пайдалану үшін, бірлесіп шұңкыр казып, оны бүркемелеп жэне оған
анды камап, өлтіру үшін аңшылар бір-біріне көп нәрселерді хабарлауы
тиіс болды жэне өмір де осыны үйренуге мэжбүр етті. Бірлескен
еңбектің ұтымдылығы бір адамның колынан келмейтін міндетті
жалпының күшімен шешуде ғана емес, акпаратты үтымды түрде
пайдалануда да болып шыкты: ұжымды әрекетке катысушылардың
барлығы да көрген, естіген нэрсесін жеке-дара кимьш жасағанда көре де,
ести де алмайды.
Біздің арғы аталарымыздың бір-біріне беретін алуан түрлі акпараты
эрбір белгі тек бір гана зат немесе эрекеттен хабар беретіндей емес,
161
жалпы касиеттері бір эр түрлі объекттер туралы және сондыктан
адамдар тарапынан бірдей реакция тудыратындай белгілерді талап етті.
Белгі объектілердің белгілі бір класы үшін ортак жэне еңбек үдерісіне
катысушьшардың барлығы үшін ортак болуы тиіс. Ым бұл талаптарды
канағаттандыра алмады, өйткені оны көрген адам ғана кабылдай алады.
Ұжымдык еңбекте, эрине, бірін-бірі көрмей де әрекет етуге болады.
Сондыктан да әрекеттің, окиғалардың және заттардың бүкіл жалпы
класын білдіретін касиеттеріне меңзейтін дыбыстык жүйеге деген
кажеттілік калыптасты.
Ежелгі адамдар күнделікті тіршілікте үнемі кездесіп отыратын
кәдуілгі байланыстарды меңгере бастады: «егер мына зат екіншісінен
қаттылау болса, ал ол үшіншісінен катты болса, демек бірінші зат
үшіншісінен катты», «егер мына зат келесісінің ішінде болып, ал ол
үшіншісінің ішінде болса, демек, бірінші зат үшіншісінің ішінде
орналаскан», «берілген касиеттері бар барлык затты берілген іске
колдануга болады, ал мына заттың берілген касиеттері бар, демек, оны
Достарыңызбен бөлісу: |
