үлудың түрпайы талпыныстары да, иттің күрделі эмоциялары да таза субъективті бола алмайды. Олар бұл жануарларды жақын тартатын (немесе кері итеретін) объектілер маңызының бейнеленуі ғана. Тірі жүйелердің өзін-өзі басқаруы үшін психиканың маңызы өте жоғары. Сырттан кабылданған акпаратты нерв жүйесінің жэне оның орталығы - мидың өндеуі ең колайлы өмір сүру тэртібін өте дэл (нерв жүйесі болмайтын жәндіктермен салыстырғанда) тандап алуға жағдай жасайды. Ал сезім осы өмір сүру тэртібін жүзеге асыруда ондай сезімнен ада жәндіктерге Караганда үлкен энергия бөлуімен ерекшеленеді. Биологиялык эволюция барысын- да жануардың мінез- кұлығы күрделіленіп, оның баскару жэне бейнелену аппараты - нерв жүйесі де күрделіленіп, жетіле түседі. Түрдің дамуы барысында (филогенез) мида әрекеттің біркатар бағдарламаларын жүзеге асыруды камтамасыз ететін жаңа құрылымдар пайда болып отырады. Оның үстіне түр өкілінің жинактаған тәжірибесінің (онтогенез) нәтижесінде, ол жадыда сакталатын эрекеттің жаңа бағдарламаларын жасап шығарады. Осының нәтижесінде жануардың мінез-кұлығы тек сырткы 160
ыкпалға жауап берумен ғана емес, көбіне ішкі бағдарламалармен де аныкталады. Нобель сыйлығының лауреаты, нейрофизиолог Р.Сперридің көрсеткеніндей, сезімнің калыптасуы бір сэтте ғана әрекет ететін «ағзаның сырткы ыкпалға бастапкы, тұрпайы жауап беретін мінез-күлығынан азат етті», сезім «тірі жүйеге өзінің мінез-кұлыгын баскаруда қосымша артыкпіылыктар береді». Жануарлар өздерінің сезімімен ғана біз өз максаттарымызға сай бағдарлама енгізетін бүгінгі
