді. Шамамен 250 млн адам буддизм дінін ұстанады, бұл дін көбінесе Оңтүстік-Шығыс Азияда таралған. 140 67-сурет . Әлемдік діндердің таралу диаграммасы. Пайда болу уақыты жағынан хри- стиан діні екінші орында; ең көп та- ралған және әлемдік діндердің біреуі. Христиан дінінің бір ерекшелігі – ол тек Шіркеу түрінде өмір сүре алады. Библия – христиан дінінің басты де- реккөзі. Христиан діні Еуропада, Аме- рикада, Аустралияда аса көп таралған, бірақ бұл діннің ұстанушылары Африка мен Азияның кейбір бөліктерінде де бар, бұл жерлерге ол еуропалықтардың миссионерлік қызметінің арқасында келген. ислам – ең жас әлемдік дін, көбіне- се араб елдерінде таралған. Ислам VII ғасырда Арабия түбегінде пайда болған. Негізін салушы Мұхаммедтің (шамамен 570-632 жж.) атына байланысты бұл дінді кейде мұсылмандық деп атайды. Христиан және иудаизм діні пайда болғаннан кейін, ислам аталып өткен діндердің кейбір белгілерін өзіне қосып алды, соның ішінде: о дүниелік өмір, жұмақ және тозаққа деген сенім. Мұсылмандар бір құдайға – Аллаһқа сенеді. Оның уәкілін Мұхаммед деп таниды. Олардың қасиетті кітабы – Құран. Мұсылмандардың көпшілігі (1 млрд астам) Азияның оңтүстігі мен Солтүстік Аф- рикада тұрып жатыр. Ең ірі ислам мемлекеті – Индонезия. Азия мен Африканың 30 мемлекетінде ислам мемлекеттік дін ретінде қабылданған, мысалға Египетте, Иранда, Иракта, Ауғанстан- да, Пәкістанда, Сауд Арабиясында, Мароккада және т.б. Қазақстанда да негізгі дін – ислам діні. Конституция бойынша Қазақстан Республикасы – демократиялық, зайырлы мемлекет, яғни адамның діни көзқарасына қарамастан, оның тең құқықтығына кепіл болады. Қазақстан Республикасы исламның ханафи, христиан дінінің православ бағытының халықтың рухани және мәдени өміріндегі тарихи рөлін мойындайды. Еуропада ислам діні Балқан түбегінде және Германиядағы түрік им- мигранттарының арасында кең таралған. жүктеу/скачать 3,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|