Оқулық Жалпы редакциясын басқарған профессор Т. М. Досаев Алматы



жүктеу/скачать 0,53 Mb.
бет74/172
Дата20.06.2023
өлшемі0,53 Mb.
#178995
түріОқулық
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   172
Байланысты:
Î?óëû? Æàëïû ðåäàêöèÿñûí áàñ?àð?àí ïðîôåññîð Ò. Ì. Äîñàåâ Àëìàòû

Үлкен бел бұлшықеті, т. psoas major:

  • басталатын жері: corpus et procesus tnаsversus ThХІІ-LIV; Кіші бел бұлшықеті, т. psoas minor:

басталатын жері: corpus ThXII-LI

  • Мықын бұлшықеті, m. iliacus:

  • басталатын жері: fоssa iliaca


  • бекитін жері: m. iliopsoas - trochanter minor ossis femoris; m. psoas minor - eminentіа iliopubica

  • қызметі: санды бүгіп, сыртқа айналдырады; сан қозғалыссыз тұрғанда – омыртқа бағанасының бел бөлігін бүгеді.

Алмұрттәрізді бұлшықет, т. piriformis:
- басталатын жері: facіes anterior ossis sacri

  • бекитін жері: trochanter major femoris

  • қызметі: санды сыртқа айналдырады.

Ішкі жапқыш бұлшықет, т. obturatorius internus:

  • басталатын жері: membrane obiuratoria мен for.obturatоrіum жиегінің ішкі беті:

  • бекитін жері: linia trochanterica

  • қызметі: санды сыртқа айналдыру.

ІІ. Жамбастың сыртқы топ бұлшықеттері Үлкен бөксе бұлшықеті, т. gluteus maximus:
- басталатын жері: linea glutea posterior-дың артындағы алаң: facies dorsalis ossis sacri et coccygis; lig. sacrotuberale et fascia thoracolumbalis;
бекитін жері: tuberositas glutea ossis femoris; жартылай tractus iliotibialis-ке жалғасады:

    • қызметі: санды жазу; санды сыртқа айналдыру; санды әкету.

Ортаңғы бөксе бұлшықеті, т. gluteus medius:

    • басталатын жері: linea gluteа anterior et linea glutea posterior арасындағы алаң:

    • бекитін жері: trochanter major;

    • қызметі: санды әкету; санды ішке айналдыру (алдыңғы шоғырлары); санды сыртқа айналдыру (артқы шоғырлары).

Кіші бөксе бұлшықеті, т. gluteus minimus:

    • басталатын жері: linea glutea anterior et linea glutea inferior арасындағы алаң;

    • бекитін жері: trochanter major:

    • қызметі: санды әкету; санды ішке айналдыру (алдыңғы шоғырлары); санды сыртқа айналдыру (артқы шоғырлары);

Санның жалпақ шандырын керетін бұлшықет, т. tensor fasciae latae:

  • басталатын жері: spina iliaca anterior superior et labium externum crista iliacae:

  • бекитін жері: tractus iliotibialis-ке жалғасады;

  • қызметі: tractus iliotibialis-ті кереді; санды бүгеді (алдыңғы шоғырлары).

Санның шаршы бұлшықеті, т. quadratиs femoris:

  • басталатын жері: tuber ischiadicum.

  • бекитін жері: crista trochanterісa et trochanter major femoris:

  • қызметі: санды сыртқа айналдыру.

Жоғарғы егіздер бұлшықеті, т. gemellus superior:
- басталатын жері: spina ischiadica;
Төменгі егіздер бұлшықеті т. gemellus inferior

  • басталатын жері : tuber ischiadicum

  • егіздер бұлшықетінің бекитін жері: т. obturatorius interinus-пен бірге fossa trochantericа-ға бекиді;

  • қызметі: санды сыртқа айналдырады.

Сыртқы егіздер бұлшықеті, т. obturatorius externus:

  • басталатын жері: membrana obturatorіа-ның сыртқы беті мен for. obturatorium-ның жиегі;

  • бекитін жері: fossa trochantericа;

  • қызметі: санды сыртқа айналдыру.

Сан бұлшықеттері
Сан бұлшықеттерінің топографиясы бойынша жіктелуі:

  1. алдыңғы топ: тт. sartorius, quadriceps femoris;

  2. медиалды топ: тт. gracilis, pectineus, adductor longus, adductor brevis, adductor magnus;

  3. артқы топ: т. biceps femoris, т. semitendinosus, т. semimembranosus.

