адамның жоғары ұйымдаскан жануарлардан басты айырмашылықтары туралы жэне осы айырмашылыктарды мүмкін еткен процестерді ғылыми тұрғыда түсіндіру туралы мәселе шешуші маңызға ие болады. Алайда элемнің казіргі ғылыми картинасында антропогенез процесі көп жағдайда белгісіз күйінде қалып отыр. Бұл жағдай "адам феноменін" тамаша зерттеуші, атақты француз философы, биологы, палеонтолога жэне антрополога Пьер Тейяр де Шарденнің мынадай сѳздерімен түсіндіріледі: адам "эволюцияның ѳзегі жэне шыңы" болып табьшады жэне "адамның кілтін табу, демек әлемнің калай курылганын жэне ол калайша ары карай курылуы тиіс екенін білуге умтылу деген сѳз". Жетіспейтін айғактардың жоктыгы, адамга деген ескі кѳзкараска күмэн келтіретін жана ашылымдар адамның мэні мен табигаты туралы эртүрлі концепцияларды тугызды. Оларды жалпы, шартты түрде рационалистік жэне иррационалистік деп белуге болады. 148
Иррационалистік көзкарастың негізіне адам әрекеті немесе оның кен мағынасында адам болмысы түсіндіруге келмейтін ішкі мотивтер, ырыктар, көңіл-күйлердің көрінісі позициясымен талданатын идеялар кұрайтын экзистенциализм, неотомизм, фрейдизм ілімдерін жаткызуға болады. Бүтіндей алғанда иррационалистік концепциялар адамның кейбір кырлары мен касиеттерін ашқанымен, адамныц шығу тегі жөнінде ешкандай логикалык тұрғыда дайындалған теория немесе ең болмағанда гипотеза да бермейді. Адам туралы біздің казіргі көзкарастарымыз иррационалистік бағыттағы ойшылдардың жетістіктерін ескергенімен, көбіне рационалистік - материалистік жэне идеалистік идеяларға сүйенеді.
