Оқулық Жалпы редакциясын басқарған профессор Т. М. Досаев
жүктеу/скачать 3,69 Mb. Pdf көрінісі
|
Досаев Анатомия
|
Нуржігіт Алтынбеков Шырышты қабық (tunica mucosa), шырышасты негізі (tela submucosa) бұлшықеттік қабық (tunica muscularis), сірлі қабық (tunica seposa) Шырышты қабығы қалың және жақсы жетілген, бұлшықеттік негізі бар, ішінде және шырышасты негізінде дараланған лимфатәрізді түйіншелермен шырышты бездер бар. Бұлшықеттік қабық ішкі дөңгелек және сыртқы бойлық қабаттардан тұрады. Өңештің жоғарғы бөлігі көлденең-жолақ бұлшықет түрінде болса, ортаңғы бөлігі біріңғай салалы бұлшықеттен тұрады. Бұлшықеттік қабық сыртынан дәнекертіндік қабықпен жабылған. Қанмен қамтамасыздануы, төменгі қалқанша артериясының, қолқаның кеуделік бөлігінің тармақтарымен және сол асқазандық артериямен. Веналық ағым, аттас веналарға құяды. Лимфа ағымы, мойындырық, артқы омыртқаалды, сол асқазандық және көкірекаралық лимфа түйіндеріне Нервтенуі, өңештік нервтік өрімнен. АСҚАЗАН Асқазан (ventriculus) өңешпен он екі елі ішектің арасында, іш қуысының сол жоғарғы бөлігінде орналасқан қапшық тәрізді ағза. Асқазан, оның толтырылу шамасына және бұлшықетінің күйіне байланысты әртүрлі пішінде және көлемде болады. Асқазанның пішіні адамның ересектенуіне байланысты өне бойы өзгерісте болады. Асқазанның үш түрін ажыратады: мүйіз тәрізді, шұлық тәрізді және ілмек тәрізді. Соңғысы өте жиі кездеседі. Асқазанның сол бөлігі көкет астында, оң бөлігі бауыр астында орналасады, кішкентай бөлігі тікелей іш қуысының алдыңғы қабырғасымен жанасады. Асқазанның көп бөлігі сол жақ қабырға астында, аз бөлігі құрсақ үсті аймағында жайғасқан. Жүректік тесік (кардиалық) Х-кеуде омыртқасының сол жағында, ал қақпа тесігі ХІІ-кеуде немесе І- бел омыртқалары денесінің оң жағында орналасқан. Асқазанның шығатын және кіретін тесіктерінің аз қозғалуынан, ішастармен байламдар арқылы бекітілгендіктен көп қозғалмайтын ағза. Ішастарлық байламдар аппаратынан басқа, асқазанның бауырмен, көкбауырмен және жиекті ішекпен байланыстары бар. Асқазанда асқорыту ферменттеріне бай асқазан сөлін, тұз қышқылын және басқада физиологиялық белсенді заттар бөліп шығаратын бездер бар. Асқазанның шырышты қабығы В 12 -витаминді сіңіруге қажет Касла факторын өндіреді, ал В 12 -витамині өз ретінде қалыпты қан жасауға керек. Асқазанда ажыратады: түбі (fundus ventriculi), денесі (corpus ventriculi), жүректік (кардиалық) (pars cardiaca) және қақпалық (pars pуlorica) бөліктері, алдыңғы (paries |