Санның барлық бұлшықеттерінің шығу тегі жұлындық (вентралды) - plexus lumbalis et plexus sacralis тармақтарымен нервтенеді.
I. Санның алдыңғы топ бұлшықеттері:
Тігінші бұлшықет, т. sartorius:

  • басталатын жері: spina iliaса anterior superior

  • бекитін жері: tuberositas tibiae (тт. gracilis et semitendinosus сіңірімен бірге pes anserinus superficialis түзеді):

  • қызметі: сан мен сирақты бүгеді; бүгілген сирақты ішке айналдырады. Санның төртбасты бұлшықеті, m. quadriceps femoris төрт бастан тұрады:

  1. санның тік бұлшықеті, т. rectus femoris:

  • басталатын жері: spina iliaca anterior inferior;

  1. санның латералды жалпақ бұлшықеті, т. vastus lateralis:

- басталатын жері: labium laterale lineae aspera et femoris; trochanter major негізі;

  1. санның аралық жалпақ бұлшықеті, т. vastus intermedius:

- басталатын жері: linia aspera (алдыңғы беті);

  1. санның медиалды жалпақ бұлшықеті, т. vastus medialis:

- басталатын жері: labium mediale lineae asperae femoris:

  • бекитін жерлері: бастары бірігіп, tuberositas tibiae-ға бекитін lig. patellae-ға жалғасады;

  • қызметі: сирақты жазады; rectus femoris – санды бүгеді.

I. Санның медиалды топ бұлшықеттері
Жіңішке бұлшықет, m. gracilis:

  • басталатын жері: ramus inferior ossis pubis;

  • бекитін жері: tuberositas tibiae (mm. sartorius et semitendinosus сіңірлерімен бірге pes anserinus superficialis түзеді);

- қызметі: санды әкелу; сирақты бүгу; тізе буыны бүгіліп тұрғанда – сирақты ішке айналдыру;
Қырқалы бұлшықет т. pectineus:

  • басталатын жері: pecten ossis pubis er ramus superior ossis pubis;

  • бекитін жері: labium mediale lineae asperae femoris (жоғарғы бөлігі);

  • қызметі: санды бүгу және әкелу.

Ұзын әкелетін бұлшықет, m. adductor longus:

  • басталатын жері: ramus superior ossis pubis; бекитін жері: labium mediale lineae asperae femoris (ортаңғы үштен бір бөлігі);

  • қызметі: санды әкелу.

Қысқа әкелетін бұлшықет, т.adductor brevis, алдыңғы бұлшықеттің астында орналасады.

  • басталатын жері: ramus inferior ossis pubis;

- бекитін жері: labium mediale lineae asperae femoris (жоғарғы үштен бір бөлігі);

  • қызметі: санды әкелу және бүгу.

ІІІ. Санның артқы топ бұлшықеттері.
Санның екі басты бұлшықеті, т. biceps femoris:

  • басталатын жері: caput longum – tuber ischiadicum; caput breve - labium laterale lineae asperae femoris;

  • бекитін жері: caput fibulae;

  • қызметі: санды жазу; сирақты бүгу және сыртқа айналдыру. Жартылай сіңірлі бұлшықет, т.

semitendinosus:

  • басталатын жері: tuber ischiadicum;

- бекитін жері: tuberositas tibiae
(mm. sartorius et m.gracilis сіңірлерімен бірге pes anserinus superficialis түзеді); қызметі: санды жазу; сирақты бүгу және ішке айналдыру.
Жартылай жарғақты бұлшықет, т. semitendinosus:
- басталатын жері: tuber ischiadicum;
- бекитін жері: pesanserinus profundus түзіп, tibia-ға бекиді;
- қызметі: санды жазу; сирақты жазады және ішке айналдырады.


Сирақ бұлшықеттері
Сирақ бұлшықеттерінің топографиясы бойынша жіктелуі:
І – алдыңғы топ (жазғыштар): тт. tibialis anterior, extensor digitorum logus, extensor hallucis longlus;

    1. - латералді топ: mm. peroneus

longus, peroneus brevis;

    1. - артқы топ:(бүккіштер): беткей қабат: тт. triceps surae: m. gastrocnemius et

m. sоleиs, plantaris: терең қабат - mm. popliteus, flexor digitorum longus, tibialis posterior, flexor hallucis longus.
Сирақтың барлық бұлшықеттерінің шығу тегі жұлындық (вентралды) –plexus sacralis тармақтарымен нервтенеді.

  1. Сирақтың алдыңғы топ бұлшықеттері: асықты жілікің алдыңғы бұлшықеті, m. tibialis anterior :

  • басталатын жері: facies lateralis tibiаe; membrana interossea cruris; fascia cruris;

  • бекитін жері: os cuneiforme mediale et basis ossis metatarsalis; _

  • қызметі: аяқ ұшін бүгу, сыртқа айналдыру, әкету. Бақайлардың ұзын жазғышы, m. extensor digitoum longus:

  • басталатын жері: condylus lateralis tibiae; caput et margo anterior fibulae; membrana interossea cruris et fascia cruris;

  • бекитін жері: ІІ-V бақайлардың ортаңғы және дисталды бунақтары;

  • қызметі: ІІ-Ү бақайларды жазу; аяқ ұшінің латералді жиегін көтеру, pronatio (m. peronеus brevis).

Үлкен бақайдың ұзын жазғышы, m. extensor hallucis longus: басталатын жері:
fibula (төменгі үштен екі бөлігі); membrana interossea cruris;

  • бекитін жері: үлкен бақайдың дисталді бунағының негізі;

  • қызметі: табанның сыртқа бүгу; үлкен бақайды жазу


жүктеу/скачать 0,53 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   172



©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет